Gizarte babeseko gastua %7,9 hazi zen 2023an, 24.382 milioi eurora iritsita

Gizarte babeseko guztizko gastua 24.382 milioi eurokoa izan zen 2023an Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE), hau da, 2022an baino 1.792 milioi gehiago, eta, beraz, %7,9ko gehikuntza izan zen, Eustat euskal estatistika erakundearen datuen arabera.

Barne Produktu Gordinaren (BPG) ehunekoari dagokionez, 2022ko %26,1etik 2023ko %26,3ra igaro zen gizarte babeseko gastua, eta biztanle bakoitzeko 11.064 euroko gastua egin zen, aurreko urtean baino %7,3 gehiago.

Gizarte Babesaren Kontua Gizarte Babeseko Estatistika Integratuen Europako Sistemaren metodologiaren arabera egiten da, eta edozein erakunde publikok edo pribatuk EAEn gizarte babeseko sistemetan egindako gastua eta diru sarrera zenbatzen ditu.

Gizarte babeseko gastuan administrazio gastuak eta gizarte prestazioetako gastua sartzen dira; azken horien barruan sartzen dira eskudiruzko ordainketak eta gizarte babeseko sistemetatik etxeek jasotzen dituzten gauzazko prestazioak.

Horrela, EAEn 2023an egindako gizarte babeseko gastu osotik, 24.080 milioi euroi gizarte prestazioetako gastuari zegozkion, eta 302 milioi euro administrazio gastuei.

Gizarte prestazioetako gastuaren hazkundea %7,9koa izan zen 2023an, hau da, 2022an baino 1.771 milioi euro gehiago. 'Familia/Seme-alabak' gastuaren %16,5eko hazkundearen ondorioz, gastua 934 milioi eurora iritsi zen, aurreko urtean baino 133 milioi euro gehiago, batez ere seme-alabak dituzten familientzako prestazio ekonomiko berriei zegozkienak.

'Etxebizitza' gastua, gizarte prestazioen guztizko gastuan garrantzi erlatibo txikiena duen funtzioa izanik (%0,9), %12,7ko hazkundea izan zuen 2022aren aldean, hau da, 24 milioi gehiago, alokairu laguntzako prestazio ekonomikoen gorakadaren ondorioz.

'Zahartzaroa' funtzioa izan zen berriro hazkunderik handiena izan zuena balio absolutuetan, 2022an baino 1.026 milioi euro gehiagorekin, 10.796 milioi eurora iritsiz, hau da, %10,5eko igoera; hazkunde hori erretiro pentsioetan egindako gastuaren gorakadak eragin zuen batez ere (%10,9).

Portaera positiboa izanik ere %10etik beherako baina %5etik gorako hazkundeekin kokatzen diren beste funtzio batzuk dira, hazkunde handienetik txikienera, 'Bizirauleak', funtsean alarguntza eta zurztasun pentsioak barne, %8,4ko hazkundearekin (174 milioi gehiago), 'Gizarte bazterkeria', %8,2 hazi zena (64 milioi gehiago), eta 'Baliaezintasuna', % 5,5eko hazkundearekin (76 milioi gehiago).

Hazkunde txikiena izan zuten funtzioak, aldiz, 'Gaixotasuna/Osasun arreta' (2022an baino %3,8 gehiago gastatu zuen, hau da, 231 milioi gehiago) eta 'Langabezia' (2022an baino 43 milioi gehiago, hau da, %3,7ko hazkundea) izan ziren.

ERAKUNDEAK

Gizarte babeseko gastua egiten duten erakunde unitateei dagokienez, Gizarte Segurantzako Sistemak eta Estatuko Administrazioak 2023an EAEn egindako gastua guztizkoaren %61,3 izan zen, eta %8,4 hazi zen 2022aren aldean, 14.946 milioi eurora iritsiz; horietatik 8.980 milioi erretiro pentsioei zegozkien.

Euskal administrazioek egindako gastua 7.828 milioi eurokoa izan zen, guztizkoaren %32,1, eta %7,4 hazi zen. Hazkunde hori, alde batetik, osasun sistema publikoaren gastuaren hazkundeari zegokion, %3,7 hazi baitzen, 4.753 milioi eurora iritsiz.

Jaurlaritzako erakundeak, foru aldundiak eta toki administrazioak barne hartzen dituen gizarte zerbitzuen sistema publikoaren gastuak 3.075 milioi euroko gastua izan zuen guztira, 2022an baino %13,6 gehiago (369 milioi euro gehiago); batez ere, familiei laguntzeko prestazio ekonomiko berriei, Bizitzeko Gutxieneko Diru Ssarrerari eta etxebizitzarako prestazio ekonomikoen igoerari egokitu zitzaien.

EUROPA

Europarekiko alderaketari dagokionez, EAEn 2023an egindako gastuaren bilakaera inguruko herrialdeek dutenaren antzekoa izan zen termino erlatiboetan.

Gizarte prestazioetako gastua %0,3 puntu hazi zen 2023an BPGren ehunekoan, %26,0ra iritsiz; horrek Espainiaren gainetik jarri zuen (%25,0), eta 27-EBko ratioaren %26,8ra hurbildu zuen.

Biztanle bakoitzeko gizarte prestazioetan egindako gastuaren adierazleari dagokionez, EAEn 10.927 eurokoa izan zen 2023an, 27-EBko (10.222 euro), Espainiako (7.733 euro) edo Italiako (10.118 euro) batez bestekoaren gainetik, besteak beste; taularen goiko muturrean Luxenburgo (27.290 euro) eta Danimarka (17.634 euro) zeuden.