Aro digitalean, gazteen arteko adiskidetasun-harremanek adierazpide berriak aurkitu dituzte, baina erronka berriak ere ekarri dituzte. Sare sozialak ezinbesteko gune bihurtu dira gazteentzat, beren kezkak adierazteko eta lagunekin tartea ere izateko. Hala ere, horien erabilerak erronkak ere baditu, hala nola erantzun-denboraren kudeaketa, asetasun-sentsazioa eta gehiegizko esposizioa, eta borondatez deskonektatzeko erronka. Dinamika horiek presioa eta ondoeza eragin dezakete, nerabeen ongizate emozionalari eraginez.

Lau gaztetik bat gaizki sentitu da noizbait bere lagunak dauden sare sozialetan parte ez hartzeagatik. Fad Juventud eta BBVAk berriki egindako ikerketa baten arabera, azterlan honetan parte hartu duten gazteen % 16,3k adierazi du maiz sentitzen dituela emozio negatibo horiek.

Horietatik % 50ek uste du bere lagunentzat digitalki eskuragarri egon behar duela beti. Priscila Bueno Fad Juventudeko kideak erreportaje honetan azaldu duenez, etengabe konektatuta egon behar horrek balidazio digitalaren mendekotasun emozionala eta errealitate sozialaren pertzepzio desitxuratua eragin ditzake. Zeintzuk dira Internetekin harreman toxiko bat antzemateko eta horren aurrean jarduteko gakoak? Zer erronkari egin behar diote aurre gurasoek seme-alaben Interneteko erabilerarekin?

Txostenaren alderdiak

Gai horien garrantzia gorabehera, txosten horren arabera, gazte askok sentitzen dute beren gurasoak ez daudela “behar beste inplikatuta” beren bizitza digitalean. Zehazki, eta zenbakiei dagokienez, hamar gaztetik hiruk baino ez dute sentitzen gurasoek interesa dutela Interneten egiten dutenarekin, eta “% 22,6k soilik jaso zituen familia-gomendioak lineako segurtasuna hobetzeko edo behar bezala jokatzeko”.

“Guraso askorentzat lan nekeza izan daiteke jokabide arriskutsu edo alarma-seinale horiek detektatzea”

Izan ere, profesional horrek azaldu duenez, dinamika digitalen konplexutasunagatik eta erabilgarritasunagatik, “guraso askorentzat lan nekeza izan daiteke jokabide arriskutsu edo alarma-seinale horiek detektatzea”.

Familiak beren seme-alaben laguntza digitalean ahalduntzeko helburuarekin, Fad Juventud eta BBVAk familien eskura jarri dute Nola ezagutu -eta jardun- nire semeak edo alabak online harreman toxikoa duen bideotutoriala. Bideo honetan gai hauek jorratzen dira, besteak beste: nerabeak Interneten nola erlazionatzen diren, lineako lagunen onurak, adiskidetasun toxiko baten ezaugarriak eta horren kontra egin beharreko urratsak.

Teknologiaz egiten dudan erabilerak badu eraginik nire seme-alabengan? Zer da sharenting-a eta nola eragin dezake nire seme-alaben etorkizunean? Zer egin nire semea edo alaba pornoa ikusten aurkitzen badut? Nola kudeatu nire seme-alabak online apustuak egitea adingabea izanda? Zalantza horiei eta beste batzuei erantzuten diete, besteak beste, bideotutorialek.

Imitazioz egindakoa

Testuinguru horretan, profesionalak gomendatzen duenez, lehenik eta behin, garrantzitsua da gurasoek ere teknologien erabilera eta telefono pertsonalaren erabilera ondo kudeatzea. Ildo horretan, gurasoek ere jarraitu beharreko eredu gisa jokatzen dutela nabarmendu du profesionalak, “eta teknologiaren erabileran duten jokabideak eragin zuzena du seme-alabek teknologia hori nola erabiliko duten erabakitzeko orduan”, azaldu du.

“Gomendagarria da mugikorra ahalik eta gutxien erabiltzea seme-alaben aurrean, erabilera arduratsua eta kontzientea sustatzeko"

Zentzu horretan, gurasoek modu arduratsuan erabiltzen badute, “litekeena da seme-alabek ere jokabide hori imitatzea”, gaineratu du. Horregatik, Priscila Buenoren gomendioa da adingabeen aurrean mugikorra ahalik eta gutxien erabiltzea. “Gomendagarria da mugikorra ahalik eta gutxien erabiltzea seme-alaben aurrean, erabilera arduratsua eta kontzientea sustatzeko. Horrek distrakzioa saihesten laguntzen du, eta familiaren interakzioari denbora gehiago eskaintzen”, azaldu du.

Mugikorra erabiltzeko adinari dagokionez, profesionalak esan du 14 urtetik aurrera mugikorra erabiltzea gomendatzen dela, baina ez arinago; izan ere, adin horretan, haurrek heldutasun handiagoa izaten dute, eta hobeto uler ditzakete teknologiaren erabileraren inplikazioak eta erantzukizunak.

Balorazioa

“14 urte bete aurretik, baliteke haurrek heldutasun nahikorik ez izatea teknologia modu seguru eta arduratsuan erabiltzeko. Esposizio goiztiarrak arazoak ekar ditzake, hala nola, eduki desegokirako sarbidea eta trebetasun sozialen falta. Gurasoek funtsezko laguntza eman behar diete seme-alabei eguneroko bizitza digitalean”. 

“Garrantzitsua da haurraren heldutasuna ebaluatzea eta arau argiak ezartzea. Gurasoek oreka aurkitu behar dute gizarteratzearen eta segurtasunaren artean. Haurrarekin alde onak eta txarrak argi eta garbi eztabaidatzea gomendatzen da”, azpimarratu du. 

Interneten erabilera desegokia adingabeen artean

Eta zer gertatzen da adingabeek Internet gaizki erabiltzen badute? Adituak azaldu duenez, Interneten erabilera desegokiak eragina izan lezake haur eta nerabeen garapen sozial, emozional eta kognitiboan. Gainera, adikzioa, kontzentrazio arazoak eta interakzio sozialean afektazioak sor ditzake, erabilera kontrolatu eta kontziente baten garrantzia nabarmenduz.

Hori dela eta, arau argiak ezartzea, Interneten erabilera gainbegiratzea, offline jarduerak sustatzea eta mundu digitalaren arriskuen eta erantzukizunen inguruan heztea oso garrantzitsua dela dio. Neurri horiek adingabeentzako giro seguru eta osasungarria sortzen laguntzen dute.

Internet gehiegi erabiltzeak antsietatea, depresioa, autoestimu baxua eta isolamendu sentsazioa eragin ditzake

Horrenbestez, Interneten erabilerak “arduratsua eta gainbegiratua izan behar du”. “Funtsezkoa da nerabeek ikastea lineako denbora beste jarduera batzuekin orekatzen eta modu seguruan nabigatzen, arriskuak minimizatuz eta onurak indartuz”. 

Interneten erabilera mugatzen

Interneten erabilera mugatzeko, eraginkorra da ordutegi espezifikoak ezartzea, gurasoen kontrolerako aplikazioak erabiltzea eta pantailarik gabeko jarduerak sustatzea. Estrategia horiek oreka mantentzen eta pantailen aurrean gehiegizko denbora murrizten laguntzen dutela dio profesionalak. 

“Nerabeen erabilera digitala guztion artean jorratu beharreko gai konplexua da: familiak, irakasleak, plataforma teknologikoak, eduki-sortzaileak, legegileak eta gazteak berak”. Pilar Barco

Bestalde, profesionalen gomendioak jarraitzen ez badira, Internet gehiegi erabiltzeak antsietatea, depresioa, autoestimu baxua eta isolamendu sentsazioa eragin ditzake. Garrantzitsua da, horregatik, sintoma eta alarma-zeinu horiei adi egotea eta garaiz jokatzea haien ondorioak arintzeko.

Dena ez da txarra

Beraz, 14 urtetik aurrera ere, Internet erabiltzea debekatzea gomendatzen da? Erantzuna ezezkoa da. Erabilera arduratsu eta gainbegiratuak ere alderdi positiboak ekar ditzake haur-hezkuntzan, adituek diotenez. Aipatutako ikerketan nabarmentzen dute erabilera arduratsuak informazio kopuru mugagabea eskaintzen duela. “Arriskuak arrisku, Internetek informazio ugari, hezkuntza tresnak eta sozializatzeko eta ikasteko aukerak eskaintzen ditu. Modu egokian erabiltzen bada, garapen pertsonal eta akademikorako tresna indartsua izan daiteke”. 

Beraz, kontua ez da debekatzea, baizik eta akonpainamendu digitala egitea eta gazteen ongizate digitala sustatzea, “teknologia funtsezkoa baita ikasteko eta etorkizunerako funtsezko gaitasunak garatzeko”. 

“Nerabeen erabilera digitala guztion artean jorratu beharreko gai konplexua da: familiak, irakasleak, plataforma teknologikoak, eduki-sortzaileak, legegileak eta gazteak berak”

Hezkuntza digitalean gizarte osoak lagundu dezake. “Nerabeen erabilera digitala guztion artean jorratu beharreko gai konplexua da: familiak, irakasleak, plataforma teknologikoak, eduki-sortzaileak, legegileak eta gazteak berak”. 

Horregatik guztiagatik, teknologiak eragin guztiak ulertzeko dugun gaitasunak baino bilakaera azkarragoa duen mundu honetan, nerabeak bereziki kalteberak dira eduki desegokien eraginpean egotea, ziberjazarpena eta sare sozialetako gehiegizko esposizioa bezalako arriskuen aurrean. 

Funtsezkoa da arrisku horietatik heztea eta babestea, eta haien autonomia eta erabaki informatuak hartzea sustatzea. “Gizarte gisa, gure eginbeharra da ingurune digital segurua eta osasungarria bermatzea beraientzat. Fad Juventud lanean ari da herritar digitalentzako gazteria prestatuagoa lortzeko eta familiei eta hezitzaileei beharrezko tresnak eta baliabideak emateko teknologiaren erabileran muga osasungarriak ezartzeko; online arriskuen inguruan hezteko eta modu seguruan nabigatzeko eta teknologiaren erabilera segurua, hezitzailea eta aberasgarria sustatzeko”.