ALARMA piztu da. Kulturakegoera larria bizi dugure herrian; erabakiaketa neurriak hartzekoordua da. Kolokan ditugu ehun kulturala,lan baldintza duinak, gurekulturaren kalitatea, ikusgarritasuna,transmisioa; finean, iraupena”.Kulturgintzaren alorreko prefesionalen ahotik entzundakomezu horren larritasuna ikusirik,150 lagun inguru batu ziren otsaileanDurangoko San Agustin Kulturguneaneginiko topaketa irekietan.Ahotsenea, Eskena, Karraskansarea, Kulturalive, MIE MusikaIndustriaren Elkartea eta KulturaIrekia taldeak zeuden, eta daude,Guk Geure Kulturaz (Guk Geuk)ekimenaren atzean.

Aurrez ezarritako gidoirik gabe,iritzi trukaketa irekia bultzatzea zuten helburu. Hala, bakoitzarenkezken arabera osatutako taldeetanbildu ziren bertaratu ziren sortzaile,antolatzaile, kazetari,hezkuntza eragile eta kulturgintzarenalorreko hainbat profesional,eta ideia mordoa atera zirenegun osoko jardunaldi hartan.

Martxoaren hasieran bilkuraharen balorazioa egin ostean, ideiazurrunbilo hari forma emangozion batzorde eragilea osatu zeneta ekarpenak gaika sailkatu dituzteazken hilabete hauetan: kulturgintzarenartikulazioa, sortzaileenbaldintzak, hezkuntzaren eta kulturarenarteko harremana, azpiegiturak,etab. Guztira 13 gai. Horietatikabiatuta, Euskal kultur sistemaosasuntsuago eta sendoagobaten aldeko premiazko neurrienegitasmoa izeneko txostena osatudu batzorde eragileak. Hala, egitasmohorri forma ematea eta hitzetatikekintzetara pasatzea zenaurreko astean Durangon ospatuziren bigarren topaketen helburua.

TALDEKAKO EZTABAIDA GUNEAK60 lagun inguru batu ziren bigarrendeialdian, tartean sortzaile etaeragile ezagunak, hala nola IgorElortza bertsolaria, Mikel Martinezaktorea, Lutxo Egia idazlea, AnjelValdes eta Ritxi Aizpuru musikaarloko agenteak edota Igor OtxoaTxalaparta argitaletxeko kidea.Zabala zen parte-hartzaileen profilaeta zabala landutako gaien abanikoaere. Goizean, parte-hartzailebakoitzak bere buruaren aurkezpenaegin ostean, talde txikietan elkartu ziren: hizkuntzazuen aztergai talde batek,sorkuntza beste batek, hedabideak,hezkuntza, kulturak gizarteanduen presentzia, egiten den lanarenikusgarritasun eta ezagutza falta,komunikabideei eta krisiak eragindakomurrizketei buruzkohausnarketak, etab.

Bazkaldu ondoren berriro bilduziren taldeetan, kasu honetan PremiazkoNeurrian Egitasmoa zehazteko,eta horretarako hainbat galderaplanteatu ziren. Esate baterako,nola lortu sortzaileak gizarteanduen garrantzia onartzea? Nolalortu sorkuntza eta euskal kulturahezkuntzaren bidez landuko direlabermatzea? Nola lortu komunikabideek,eta batez ere EiTBk, kulhorrela tur edukiei tarte handiagoaeskaintzea? Horiek eta beste hainbatitaun plantetatu ziren taldeetan.

Hizkuntzarik zehaztu ezbazen ere, euskalduna zen topaketanizena emandakoen gehiengozabala eta euskaraz aritu zirentalde gehienak. Dena den, izan zengaztelania hutsez hausnartu zuentalderik ere.

ATXIKIMENDU ZABALA Aurrezaipaturiko zortzi elkarte sustatzaileezgain, talde handia aritu datopaketa hauen antolakuntzan etaEuskal Herriko ehunka kulturgilerenatxikimendua ere jaso dute.Gotzon Barandiaran Ahotseneaguneko koordinatzaile eta topaketetakoantolatzailearen iritziz,aurrekaririk gabeko lorpena izanda topaketok egin ahal izatea:“Kontziente gara kulturgintzandabilen jendearen aniztasunaz;kultura ulertzeko oso modu desberdinadute antzerkigintzandiharduen enpresari batek, margolariamateur batek edo institutuanEuskal Kulturako irakasleden batek. Hortaz, gaiak proposatzerakoanere kontuan izandugu hori eta ez dira gai sektorialaklandu, guztioi eragiten digutenzehar lerroak baizik. Zentzu horretan,lorpen garrantzitsua izan dainteres desberdinekohainbat lagun batzea gutxieneko batzuk adosteko”, ustedu Barandiaranek.

Bere aldetik, euskal kulturgintzarenalorrean ari diren guztiekkezka amankomun bat partekatzendutela uste du Igor Otxoa Txalapartaargitaletxeko kideak:“Aspalditik dago kezka globalbat eta batzeko etahitz egiteko beharrazegoen. Hemen sortuden aniztasuna osopositiboa da, nahizeta traba bat ereizan daitekeenaskotan, izan erebakoitzak beresektoretik hitz egitendu, norbere arazoaknorberarenak soilikdirelakoan, baina ez garaohartzen guztiok dugula guztionbeharra”, uste du Otxoak.

Ildo beretik, hau gehitu du AngelValdes Elkar etxeko musika agenteak:“Kezka amankomun horrenatzean dagoen arazoa ezin dakonpondu erakundeetatik datozenneurriak martxan ipinita. Behetikgora ere gauzak aldatu daitezke,baina horretarako beharrezkoa danorbere interesak alboratu etaguztion onerako diren neurriakmartxan jartzea. Kultur sistemaosatzen dugun guztion ardura da”.

FORO BATEN BEHARRA EuskalKulturgintzaren inguruan egondaitezkeen arazo ugarien arteanbat nabarmendu du Barandiaranek,beste guztien gainetik: “Arazolarriena da euskal kulturareninguruko erabakiak ez ditugulahartzen egunerokoan kulturgintzanari garenok. Erakundepublikoek etapolitikariek kulturariburuzkoerabakiak hartzekozilegitasunguztiadutela ustedute. Lauurtetik behinhauteskundeakegiten dira, agintariakaldatzen diraeta baita kultur politikakere, eta behin eta berrirozerotik hasi beharra dago. Gukuste dugu formula hau okerra delaeta kaltetu nagusia kultura beradela”, dio Barandiaranek. Zentzuhorretan, kulturgintzan ari direnakforo zabal batean bildu eta erabakiakhartu ahal izateak kulturarisekulako indarra emango liokeelauste du Ahotseneako koordinatzaileak.

Antolatzaileek behin eta berriznabarmendu dute deialdia erabatirekia dela eta aurrerantzean ere kulhorrelaizango dela. Hala, eta topaketokkultur eragileek antolatubadituzte ere, kultur sistema osoadeitu zuten Durangora eta sistemahorren parte funtsezko irudikatzendituzte erakundeak ere: “Erakundepublikoak kultur sistemarenparte oso garrantzitsua dira, kulturarentzatezinbestekoa den dirupublikoa beraien eskuetan baitago.Otsaileko deialdian argi utzigenuen ez genuela inor baztertunahi, hau ez zela erakundeenaurkako ezer”, argitu du Barandiaranek.Proposamenak aurrera ateratzekotopaketen formatuak indar nahikoalortzea da orain antolatzaileenhelburua eta aurrera begira ez dutebaztertzen gisa honetako bilkuragehiago egiteko aukera. Momentuz,Durangon adostutakoa gizarteratueta Eusko Jaurlaritzari,Nafarroako Gobernuari, Aldundieieta Udalei aurkezteko asmoa dute.Dena den, erronka handi bat gainditudute dagoeneko: EuskalHerrian kulturgintzan dihardutennorbanakoak elkartu, elkarrizketanjarri, kezkak partekatu eta hortikgutxieneko batzuk adostea. Ezda gutxi. Orain, hasierari segidaematea da erronka, Durangon ereindakoakfruituak eman ditzanetorkizunean.