tseden egunak dira; familia askok atseden hartzeko eta bidaiatzeko aprobetxatzen dituzten egunak. Hori dela eta, etxebizitza asko hutsik geratzen dira Aste Santuko egun hauetan, eta lapurrek aukera hori aprobetxatzen dute egun horietan lapurtzeko eta honekin negozioa egiteko. Hori dela eta, Ertzaintzak, Udaltzaingoarekin batera, dekalogo bat egin du, zenbait gomendio desberdinekin.
Hala, Aste Santuko oporrak daudela kontuan hartuta, Ertzaintzak eta Udaltzaingoek aholku batzuk eman nahi dituzte etxebizitzetako lapurretak saihesteko. "Egun hauetan jende ugari mugituko dela aurreikusten da, eta, ondorioz, ohiko etxebizitzak hutsik geratuko dira. Jarduteko jarraibide sinple hauek nabarmen zaildu dezakete lapurreta egitea eta, azken batean, delituari aurrea hartzen lagundu dezakete", azaltzen dute dekalogoan. Horrela, zer alderdi hartu behar ditugu kontuan gure etxebizitzak oporregun batzuetarako itxi aurretik? Gomendio batzuk ezagunak egin dira urteetan zehar, eta herritar guztiek ezagutzen dituzte gomendio horiek, baina neurri eraginkorrak izaten jarraitzen dute lapurrak etxebizitzetan sartzea galarazteko, neurri handi batean behintzat. Eskaintzen duten lehen aholkua sinpleenetako eta ezagunenetako bat da, baina funtsezko aholkua ere bada: garrantzitsua da ezezagun bat komunitatearen atarian sartzen ez uztea eta are gutxiago auzokideei edo hutsik dauden etxebizitzei buruzko informazioa ematea. Egoera arraroa dirudi edozein bizilagunek etxebizitzen egoera edozein ezezagunekin komentatzea, baina gertaera hori uste baino maizago gertatzen da. Askotan, ezezagun batek etxebizitza jakin bati buruz galdetzen du, etxebizitza hutsik dagoela jakinda, eta auzokideak xehetasun eta informazio arriskutsuak kontatzen ditu. Gainera, eta ildo beretik, oso garrantzitsua da txirrina jotzen duen ezezagunei atariko ate printzipala ez irekitzea. Dekalogo honetan, honako hau gomendatzen dute: "Ez fidatu auzokideen elkarteetara hurbiltzen diren eta, aitzakia xelebreak jarriz, etxebizitzei buruzko informazioa lortzen saiatzen diren pertsonez", azpimarratzen dute.
Horregatik, lehenengo gomendioa da auzokideen komunitatean dauden etxebizitza hutsei buruzko informazioa ez ematea, baina, aldi berean, komunitatean sartzen uztea eragoztea. Baina zaila izan arren barruan sartzea lortzen badute, nola jokatu behar da orduan? Ahaleginak egin arren, lapurrek komunitatean sartzea lortzen badute, kasu horietan bigarren gomendio bat aktibatzen da. Aholku honetan, ateetan jar daitezkeen markatzaileei adi egotea gomendatzen du poliziak, eta seinale arraroren bat ikusiez gero, poliziarekin harremanetan jartzea. Izan ere, azken urteotan, lapurrek gehien erabiltzen duten metodoetako bat atean plastiko batzuk jartzea da. Markatzaile deritzen plastikoak dira, etxebizitza horretan inor bizi den ala ez jakiten laguntzen dutenak. Nola funtzionatzen dute markatzaile horiek? Nola laguntzen diote lapurrari etxean norbait dagoen ala ez jakiten? Plastikozko markagailua da lapurrek etxebizitzak markatzeko eta barrura sar daitezkeen edo jendea bizi den jakiteko erabiltzen duten metodorik ohikoenetako bat. Kasu horietan, lapurrak plastikozko markagailua atean uzten du, ia ikusezina baita, eta hurrengo egunean itzuli egiten da erori den ala ez egiaztatzeko. Markatzailea desagertu bada, atea ireki dela esan nahi du. Jarrita jarraitzen badu, esan nahi du ate hori ez dela ireki eta, beraz, etxea hutsik dagoela adierazten du horrek. Horregatik, garrantzitsua da oporretan joan diren bizilagunen atea begiratzea eta markagailu horiek jarrita ez dituztela egiaztatzea. Garrantzitsua da, halaber, bakoitzaren atea berrikustea, eta markatzaile horietako bat aurkituz gero, 112ari presako abisua ematea, poliziak berri horren gainean informazioa izan dezan. "Plastikozko markatzaileak edo itsasgarri-hariak hautematen badira, Ertzaintzari edo Udaltzaingoari jakinarazi behar zaio eta ez da ezer ukitu behar", azpimarratzen dute.
Bi gomendio horiez gain, garrantzitsua da atea beti giltzaz ixtea. Izan ere, etxebizitza batean lapurreta egitea, hutsik dagoenean edo jendea barruan dagoenean, askoz errazagoa da atea giltzaz itxita ez badago; kasu horietan, etxebizitzako ate nagusia behartzea segundo batzuk besterik ez da izaten lapurrentzat. Horregatik, garrantzitsua da ateak beti giltzaz ixtea, baita jabeak eta familiak etxebizitzaren barruan daudenean ere. Beraz, etxeko sarrerako atea giltzaz itxi dela ziurtatu behar da beti, "baita barruan gaudenean ere", eta, batez ere, gauez. Ateko giltzari beti eman buelta, "etxetik kanpora minutu gutxi batzuetan egon behar baduzu ere". "Ahalegindu beti etxean norbait dagoela aditzera ematen", gomendatzen dute.
Ildo horretatik, aipatzekoa da teknologiak ere lagundu duela lapurrak etxebizitzetan sartzea eragozten edo, gutxienez, lapurren lana zailtzen. Bizilagunen komunitatean edo etxebizitzan bertan zenbait teknologia ezarrita izateak ez du beti galarazten lapurra etxebizitzan sartzea. Baina disuasio-neurri gisa funtzionatzen du gutxienez, eta jabeei eta poliziari etxebizitza batean lapurreta egiten ari dela ohartarazteko ere bai. Horregatik, dekalogo honetan, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak, Udaltzaingoarekin batera, lapurretaren aurkako segurtasun-sistemak jartzea gomendatu du. Beraien hitzetan, "norberaren eta komunitateko segurtasun-sistemak mantendu eta zaindu. Komeni da segurtasun-sistemak instalatzea, hala nola, bumping kontrako sarrailak edo ateak haustea eragozteko segurtasun-ezkutuak".
Bestalde, zer gertatzen da komunitateak aldamio batzuk baditu jarrita? Aldamioek lapurreta errazten dute ala ez da uste bezain erraza? Nola saihestu daiteke lapurrak haien bidez etxebizitzetara iristea? Horri dagokionez, poliziak gomendatzen du, higiezinari erantsitako aldamiorik badago, leihoak eta pertsianak ondo ixtea. Txalet eta beheko etxebizitzetan ere burdin-hesiak jartzea komeni da kanpotik sarbide erraza duten leihoetan. Gomendio horiek gorabehera, herritarra etxera iristen bada eta atea bortxatua izan dela eta lapurra etxean sartu dela egiaztatzen badu, garrantzitsua da barruan ez sartzea eta poliziari deitzea. "Lapurreta egiten badizute, ez ukitu ezer, ez jarri gauzak bere lekuan, eta berehala deitu Ertzaintzara". Bestalde, etxe barruan lapurrak aurkituz gero, ahal dela ez aurre egin. Gero deitu berehala 112ra. "Ertzaintzak herritarren laguntza eskatzen du, eta etxeetan edo etxebizitzetan bizilagunen mugimenduak kontrolatzen aritu daitezkeen ibilgailu edo pertsona susmagarriak ikusiz gero 112ra dei dezatela eskatzen die", ondorioztatu dute.
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eta Udaltzaingoak egindako gomendio horiez gain, badira beste gomendio batzuk, herritar askorentzat ia errutina bihurtu direnak. Gomendio horiek urteetan zehar egin dira, eta alarma- eta aseguru-konpainiek ere gomendatu egiten diete herritarrei. Adibidez, garrantzitsua da norbaitek etxeko atea jotzen badu behatxulotik begiratzea, nor den jakiteko eta ezezagunei atea ez irekitzeko. Gomendio horren arabera, lapurrak etxebizitzaren barrura modurik tradizionalenetan sartzea saihestu behar da: atea jotzean barrura sartzea behartuz. Gainera, zerbitzu-enpresaren bateko langilea bada, garrantzitsua da identifikatzeko eskatzea. Langilearen nortasuna egiaztatzeko bere enpresara deitu behar bada, ez da inoiz deitu behar langileak berak emandako telefono zenbakira.
Bestalde, pertsona askok eguneroko istorioak partekatzen dituzte sare sozialetan. Hala ere, garrantzitsua da sare sozialetan lapurrari abisatzen dion oporrei buruzko informaziorik ez aurreratzea eta etxebizitza hutsik egongo dela ez jakitea. Garrantzitsua da, halaber, etxea gehiegi erakusten duten bideoak sare sozialetan ez argitaratzea. Ildo horretatik, etxeko helbidea giltzatokian ez idaztea eta Google Maps-en etxeko helbidea mugikorrean ez gordetzea ere gomendatzen da. Garrantzitsua da, halaber, giltzak ezkutuan ez uztea postontzian, loreontzietan, kontagailu-kaxetan edo antzeko lekuetan. "Lapur batek etxean sartzeko modua bilatzen badu, lehenengo leku horietara joango da". "Lapurretaren kasuan, garrantzitsuena lasai egotea da, etxebizitzan ez sartzea eta, batez ere, erasotzaileek manipulatutako ezer ez ukitzea edo ez mugitzea. Jarraian, 112 zenbakira edo bizi zaren tokian eskumena duen Segurtasun Kidegora deitu beharko duzu. Salaketa aurkezterakoan, garrantzitsua da lapurtutako objektuak justifikatzen dituzten dokumentuak sartzea (fakturak, tiketak, argazkiak). Horretarako, komeni da edozein aparatu elektronikoren serie-zenbakia, marka eta modeloa duen inbentarioa izatea. Etxean gordetzen dituzun bitxi edo bestelako objektu baliotsuen argazkiak ere atera ditzakezu. Gogoratu, lapurreta gertatuz gero, zure aseguru-etxeari ere jakinarazi beharko diozula gertatutakoa. Ezinbestekoa da salaketa jartzea erreklamazioa egiteko. Beraz, salaketa egiten duzunean, pentsatu horren kopia bat eskatzea", gomendatzen dute aseguru-etxeek.
Dekalogoa. Ertzaintzak eta Udaltzaingoek aholku batzuk eman nahi dituzte etxebizitzetako lapurretak saihesteko. "Egun hauetan jende ugari mugituko dela aurreikusten da, eta, ondorioz, ohiko etxebizitzak hutsik geratuko dira. Jarduteko jarraibide sinple hauek nabarmen zaildu dezakete lapurreta egitea eta, azken batean, delituari aurrea hartzen lagundu dezakete", azaltzen dute dekalogoan. Horrela, zer alderdi hartu behar ditugu kontuan gure etxebizitzak oporregun batzuetarako itxi aurretik? Gomendio batzuk ezagunak egin dira urteetan zehar, eta herritar guztiek ezagutzen dituzte gomendio horiek, baina neurri eraginkorrak izaten jarraitzen dute lapurrak etxebizitzetan sartzea galarazteko, neurri handi batean behintzat. Eskaintzen duten lehen aholkua sinpleenetako eta ezagunenetako bat da, baina funtsezko aholkua ere bada: garrantzitsua da ezezagun bat komunitatearen atarian sartzen ez uztea eta are gutxiago auzokideei edo hutsik dauden etxebizitzei buruzko informazioa ematea.
Eta sartu badira? Etxe barruan lapurrak aurkituz gero, ahal dela ez aurre egin. Gero deitu berehala 112ra. "Ertzaintzak herritarren laguntza eskatzen du, eta etxeetan edo etxebizitzetan bizilagunen mugimenduak kontrolatzen aritu daitezkeen ibilgailu edo pertsona susmagarriak ikusiz gero 112ra dei dezatela eskatzen die", ondorioztatu dute.
