"Musika sortzen badut eta partekatzen ez badut, berekoia litzateke; besteei abestea gustatzen zait"

Nola imajinatzen zenuen zure bizitza Gasteizen duela 13 urte iritsi zinenean?

-Galdera gustatzen zait. Eguzki gehiago zegoela uste nuen, eta euri gutxiago. Lasai egotea, ingeleseko klaseak ematea eta Londresera itzultzea zen asmoa. Nire kurrikuluma hobetu nahi nuen ingeleseko klaseak eman ahal izateko Ingalaterran. Denek esaten zidaten horretarako gutxienez urtebete kanpoan lan egin behar zela, Espainia gomendatu zidaten eta hona etorri nintzen, nire gaztelania hobetu nahi nuelako ere.

Zerk erakarri zintuen Gasteiz aukeratzeko?

-Ez genuelako Euskadi terrorismotik kanpo ezagutzen. Gasteizera nindoala esan nuenean, Bilbotik gertu, denek esaten zidaten kontu handiz ibiltzeko, hemen bonbak jartzen zituztela kalean. Hala ere, Gasteiz nire etxetik gertu zegoen, hegaldi laburra da. Gainera, enplegu-eskaera egin nuen akademia askotan, eta Gasteizko batetik erantzun zidaten. Beraz, ez nuen gehiagotan pentsatu eta hona etorri nintzen.

Nola gogoratzen duzu zure lehen eguna Gasteizen?

-Ez zitzaidan batere gustatu. Galdu egin nintzen, nire mapa apurtu zen euriagatik... asteburu penagarria izan zen, pentsatu nuen ez nintzela inoiz itzuliko. Gogoan dut Andre Maria Zuriaren plaza ikusi nuela, banku batean eseri nintzen eta gizon bat nire ondoan eseri zenean berehala jaiki nintzen. Londresen ez ditugu horrelako espazioak partekatzen, espazio pertsonal gehiago daukagu, jaiki egin nintzenean gizona guztiz harrituta geratu zen. Superdeseroso sentitu nintzen. Oso kultura desberdina da.

Imajinatzen zenuen hainbeste denbora hemen?

-Ez, hasiera batean lagunen eta familien presioa nuen etxera noiz itzuliko ote nintzen galdezka. Nik beti erantzuten nien beste urtebetez geratuko nintzela. Eta laugarren urtera iristean, ez nuela itzuli nahi esaten hasi nintzen. Amak dio hori hiru hilabetera erabaki nuela. Jada ez dut gogoratzen. Giroa, festa, hurbiltasuna... gehiegi gustatzen zaizkit. Gasteiz Londres baino hiri bero eta dibertigarriagoa da, han dena hotzagoa da, urruntze soziala egunero izaten dugu. Nik maitasun gehiago behar nuen, eta hemen ikasi dut gertutasun hori izaten, urteen poderioz. Tristea da horrela esatea, baina Gasteizen jasotzen dudan maitasuna da gehien gustatzen zaidana eta preziorik ez duen zerbait da, oso hiri gizatiarra da, horregatik geratu nintzen.

Abeslaria, gitarra-jolea, konpositorea, ingeleseko irakaslea€ lan-bizitza oso osoa duzu.

-Ez dakit benetan zer naizen, hainbeste gauza egitea gustatzen zait... Abeslaria izatea ez nuen inoiz pentsatu. Musika eta kantua modu naturalean ateratzen zaidan zerbait da niretzat. Beraz, ez nuen inoiz pentsatu hori nire lanbide bihur nezakeenik. Hala ere, Gasteizen nengoela, konturatu nintzen lagunartean abesteko gogo handia nuela. Horregatik, talde bat sortu nu3n sare sozial batean. Gasteizko musikariak zituen izena. Topaketa bat programatu nuen eta han agertu zen Igor. Magikoa izan zen, tabernetan eta publiko baten aurrean abestera animatu ninduelako. Instrumentuak jotzen hasi ginen elkarrekin eta konturatu nintzen gauzak ez direla perfektuak izan behar merezi izateko. Musika sortzen badut eta besteekin partekatzen ez badut, berekoia litzateke. Abestea gustatzen zait, eta emozioak sortzea ere gustatzen zait.

Orduan sortu zenuen zure taldea Igor eta Biktorrekin?

-Bai, lehiaketa batera aurkeztu ginen, nik ez nuen nahi, baina Igorrek bai. Eta finalistak izan ginen biok batera, magikoa izan zen. Gero Biktor ezagutu nuen. Igorrek esan zidan taldean sartzeko interesa zuela eta harritu egin nintzen Biktor hain musikari ona denez ez nuelako sinesten. 2013an berriro aurkeztu ginen Foru Aldundiaren lehiaketara, eta irabazi egin genuen! Sari hori irabazteak konfirmatu zidan musikaren munduaz maitemindu nintzala.

Zergatik banandu zen taldea?

-Urte batzuk eman genituen elkarrekin, 2015ean disko bat atera genuen eta une horretatik aurrera kontzertuak ere eman genituen urtebetez, gutxi gorabehera. Baina denbora gehiago behar izan genuen. Igor bi haurren aita zen, eta haiekin egoteko denbora falta zitzaion, familia zain zuen. Gainera, bakarkako disko bat ere atera nahi zuen, eta orduan esan zigun ezin izango zuela geratzen jarraitu. Guk primeran ulertu genuen bere egoera. Musikaren mundua amaierarik ez duen zerbait da, beraz, nahi duenean itzul daiteke. Harrezkero, aukera izan dugun guztietan geratu gara. Hirurok oso aktiboak gara hainbat arlotan, eta horrek ekarri du hainbeste denbora ez aurkitzea. Auskalo, agian etorkizunean itzuliko gara.

Talde honen amaieran, zuk ere maitasun eta desamodio abestiekin ekin zenion bakarkako bideari. Zure esperientzia pertsonalez osatzen dituzu zure abestiak?

-Bai, abesti gehienak, guztiak ez esatearren, bizitza errealeko nire esperientziako gauzak dituzte. Izan ere, gizonekin zerikusia duen nire bizitza pertsonalak asko eboluzionatu du. Oso heldua izan naiz beti arlo askotan, baina, hala ere, emozionalki ez naiz hain indartsua izan. Maitasuna Disneyren film bat zela uste nuen. Eta harremanak ondo ateratzen ez zitzaizkidanean, oso gaizki sentitzen nintzen; eta nik, min bat dudanean, musikarekin egiten dut terapia. Maite dudan mutilari edo nire mutil-lagun ohiari esango niokeena kantatzen dut, edo neure buruari esan behar diodana.

Beharragatik abesten duzu.

-Bai, niretzat abestea terapia pertsonala da, egin behar dudalako egiten dut. Gauza bera gertatzen zait antsietatea dudanean, kantatu egin behar dut lasaitzeko. Idazten ditudan abestiak oso gogorrak dira, lotsatu ere egiten nau, nire bizitzarik intimoena delako. Baina ingelesez abesten eta konposatzen dudanez, nahiko erlaxatzen naiz publikoaren aurrean, uste baitut inork ez duela zehatz-mehatz aztertzen esaten dudanaren letra.

Zaurgarriago sentituko zinateke abesti horiek gaztelaniaz abestuko bazenitu?

-Gaztelaniaz? Bai, erabat. Zentzugabea eta lotsatuta sentituko nintzateke. Baina Londresen ere kanta batzuk kantatzea kostatuko litzaidake. Batzuetan kantatzen ari naiz, eta nire letrak negar eginarazten dit, esaldi gogorregiak eta politak daude niretzat.

Zer eragin izan zuen zuretzat Mikel Urdangarinekin kantatzeak?

-Fantasia bat, zerbait irreala. Nik proposatu nion, baina ez nuen espero baietz esatea. Ez nuen sinetsi, a ze ilusioa! Euforia handia sartu zitzaidan. Beldurra eta erantzukizuna ere sentitu nituen, hamar edo hamabost gai ziren dena euskaraz, eta nik ez nuen euskaraz hitz egiten, zerbait baino ez nekien. Ni neu animatzen nintzen esanez abeslaria eta ingeleseko irakaslea naizela eta ondo egingo nuela.

Duela gutxi, Juanma Bajo Ulloaren Baby filmean ere jarri duzu zure ahotsa. Zer gustatu zaizu gehien esperientzia honetatik?

-English Coaching Projects izeneko kooperatiba batean egiten dut lan, Loiolako San Inazio kaleko 15. zenbakian, eta hor ingeleseko klaseak, abestiak eta esamoldeak egiten ditugu. Lokuzio horiek Estudio Sonorarekin egiten ditugu eta lokuzio lan ezberdinetarako deitzen didate eta hortik Babyrena sortu zen. Filmaren zati baterako soinua egina zuten, baina gauza batzuk nabarmendu nahi zuten eta neskaren arnasketa hurbildu nahi zuten, edo ahots biziagoak sortu, adibidez. Eta, horretarako, zarata eta soinu desberdinak egiteko eskatu zidaten. Baina gehien gustatu zitzaidana niri deitu izana izan zen, edozein aktorek egin zezakeen lan hori eta hala ere niri deitu zidaten.

Harritu egin zintuen?

-Bai. Deitu zidatenean, esan nien lagun batzuk nituela antzerkian lan egiten duten aktoreak, eta nahiago nuela haiei deitzea.

Eta zer erantzun zizuten?

-Erantzun zidaten niri deitu zidatela nire profila gustatzen zitzaielako lan horretarako, eta azkenean onartu egin nuen. Juanma ezagutzea zoragarria izan da, berak asko lagundu dit. Opari handia da niretzat.

Gaur egun, pandemiarekin, abesten jarraitzen duzu?

-Lehen baino askoz gutxiago konposatzen eta abesten dut. Izan ere, krisi emozional batetik pasatzen ari naizela esango nizuke, ez baitakit nor naizen eta musikarekin dudan harremana. Duela urte batzuk hasi nintzen lagun batzuekin gelditzen lokal batean jotzeko, eta orain ezin gara geratu ere egin. Duela urtebete jo nuen azkenekoz taberna batean. Martxoko konfinamenduaren ondoren, etxean jotzen hasi nintzen, baina gero ilusioa galdu nuen. Konfinamenduan bizpahiru abesti konposatu nituen eta bandarekin garatu nahiko nituzke, baina ez dakigu noiz itzuliko garen normaltasunera eta horrela zaila da ilusioari eustea.

Faltan botatzen duzu? -Bai, baina niretzat kantatzen jarraitzen dut. Abenduaren amaieran Mikel Urdangarinekin ere kantatu nuen eta berari esker itzuli nintzen. Baina normaltasunari berriro heltzeko eta leku gehiagotan kantatzeko gogoa dut. Hala ere, nerbio askorekin itzuliko naiz, hainbeste denbora igaro ondoren.

Zer moduz zure euskara-ikasketak?

-Asko gustatzen zait euskaraz ikasten jarraitzea. Duela gutxi irratitik deitu zidaten elkarrizketa euskaraz egiteko. Lau egun gogor eman nituen euskara ikasten, eta azterketa gisa hartu nuen. Asko aurreratu nuen nire maila, egia esan, elkarrizketak egiteko modu intentsiboan ikastea ondo etorri zait.

Nolabegiratzen diozu etorkizunari?

-Ilusioz beteta. Etorkizunean pentsatzen badut, Gasteizen bizitzen ikusten dut nire burua. Oso euskara-maila ona izan nahi nuke eta atzerritarrei erakutsi ahal izatea. Sortzen ari naizen taldearekin ere indartsu ikusten naiz, eta orain dudan baino askoz ere seguruago kantatzen.

Londresera joango zara Brexit-aren ondoren zure familia bisitatzera?

-Bai, zaila ez jartzea espero dut.

Zer balorazio egiten duzu Erresuma Batua Europar Batasunetik ateratzeari buruz?

-Ez daukat iritzi argirik, eta botoa eman duten pertsona askok ere ez dutela uste dut. Zentzugabea iruditzen zait ulertzen ez duguna bozkatzea. Pertsona askok diote Brexitaren alde daudenak arrazistak direla, baina beste batzuek, aldiz, langileen ekonomiaren onerako dela diote. Aditu batzuek nik baino gehiago dakitela uste dut.

Aukera izanez gero, zer bozkatuko zenuke?

-Europar Batasunean geratzea bozkatuko nuke, baina nire egoera pertsonalagatik.

"Nire abesti gehienak, guztiak ez esatearren, bizitza errealeko nire esperientziako gauzak eta bizipenak kontatzen dituzte"

"Mikel Urdangarinekin lan egitea fantasia bat izan da niretzat, irreala den zerbait bezala. Euforia handia sartu zitzaidan!"

"Baby' filmerako deitu zidatenean esan nuen lagun batzuk nituela antzerkian lan egiten zutenak, eta nahiago nuela haiei deitzea"