Azken egunotan, Euskadin eta Espainian ez ezik, Europan ere tenperatura oso altuak erregistratzen ari dira. Araban bakarrik, elkarren segidako zenbait egunetan, tenperatura atipikoak erregistratu dira, 44 gradura arte. Egun hauetan termometroak tenperaturak jaitsi ditu eta atsedenaldia eman die arabarrei. Baina denbora gutxirako. Tenperatura oso altuak Arabara eta Euskal Autonomia Erkidegora itzultzea espero da datozen egunetan. Tenperatura handi horien aurrean, garrantzi-tsua da prebentzio-neurri batzuk hartzea, bero-kolpeak saihesteko; neurri horiek herritar guztiek bete behar dituzte, baina bereziki ahulenek, hala nola haurrek eta helduek. Espainiako Osasun eta Medikuntza Integratzailearen Elkarteak (SESMI) herritar guztiei dei egin die udan bero-kolpeak saihesteko.
Zer da, zehazki, bero-kolpea? Bero-kolpea gorputzaren gehiegizko beroak eragindako nahastea da. Normalean, tenperatura altuetan luze egotearen edo tenperatura altuetan ahalegin fisikoa egitearen ondorioz gertatzen da. Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, bero-kolpe bat gertatzen da gorputzaren tenperatura 40 gradu baino gehiago igotzen denean eta organismoak ezin duenean erregulatu 37 gradutara mantentzeko, hots, normaltzat jotzen den tenperaturan. Halakoetan, gorputzak bero-kolpea izaten du. “Bero kolpea gertatzen da gorputzak ezin duenean beroa behar bezain azkar galdu, eta, hoztu ezin denez, gorputzeko tenperatura arriskutsua bihurtzen da”, azaldu du Gilda Carvajal, Anestesiologiako, Akupuntura Medikoko eta Medikuntza Integratuko mediku espezialista eta SESMIko kidea.
Bero-kolpe baten sintoma ohikoenak hauek dira: zorabioa, nekea, muskuluetako mina, buruko mina, egarria, goragalea eta azala bero eta gorritua, besteak beste. “Garunaren alterazioaren ondorioz, bero-kolpea duen pertsonak nahasmena eta desorientazioa adieraz ditzake, konbultsioak izan ditzake edo koma-egoeran sartu. Pultsua, oro har, azeleratu egiten da, eta arteria-presioa eta arnas maiztasuna handitu egin daitezke”, gaineratu du. Bero-kolpeak lesioak eragin ditzake, aldi baterako edo betiko, bizi-organoetan, hala nola bihotzean, biriketan, giltzurrunetan, gibelean eta garunean, azpimarratu duenez.
“Zenbat eta altuagoa izan tenperatura (batez ere 41 gradutik gorakoa bada), orduan eta okerrago izango dira sintomak”, gehitu du Carvajalek.
Horregatik guztiagatik, bero-kolpeak saihestu daitezke? Hori prebenitzeko neurriak daude. Horretarako, lehenik eta behin, garrantzitsua da gela fresko mantentzea; leihoak, gomendatzen duten bezala, goizez edo gauez ireki behar dira. “Eguerdian tenperatura altua denean, haizagailua edo aire girotua pitz ditzakegu”, dio profesionalak.Bestalde, beste gomendio batzuk ere eskaintzen ditu.
Beste gomendio batzuk
Nabarmentzekoa da aire girotuaren tenperaturak ez duela inoiz baxuegia izan behar, aire freskoak oinaren poroak itxiko dituelako “(gure gorputzak izerdiaren bidez hezetasuna aska ez dezan)”. “Udako egunak luzeagoak dira eta erraz nekatu gaitezke, izerdi asko bota. Atseden hartzea energia berreskuratzen laguntzen du. Gainera, saihestu egin behar dira jarduera biziak giro beroetan edo gaizki aireztatuetan. Ezin bada, ariketa fisikoa saihestu beropean, hidratatu maiz ura edanez (egarri ez bada ere). Garrantzitsua da, halaber, dietan elikagai freskagarriak sartzea, hala nola sandia, meloia, entsaladak eta barazkiak. Eta, azkenik, elikagai koipetsuak, gozoegiak, frijituak eta alkohola saihestu behar dira”, ondorioztatu du profesionalak. l
Xehetasunez
Gomendioak. “Zenbat eta altuagoa izan tenperatura (batez ere 41 gradutik gorakoa bada), orduan eta okerrago izango dira sintomak”, gehitu du Carvajalek.
Horregatik guztiagatik, bero-kolpeak saihestu daitezke? Hori prebenitzeko neurriak daude. Horretarako, lehenik eta behin, garran-tzitsua da gela fresko mantentzea; leihoak, gomendatzen duten bezala, goizez edo gauez ireki behar dira. “Eguerdian tenperatura altua denean, haizagailua edo aire girotua pitz ditzakegu”, dio profesionalak.Bestalde, beste gomendio batzuk ere eskaintzen ditu. Beste gomendio batzuk Nabarmentzekoa da aire girotuaren tenperaturak ez duela inoiz baxuegia izan behar, aire freskoak oinaren poroak itxiko dituelako “(gure gorputzak izerdiaren bidez hezetasuna aska ez dezan)”. “Udako egunak luzeagoak dira eta erraz nekatu gaitezke, izerdi asko bota. Atseden hartzea energia berreskuratzen laguntzen du. Gainera, saihestu egin behar dira jarduera biziak giro beroetan edo gaizki aireztatuetan. Ezin bada, ariketa fisikoa saihestu beropean, hidratatu maiz ura edanez”.
