- Estefania Gonzalez psikologian lizentziaduna da Deustuko Unibertsitatean, 2001ean. Psikopatologia eta Osasuna eta Jokabidearen Psikologia bezalako zenbait masterren ondoren, 2003an psikologiaren eremu pribatuan hasi zen lanean, eta, beste pertsona batzuekin batera, 16 urtez jardun zuen kabinete bat jarri zuen martxan. 2019an bere psikologia-zentroa sortu zuen, Estefi Psikologia izenarekin. Orduz geroztik, presentziaz edo online, lasaitasuna eta gida eskatzen dioten ehunka arabar eta pazienteri laguntzen jarraitzen du. Ama ez izateagatik sufritzen duten emakumeei ere laguntzen die, edo noiz izango diren zalantzan daudenei ere.

Jaiotzek beheranzko joerarekin jarraitzen dute 2020ko azken hiruhilekoan ere. Zergatik uste duzu?

-Nire ustez, 2020rako jaitsiera hori koronabirusaren pandemiak berak eragiten du. Koronabirusak mundua geldiarazi du, baita jaiotzak ere. Ez da une egokia ezertarako; herritar askok antsietate handiagoa dute, lan-baldintzak aldatzen ari dira, osasunera joatea orain ez da lehen bezain erraza... horrek guztiak eragina du. Gainera, orain zailagoa da bikotea aurkitzea edota soziabilizatzea. Pentsatzen dut ume bat orain izan ala ez zalantza zuten pertsonek itxarotea erabaki dutela.

Ziurgabetasunak ere badu eraginik?

-Jakina, zalantza handia dago etorkizunean gerta daitekeenaz, eta, horren ondorioz, batzuetan ez dugu hain argi izaten seme-alabak izateko une egokia ote den. Jendea beste gauza batzuetan zentratuta dago.

Baliteke koronabirusak eragina izan izana beheranzko joeran. Hala ere, pandemiaren aurretik jaiotzak ere jaitsi egin ziren. Gizartea, oro har, aldatzen ari da?

-Bai, gizakiak dena kontrolatzen saiatzeko joera du, eta guraso izateko unerik onena aukeratu badezakegu, hobe. Gainera, nire ustez, guraso izan nahi duten bikoteek ez dute zalantzan jartzen guraso izan edo ez, baizik eta noiz izan nahi duten. Ahalik eta unerik onena aurkitzen saiatzen dira, bai ekonomikoki, bai lan-arloan.

Horregatik atzeratu da ama izateko adina 35 edo 40 urtera?

-Bai. Gainera, gaur egun dugun bizimoduagatik ere bada. Gero eta eskakizun gehiago daude lana bilatzeko orduan; gero eta prestatuago egon behar dugu eta lan-esperientzia izan behar dugu, eta, horren ondorioz, ikasketak eta prestakuntza akademikoa luzeagoa izan behar dugu. Horren ondorioz, beranduago emantzipatzen gara, geroago ere egonkortasun ekonomikoa izaten dugu eta, azkenik, geroago guraso izaten gara. Dena atzeratzen ari da.

Datu bitxia da ezkontzatik kanpo jaiotako haurren kopurua %45 igo dela. Nola interpreta daiteke hori?

-Nire ustez, hori horrela da bikoteak lehen baino gutxiago ezkontzen direlako orain. Hau da, gero eta bikote gehiagok erabakitzen dute guraso izatea beraien harremana legeztatu gabe, egun bikoteak ez dira lehen bezainbeste ezkontzen. Edo baliteke orain lehen baino askoz ama ezkongabe gehiago egotea, bikotekiderik izan arte itxaron gabe seme-alabak dituztenak.

Hamar amatik zortzi 30 urtetik gorakoak dira. Joera horrek iraungo du denboran?

-Nik baietz uste dut. Bizitza erritmo horretara doa, 30 urte baino lehen gazte asko ezin dira independizatu. Beste belaunaldi batzuetan, familia bat zaintzera eta sortzera bideratuago zeuden, eta belaunaldi honetan, arreta gehiago jartzen dugu prestatzera, eta ikastera. Eta behin egonkortasun emozionala aurkitzen denean, pertsonek guraso izatea birplanteatzen dute. Eta horrek prozesu bat du eta urte batzuk behar ditu. Horregatik atzeratzen ari da erantzukizun hori bere gain hartzea. Gainera, guraso izateak aldaketa handia dakar bizitzan.

Gizartearen ohiturak aldatzen ari dira, baina uste duzu emakumeak adin batetik aurrera ama izateko presionatzen jarraitzen dela?

-Bai. Emakumeak 40 urte betetzera iristen ari direnean eta seme-alabarik izan ez dutenean, gizarteak galdetzen du ea noizko haurrak. Hori ez litzateke egin behar, errespetatu beharreko erabaki pertsonala da. Bakoitzak bere bizitza nola bizi nahi duen erabakitzen du.