Arabako abeltzainak

Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak gero eta nekazaritza-ustiategi gutxiago dituzte. Eustat Euskal Estatistika Erakundeak egindako azken txostenaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan 13.000 bat nekazaritza-ustiategi zeuden duela bi urte. Datu horrek erakusten du ia %22ko jaitsiera nabarmena izan dela, 2009ra arte lortutako azkenekin alderatuta.

Hala, eta ildo horretatik jarraituz, txostenean zehazten dutenez, "Euskal Autonomia Erkidegoan 12.919 nekazaritza-ustiategi zeuden 2020an, 2009an baino % 21,8 gutxiago, Eustatek egindako Nekazaritza Zentsuaren arabera. Landutako nekazaritzako azalera (LNA) neurri txikiagoan jaitsi zen, %5,4, eta 180.196 hektareakoa izan zen. LNAren jaitsiera hori larre iraunkorretarako lurren jaitsieragatik gertatu zen nagusiki (-%35,9); izan ere, landutako soroak %3,1 hazi ziren, eta 81.392 hektareatara iritsi ziren". Aprobetxamendu motaren arabera, beste labore iraunkorren hazkundea nabarmendu behar da. Gainera, fruta-arboletarako azalera ere handitu egin da. Belarkien laboreak ere nagusitzen ari dira azken urteotan. Izan ere, Araban gero eta familia gehiagok jotzen dute autokontsumorako bara-tze txikiak edukitzera. Hala, datuek islatzen dute aprobetxamendu-motaren arabera, zurezko beste laboreen edo labore iraunkorren hazkundea nabarmendu dela, nahiz eta lur landuen guztizkoaren %1era iristen ez diren. "Gora egin dute, baita ere, olibadiak (%45,9) eta fruta-arbolek (%35,7). Belarki-laboreak, lugorriak eta autokontsumorako baratzeak barne, %1,7 hazi dira; beherakada bakarrak mahastien azalerari eragiten dio, aurreko zentsuko datuak baino %0,5 gutxiago baitira", azpimarratzen dute txostenean. Ildo beretik, ahuntz-azienda hazten edo gizentzen diharduten abeltzaintzako ustiategiak dira hazi diren bakarrak, %16,7; 1.873 ustiategi dira. Gainerako espezieen ustiategien kopuruak behera egin du, eta jaitsierarik handienak hegaztienak (-%67,1) eta txerrienak (-%65,3) izan dira. Behi-azienda duten ustiategiak %20,8 jaitsi dira, eta ardi-azienda dutenak %6,1. Hala ere, ustiategi bakoitzeko abelburu-kopuruak gora egin du, ardien kasuan izan ezik, kasu horretan %10,1 egin baitu behera. "Zentsu arteko aldian, txerri-aziendaren ustiategiko abelburuen kopurua %437,3 hazi da, hegaztien kopurua %186,2, behiena %32,1 eta ahun-tzena %2,1", zehaztu dute. Guztira, 2020an 142.442 behi, 229.892 ardi, 25.661 ahuntz, 30.040 txerri eta 1,5 milioi hegazti baino gehiago zeuden. Ustiategiko buruaren batez besteko adina 57 urte eta erdi da. Gehienak gizonak dira, txostenaren arabera. Buruen laurdena baino ez dira emakumeak, ia 60 urteko batez besteko adina dutenak. Ildo beretik, jasotako datuen aldean, "ehuneko bots puntu jaitsi da emakumeen presentzia ustiategiko buru gisa, eta gaur egun 34,5 emakumezko ustiategi-buru dira 100 gizonezko buruko. Jaitsiera antzekoa da adin-talde guztietan, eta jaitsierarik handiena (%5,7) talde gazteenean izan da, 40 urtetik beherakoenean. Bizkaian dago emakume gehien buruzagitzan, ustiategi guztien %28,2an. Gipuzkoan %25,9 dira, eta Araban, berriz, %21,7". Hala, ustiategien ia %60, 40 eta 65 urte bitarteko pertsona batek zuzentzen ditu, "%30 baino gehiago 65 urtetik gorako pertsona batek kudeatzen ditu, eta %10,4 40 urtetik beherako pertsona batek. Proportzioak aurreko zentsuaren oso antzekoak dira, eta adin-talde gazteena da aldaketa handiena duena, ia ehuneko puntu bat hazi baita", gaineratzen dute Eustateko kideek.

Bestalde, Euskadin 424 nekazari-tza-ustiategi zeuden landutako nekazaritzako azalera ziurtatua zutenak edo ekologikoki bihurtzeko prozesuan zeudenak 2020an. Azalera ekologikoa 5.242 hektareakoa zen, landutako nekazaritzako azaleraren % 2,9, baina aurreko zen-tsuan jasotako 611 hektareak baino askozaz handiagoa. l

l Datuak. Euskal Autonomia Erkidegoan 12.919 nekazaritza-ustiategi zeuden 2020an, 2009an baino % 21,8 gutxiago, Eustatek egindako Nekazaritza Zentsuaren arabera. Landutako nekazaritzako azalera (LNA) neurri txikiagoan jaitsi zen, % 5,4, eta 180.196 hektareakoa izan zen. LNAren jaitsiera hori larre iraunkorretarako lurren jaitsieragatik gertatu zen nagusiki (-%35,9); izan ere, landutako soroak %3,1 hazi ziren, eta 81.392 hektareatara iritsi ziren". Aprobetxamendu motaren arabera, beste labore iraunkorren hazkundea nabarmendu behar da. Gainera, fruta-arboletarako azalera ere handitu egin da. Belarkien laboreak ere nagusitzen ari dira azken urteotan. Izan ere, Araban gero eta familia gehiagok jotzen dute autokontsumorako baratze txikiak edukitzera. Hala, datuek islatzen dute aprobetxamendu-motaren arabera, zurezko beste laboreen edo labore iraunkorren hazkundea nabarmendu dela, nahiz eta lur landuen guztizkoaren %1era iristen ez diren. Gora egin dute, baita ere, olibadiak (%45,9) eta fruta-arbolek (%35,7).