Datorren urriaren 10ean Osasun Mentalaren Nazioarteko Eguna ospatuko da, Osasun Mentala, Munduko Osasuna, eskubide unibertsala goiburupean. Egun horrek azpimarratzen du osasun mentala giza izaerari datxekion eskubidea dela, eta arreta osasun mentalaren eremuan gertatzen diren giza eskubideen urraketa nagusietan jartzen du, inplikatutako eragileei dei eginez: osasun mentala, gizarte-eremua, justizia, hezkuntza eta enplegua, besteak beste. "Desberdintasun-egoera horiekin amaitu ahal izateko, garrantzitsua da baliabideetan inbertsioa egitea", azaldu du egunkari honetan Vanesa Vadillok, osasun mentalean laguntzeko borrokatzen den Arabako elkarteko gerenteak, Asafesek.
Garrantzitsua da osasun mentala galtzen noiz hasten den antzematea, uste baino ohikoagoa baita gainbehera gertatzea. Testuinguru horretan, profesionalak azaldu duenez, osasun mentala kaltetuta dagoela aurreikus dezakegu honako sintoma hauek detektatzen badira: tristura edo gogogabetasuna, pentsamendu nahasiak edo kontzentratzeko gaitasun murriztua, gehiegizko kezkak edo beldurrak, gorabeherak eta umore-, isolamendu- eta zailtasun-aldaketa handiak eguneroko bizitzako jarduerei eta lo-arazoei eusteko. "Garrantzitsua da laguntza eskatzea ondoez emozionala dagoela eta pertsonak bere eguneroko bizitzan eragina duela ohartarazten diguten sintomak detektatzen direnean. Edozein gaixotasunetan zenbat eta lehenago ekin eta tratatu, eboluzioa seguruenik hobea izango da. Kasu batzuetan, garaiz artatutako ondoez psikologiko edo emozionalak gaixotasun mental bat sortzea saihets dezake", azaldu du profesionalak. Zentzu horretan, Vanesa Vadillok gaineratu du "kalitatezko baliabide publikoak ditugula gaixotasun mental bat duten pertsonak artatzeko, baina ez direla nahikoak".
Azken datuen arabera, Euskal Osasun Zerbitzuak 157 psikologo ditu sare publikoan, hau da, 6,74 profesional 100.000 biztanleko. "Bitartean, Europar Batasuneko gainerako herrialdeetan zifra hori 18ra igotzen da 100.000 biztanleko. Baliabiderik eza eta eskaria gero eta handiagoak direnez, itxaronaldia areagotzen ari da, eta elkartera jotzen duten pertsona askok horren berri ematen digute", gaineratu du.
Azkenik, haren balorazioaren arabera, oso garrantzitsua da buruko gaixotasun askok eragiten duten estigmaren aurka borrokatzen jarraitzea, eta, horretarako, depresioa, eskizofrenia edo gaixotasun bipolarra bezalako gaixotasun mentalak ikusarazten jarraitzea estigmaren aurkako borrokan.
Estigma
"Zoritxarrez, oraindik estigma asko dago honetan. Gaixotasun mentala duten pertsonen inguruko mito eta uste faltsu asko daude oraindik. Gaixotasun horiek jokabide oldarkorrekin lotzea da hedatuenetako bat, baina errealitatea da biztanleria bereziki ahula dela indarkeria jasateko eta eskubideak eta askatasunak urratzen zaizkien egoerak izateko. Gainera, gaixotasun mentalaren estigmak autoestigma deitzen duguna sortzen du, autoerrefusa, eta horrek eragina izan dezake laguntza eskatzeko orduan eta tratamenduarekiko atxikimenduan", ondorioztatu du Vanesa Vadillok.