Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Medikuntza eta Erizaintza eta Zientzia eta Teknologia Fakultateetako Zihara Alonso, Amaia Irizar (IIS Biogipuzkoa) eta Iraia García (IIS Biobizkaia) ikertzaileek egindako ikerketa batek eguneroko ohitura jakin batzuen eta endometriosia izateko arriskuaren arteko harremana aztertu du, besteak beste, elikadura, kosmetikoen erabilera edo plastikozko materialen esposizioa kontuan hartuta.
Endometriosia ugalketa-adinean dauden emakumeen %10–15i eragiten dion gaixotasun kronikoa da, eta umetokiaren estaldurako ehunaren antzekoa den ehunaren presentziagatik ezaugarritzen da —ehun endometrial izenez ezaguna—, umetokiaren kanpoaldean. Honek pelbiseko mina, hileko irregularrak eta ugalkortasun-arazoak eragin ditzake. Bere kausak oraindik ezezagunak diren arren, ikerketa honek iradokitzen du endokrino disruptoreei —gorputzetik kanpoko jatorria duten eta sistema hormonalean eragin dezaketen substantzia kimikoei, osasunean ondorio kaltegarriak eraginez— esposizioak zeregin garrantzitsua izan dezakeela.
Azterketaren hasierako fase honetan, 18 eta 45 urte bitarteko hormona-tratamendurik gabeko Euskadin bizi diren 87 emakumeren datuak aztertu dira
Azterketaren hasierako fase honetan, 18 eta 45 urte bitarteko hormona-tratamendurik gabeko Euskadin bizi diren 87 emakumeren datuak aztertu dira. Emaitza preliminarrek iradokitzen dute fruta eta barazkiak maiz kontsumitzeak endometriosia diagnostikatzeko aukera txikiagoarekin lotura izan dezakeela; aldiz, zenbait produktu pertsonal, hala nola makillajea edo gorputzeko krema, maiz erabiltzeak, disruptore endokrinoak dituzten produktuak, endometriosia izateko arrisku handiagoarekin lotuta egon liteke. “Eguneroko erabilerako produktu komertzialagoek edo sintetikoagoek disruptore endokrino gehiago dituzte, bereziki produktu ekologikoekin alderatuta” dio Zihara Alonsok, Erizaintzan graduatua, EHUko Osasun Publikoko Masterra amaitu berri duena.
Gainera, elikagai talde askok eduki ditzakete disruptore endokrinoak, euren jatorriaren eta prozesatze mailaren arabera. Jatorri animaleko elikagaiek, hala nola haragi gorriak, esnekiek edo arrautzek, substantzia toxikoak metatzeko gaitasuna dute.
Arrainaren eta itsaskien kasuan, ingurunean dauden kutsatzaile organiko iraunkorren (dioxinak, PCBak edo merkurioa) metaketa arriskua dago. Bestalde, ekologikoak ez diren fruta, barazki eta zerealek pestiziden hondakinak eduki ditzakete
Arrainaren eta itsaskien kasuan, ingurunean dauden kutsatzaile organiko iraunkorren (dioxinak, PCBak edo merkurioa) metaketa arriskua dago. Bestalde, ekologikoak ez diren fruta, barazki eta zerealek pestiziden hondakinak eduki ditzakete. Horrez gain, ultra-prozesatutako elikagaiek eta plastikoz ontziratutakoek osasunerako kaltegarriak izan daitezkeen konposatuen esposizioa areagotu dezakete.
BALORAZIOA
“Halaber, eguneroko erabilerako zenbait produktu kosmetiko eta higienek, hala nola hidratazio kremek, xanpuek, desodoranteek, makillajeek edo usain produktu perfumatuek, parabenoak, ftalatoak, triklosana eta bestelako konposatu sintetikoak izan ditzaketela dokumentatu da, eta horiek ere disruptore endokrino gisa jokatzen dute”, azaldu du Zihara Alonsok. Alonsoren Master Amaierako Lanaren parte den ikerketa hau, gaitz ginekologiko kronikoa hobeto ulertzeko asmoa duen proiektu zabalago baten barnean kokatzen da.
“Nire ekarpena egiten jarraitu nahiko nuke proiektu honetan, bai ikerketa epidemiologikotik, bai praktikatik bertatik”, dio Zihara Alonsok. Izan ere, doktoretza tesia egingo du, eta aldi berean Medikuntzako ikasketekin uztartuko du ikerketa.
