GASTEIZ - XXI. mende betean, gizonen eta emakumeen arteko desberdintasunak bere horretan dirau lanbide askotan. Horietako bat matematikena eta fisikoena. Hori berresten du, behintzat, "matematikaren eta fisikaren arloetan emakumeen diskriminazioa iraunarazten edo aldatzen laguntzen duten fenomenoen analisia" izeneko azterlana. Euskal Herriko Unibertsitatean zentratu den ikerketa honek Emakunderen laguntza izan du. Izan ere, azterlana honek Emakundek urtero ematen duen Emakumeen eta Gizonen Berdintasunaren arloko ikerketa-lanetarako bekaren emaitza da. Atzo Emakunderen egoitzan bertan egindako aurkezpenean Izaskun Landaidak, Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundeko zuzendariak, ikerketa hori azaldu zuen Nastassja Ciprianirekin batera, azterlanaren egileetako bat. Nabarmentzekoa ere bada, aurkezpena Zientziako Emakume eta Nesken Nazioarteko Egunean egin zela. "Ikerketa horren helburua izan da ikerketa zientifikoaren munduan emakumeen diskriminazioa iraunarazten laguntzen duten mekanismoak identifikatzea eta neurri egoki batzuk proposatzea matematikaren eta fisikaren arloetan emakumeen kopurua handitu ahal izateko, bietan genera-oreka lortze aldera", azaldu zuen Landaidak. Bertan biek azaldu zuten bezala, ikerketaren arabera, matematika eta fisika eremuetako ikasleen arteko emakumeen kopurua diziplina horietan aritzen diren gizonena baino askoz txikiagoa da eta, bi kasuetan, beste diziplina zientifikoetan baino arraila handiagoa da (biologia, kimika, genetika, lurraren zientziak, etab.). "2018/19 ikasturtean, UPV/EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko ikasleen artean %38,9 emakumeak ziren matematikaren arloan, eta% 29.2 fisikaren arloan. Presentzia urri hori faktore historiko, sozial, psikologiko, politiko eta kultural konplexuen emaitza da, eta emakumeei eragiten die ebaluazio-prozesuetan eta horien sustapenean. Kasu askotan, sistema akademikoaren oinarri diren printzipio eta balio batzuk ez dira neutralak generoari dagokionez", nabarmendu zuen Nastassja Ciprianik. Ildo beretik, azterlan honen egileak azaldu zuenez, oso diskriminazio heterogeneoa dago arlo horretan. Izan ere, matematikak ez die hasierako arbuiorik eragiten emakumeei;hau da, matrikulazioek erakusten dutenez, %50 inguru emakumeak dira, baina arazoa gero dator: matematika askok utzi egiten dute, eta hori egiten ez dutenek ez dute gizonek bezala mailaz igotzea lortzen. Fisikoei dagokienez, emakumeek egindako matrikulazioetan ere agertzen da gaitzespena,%30 baino ez baita matrikulatzen: "Matematikan ez dago sartzeko arazorik, emakume asko sartzen dira, baina irauteko arazo bat dago, abandonu eta igoera-arazo asko daudelako. Fisikaren egoera askoz okerragoa da: 2018-2019 ikasturteko azken urtean, matrikulatutako emakumeen% 30 emakumeak ziren, eta arazo bat dago sartzeko orduan ere", zehaztu zuen.
Kontziliazioa Lana eta familia uztartzeak ere ez du laguntzen egoera hori hobetzen. Izan ere, ikerketaren egileak azaldu zuenez, "kontziliazioa eta haren arazoak emakumeen aurkako diskriminazioaren alderdi bat dira. Beren eremu pribatuan duten lan-kargak, kasu askotan, karrera akademiko baten garapen arrakastatsua baldintzatzen edo eragozten du. Adibidez, kontziliatzea erabakitzen duten emakumeek ez dute beren kurrikuluma garatzeko askatasunik, beren gizonezko kideek garatzen duten moduan, gutxiago bidaiatzeko joera dutelako, nazioarteko kongresuetan gutxiago parte hartzeko joera dutelako eta, horregatik, kontaktu gutxiago egiten dituztelako". Azterketa horretan inkesta bat ere egin da. "Zure ustez, diskriminazio-egoerak al daude emakumeen lan-ingurunean?" %35,9k baietz erantzun zuen. %47,4k, aldiz, ezetz. Eta gainerako %16,7ak ez zekiela erantzun zuen. "Ia erdiek ezetz esan zuten. Eta hori portzentaje handiegia iruditzen zaigu. Honek zer esan nahi du? nahasmena dagoela diskriminazioa zer den eta nola gerta daitekeen. Egoera diskriminatzaileak noiz gertatzen diren jakiteko zailtasunak daude eta egoera hori nahi gabe hautematen ez duten pertsona batzuek egoera hori mantentzen laguntzen dute", adierazi zuen.
Ikerlanak, bestalde, hainbat proposamen egiten ditu egoera hau aldatzeko, hala nola, generoaren eragina zehatz-mehatz aztertzea langileen hautaketan eta ebaluazio-prozesuetan, edo unibertsitate-eremuan bulego bat sortzea, ikasleek, irakasleek eta ikertzaileek bertara joan ahal izan daitezen sexu-jazarpena, lan-jazarpena edo edo edonolako diskriminazioren biktima direnean. Garrantzitsu eta beharrezkotzat jotzen dute, halaber, matematikari eta fisikari izatearen lanbideari buruz dagoen ikuspegia zabaltzea, eta estereotipoen berezko elementu sinbolikoak eremu horietan diharduten emakumeen eta gizonen benetako jarduerarekin alderatzea.
