BIDAIATZEA du gustoko Elena Martinezek,dela munduan barrenazein hausnarketen artean. Bereustez, gogoeta egitea bera bidaiabaten antzekoa baita, irudimenari eskernork bere zentzu guztiekin egiten duenbidaia, hain zuzen. Kaleratu berri duenBidaia filosofikoak liburuan horixe jaso du:Hainbat bidaia filosofiko, pentsamenduenarteko bidaiak, batzuk norberak bakarrikibiltzekoak, eta beste batzuk pentsalari ezaguneneskutik egitekoak. Helmuga, baina,gogoeta kritikoa garatzea dute guztiek.Ibilbidea jorratzen hasi baino lehen, bidaiafilosofikoak eta turismo filosofikoa ez direlagauza bera ohartarazi du egile bilbotarrak.“Turismoa ez da bidaia, mugimenduhutsa baizik, elitista eta akademizista, aberastenez gaituena eta bizi garen errealitateeta garaitik urruntzen gaituena”, azaldudu. Bidaiak, aldiz, begiak zabaltzeko baliodu: “Begiak zabalik bizitzea da ederrena, zailabada ere”, azpimarratu du Martinezek.
Bidai filosofikoak abiatzeko, Filosofian klasikobihurtu diren Hannah Arendt etaGünther Anders bidelagun aukeratu dituegileak. Batetik, pentsalari nagusi hauenideiak eta burutazioak euskaraz ere izateagarrantzitsutzat jotzen duelako. Bestetik,bien artean XX. mendeari buruz eskaintzenduten ikuspegi argiagatik. “Biek norberarenburujabetasunaren alde egiten dute, etaFilosofia ez-dogmatiko eta ez-akademikoalandu zuten. Bientzat izan zuen praxiaklehentasuna”, argitu du Martinezek.Pentsamendu oso ezberdinak izan arren,analisi eta kritika zorrotzak elkartu zituztenArendtek zein Andersek. Hala ere,Arendten pentsamendua da egilea liluratuduena, eta hori dela-eta osatu zuen beretesia pentsazaile alemaniarri buruz. Horretarakoarrazoien artean, Arendtek Historiarekikoizan zuen “jarrera ez deterministaeta giza historian aurrerapenik dagoeniksinestu ez izana” aipatu ditu egileak, horibai, “ikuspegi ezkorra izan gabe”. Gainera,emakumea izatea ere azpimarratu du Martinezek.“Pentsalarien artean beti gutxiengoaizan dira gailendu diren emakumeak”,gogorarazi du.
LITERATURA, HISTORIA, POLITIKA Bereazken liburu honetako bidaiari jarraipenaemateko, mendiko ibilbideetan izandakogogoetak hautatu ditu Martinezek. Literatura,Historia edota Politikari buruzko ideiakjorratu ditu, betiere hari bati jarrituta, pentsamenduaasistematikoa izan daitekela sinestenbaitu. “Lehen begiradan urrun daudela ematen duten gaiekin harremanetan jartzenzaituzte testu horiek”, dio. Afera gehienakbidaietan hautemandako kontrasteak dira.“Bidaietan, zuzengabekeriaren aztarnak,noizbait izandako gerrak edota nonahi egonden zapalkuntzari nola egin zaion aurre jakitekogogoa pizten zaizu”, adierazi du idazlebilbotarrak.
Filosofian sakontzeko urratsez-urrats joanbehar dela uste badu ere, gizarteak Filosofia“beharrezkoa” duela argi dauka Martinezek.“Nola sortuko dugu iritzi publikoagogoeta egiten ez badakigu?”, galdegindu. Ildo honetan, EuskalHerrian gogoetarako joerarikez du antzematen BidaiakFilosofikoak liburuarenegileak. “Hausnarketakbakardadean egotekogaitasuna eskatzendu eta, Euskal Herrian,herri mailan, ordu askoematen dugu kalean eta lagunartean. Ez dago, gure artean, filosoforiksortzeko girorik”, dio, eta kezkatuta dagohorrekin. Izan ere, Filosofiak “euskaratik zerhartua” baduela nabarmendu du Martinezek.“Filosofia hizkuntzarekin dago lotua, ezinbestez.Eta euskara aintzinatik heldu zaigunmezua da. Euskarak berak Filosofia aberasdezake”, gehitu du.
Dena den, gaur egun gure artean pentsalarihandiak badirela uste du idazle bilbotarrak.Besteak beste, aski ezaguna den NoamChomsky hizkuntzalaria edo, feminismoarenikuspegitik abiatuta,Filosofia eta Kulturaren Historiaaztertzen duten JudithButler, Luce Irigaray etaHélène Cixous nabarmenduditu Martinezek. Izanere, “Filosofiaez da soilik unibertsitateansortzen den zerbait”,gogorarazidu.
