Eskarmentu handia du aktore gisa, eta esperientzia handia umore lanetan ere. José Cruz Gurrutxaga euskal aktoreak parte hartuko du Komedialdiaren bigarren edizioan. Maiatzaren 24tik 29ra egingo da. Hain zuzen ere, aktorearen emanaldia maiatzaren 25ean izango da Dendaraban, nahiz eta oraindik ez den ezagutzen ikuskizunaren ordu zehatza. Horrela, iaz herritarren artean oso harrera ona izan zuen jaialdia itzulikoda. Izan ere, umoreak orduan koronabirusaren pandemiarekin bizitzen ari zen egoera gogorra lasaitu zezan jaio zen. Aurten jaialdi honen helburua urrats bat haratago doa. Umorearen bidez herritarrak deskonektatzea ez ezik, momentuari zen-tzua ematea ere badu helburu.Hemen eta orain lelopean, jaialdi honek lasaiago eta umorez bizitzearen garrantziaz kontzien-tziatu nahi du, eguneroko arazoei buelta gehiegi eman gabe.

Bueltan da komedialdiaren bigarren edizioa, aurten zure ikuskizunarekin. Zelan doaz prestaketak?

-Duela gutxi arte, beste bakarrizketa batean aritu naiz lanean. Umorea du izena. Oso harrera ona izan du. Baina bakarrizketa aldatu behar nuen. Eta Komedialdian parte hartzea ondo etorri zait horretarako. Arranopola! estreinatuko dut.

Zein izango da gaia?

-Gai guztiez aritzen naiz. Baina, oro har, asko gustatzen zait nire buruaz barre egitea; horregatik, oso gai arruntez ari naiz, guztiok gauza sinpleekin barre egin ahal izateko. Gainera, norbaitek badaki zer den arranopola? euskaldun guztiok erabiltzen dugun hitza da, baina ez dakit ondo zer esan nahi duen badakigun. Horretaz ere hitz egingo dut, ea argitzen dudan zer den eta ea jendea ados dagoen nirekin.

Urduri jartzen zara ikuskizun berri bakoitzean?

-Bai. Oso desberdina da aktore-lana eta bakarrizketa baten bidez umorea egitea. Paperen bat interpretatzen ari naizenean, pertsonaia bat interpretatzen ari naiz. Baina bakarrizketetan bakarrik nago, nire pertsona umorearekin eta esaten ditudan tontakeriekin. Eta alde ona du, baina aitortu behar da oso lan gordina ere badela. Hori bai, esperientzia polita eta zoragarria da. Baina gogorra da, denen aurrean azaltzen bainaiz. Hori kontuan hartuta, bai, urduri jartzen naiz beti, ez baitakit nola joango den ikuskizuna, ezta jendeari gustatuko zaion ere.

Orduan zailagoa egiten zaizu bakarrizketa bat egitea aktore izatea baino?

-Bai, niri bai, zailagoa egiten zait bakarrizketa on bat egitea aktore izatea baino, bertan ez nagoelako babestuta, istorio bat konta-tzen dut bakarrik eta ez da erraza.

Eta nerbio horien kontra, zure bakarrizketak egiten dituzu zure familien aurrean estreinatu aurretik?

-(Barreak). Ez, ez dut familiaren aurrean entseatzen, ez da dudan ohitura bat. Baina agian hasi beharko nuke hori egiten, hurbileko bakarrizketa honetarako behintzat.

Komedialdia gizartearentzat une delikatuan jaio zen, barre egiteko eta deskonektatu beharra zegoelako. Aurten normaltasunera itzuli gara. Nola uste duzu izango dela edizio hau?

-Umorea asko behar dugula uste dut. Egia da pandemiaren hasieran barre egiteko beharra genuela. Tentsio handiko une batean bizi ginen, eta deskonektatu beharra zegoen. Orain normaltasunerantz goaz, baina oraindik tentsio handia dugu barruan. Gaur egun egiten ditugun ikuskizunetan, jendea lehen baino askoz gogotsuago datorrela ohartzen ari gara. Jendeak barre egiteko gogoa dauka. Agian batek ez du pentsatzen barre egiteko gogoa daukat, baina joera handiagoa du ondo pasa dezakeen lekuetara joateko.

Orduan, pandemiak ez du umorea ahuldu?

-Nik ezetz esango nuke, justu kontrakoa gertatu dela. Umorea indartsuago bihurtu da, lehen baino gehiago gozatzeko beharra dugu. Herritarrek lehen baino gehiago bila-tzen dute eguneroko tentsio hori deskarga-tzeko leku bat, eta umoreak asko laguntzen du horretan.

Umorea osasuna da.

-Bai, egiaztatuta dago. Pertsona batek barre egiten duenean, gorputzeko 400 muskulo mugitzen ditu. Badakizu zer den ikuskizun batera joatea eta hainbeste muskulu mugitzea?

Argaltzea barre egiten dugun bitartean?

-(Barreak). Hain zuzen, barre egitera etorri, ondo pasatu, deskonektatu eta, gainera, argaldu. Oinarri horretatik abiatuta, imajinatu zenbat gauzatarako balio duen umoreak, oso garrantzitsua da barre egiten eta maizago egiten jakitea.

‘Hemen eta orain’ da 2022rako Komedialdiaren lema. Zer mezu helarazi nahi duzue horrekin?

-Leloa Hemen eta orain, positiboa argitu da. Gazteleraz, Aquí y ahora, enfoque positivo. Lelo hori sortu zenean, uste dut zabaldu nahi zen mezua bizitza lasaiago hartu behar dugula dela. Mezu hau asko gustatzen zait. Lehen unetik atentzioa eman zidan, eta neurea egiten dut. Gauzak sinpleago egiten ikasi behar dugu. Positiboagoak izatea. Hemen eta orain. Batzuetan egun txarrak, tontoak, izaten ditugu, egun okerrak, eta ez dakigu zergatik, eta gogoeta egin behar izaten dugu hori gertatzen denean. Arazoari buelta bat ematea. Gure portaeraren kontu bat besterik ez da. Lasaiago ibili behar dugu. Eta hobe ikuspegi positibo horrekin. Oso mezu polita da.

Nola bizi izan zenuen zuk pandemiaren lehen hilabeteak?

-Denek bezala bizi izan nuen pandemiaren hasiera. Hasieran pentsatu nuen 15 eguneko atsedenaldia, etxean nire familiarekin gozatuz, haiekin bazkalntzen, jolasean, ondo etorriko zitzaigula. Gero, beste 15 eguneko konfinamendua iritsi zen. Azkenean, gogorra egin zen. Gainera, gure egoera, aktoreen erregimenarena, konplikatua da, eta ez nuen ezta Erteren babesik ere. Une gogorrak ere izan dira.

Zuen erregimeneko desberdintasunengatik?

-Bai. Aktoreen erregimenean ez dugu ABEE izateko eskubiderik, konfinamenduaren egunean alta emanda ez banengoen behintzat. Baina nire kasuan, aktoreen kasuan, lan egiten dugun egunean bakarrik ematen dugu alta. Adibidez, 25ean alta emango dut bakarrizketarako, baina 26an bajan egongo naiz. Eta bajan nengoela ez nuen laguntza hori eskatzeko eskubiderik izan. Baina nire hozkailua betetzen jarraitu behar nuen, eta horrek egoera zailtzen du. Erregimen honetan gauden langileok babesik gabe geratu ginen.

Egun, normaltasunera itzuli zara?

-Esango nuke gutxi gorabehera bai, lan normaltasunera itzuli naizela. Urtearen hasieran zenbait ikuskizun bertan behera utzi zizkidaten, baina, normalizatasunera itzultzen ari naiz. Orain betiko errutinan nago, lana bilatzea garrantzitsua den horretan, geldirik ez egotea, lan hau oso ezegonkorra baita. Egun batean lana duzu eta bi egun barru ez, eta ez dakizu zenbat egun edo zenbat denbora egongo zaren lanik gabe.

Orain lantzen dituzun proiektuak bakarrizketetakoak dira ala aktore lanetan ere jarraitzen duzu proiekturen batean?

-Ateratzen den lana egiten dut, ahal dudan guztia. Drama-generoko antzezlan batean ere banago orain.

Zer gustatzen zaizu gehien zure lanbidean jarraitzeko indarra eman dizuna?

-Ezin naiz nire lanekin alderdi positibo batekin bakarrik gelditu; nire lanak asko ematen dit. Nire barrualdea husteko aukera ematen dit. Eta jendearekin feedback sinestezina izatea. Benetan, izugarri gustatzen zait.

Damutu al zara inoiz lanbide hori aukeratu izanaz, zuk diozun bezala hain ezegonkorra delako?

-Ez, inoiz ez. Izugarri gustatzen zait, eta benetan diot, topikoa dirudien arren. Nire lanarekin gozatzen dut, eta oraintxe bertan ez nuke jakingo, ezta beste lanbide batean nola aritu ere. Egia da lanbide zaila dela. Lana noiz izango dugun ez jakitea ez da beti erraza izaten. Baina kentzen didana baino gehiago ematen dit. Hain zuzen, aktore izateko ikasi nahi duten pertsonei inoiz ez uztea gomendatzen diet. Lehenik eta behin, ikasi, beren ametsen alde borrokatu eta, gero, ahal duten guztia egin dezatela. Aktore izateak bizitzan dudan guztia eman dit, inoiz ez naiz damutu hartutaklo erabakiaz.