Kontsumitzaileen Erakundeak (OCU) demanda kolektiboa aurkeztu du iPhone 6 gaman programatutako zaharkitzeak eragindako 400.000 pertsona baino gehiago epaiketan defendatzeko.
Hala, duela gutxi OCUk salatu duenez, demanda kolektiboa aurkeztu dute bertatik 400.000 pertsona baino gehiagori defendatzeko, Appleren praktika “komertzial bidegabe, engainagarri eta oldarkorretan oinarrituta”. Esan zutenez, Applek “iruzur eginez jokatu du, erabiltzaileei informazioa ezkutatuz, eta Lehia Desleialaren Legea eta Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Babeserako Lege Orokorra urratu ditu”. Ildo horretatik, nabarmentzekoa da OCUk uste duela teknologia-enpresa horrek iPhone 6 modeloaren softwarea eguneratu zuela “baterien errendimendu-arazoak ezkutatzeko, jakinik horrek moteltzea eta telefonoen errendimendua galtzea ekarriko zuela”. Hori egitean, erabiltzaileek pentsatu zuten iPhonea zaharkituta geratu zitzaiela, “motelago” zihoalako eredua aldatzera bultzatu zituen gertaera bat. OCUren ustez, Applek “nahita” baldintzatu zituen kontsumitzaileak iPhoneak berritzeko, “40 eta 80 milioi euro arteko kalte ekonomikoa eraginez, gutxi gorabehera”. Kontsumitzaileen Erakundeak aurretiazko eginbide batzuk aurkeztu zituen 2020ko abenduan, Appleri kaltetuak identifika zitzala eskatzeko, erakundeak, horretarako duen legitimazioan oinarrituta, epaitegi batean defenda zitzan.
“Izapide hori amaitu ondoren, bidezkoa da demanda bat aurkeztea, zeinetan OCUk konpentsazio bat eskatzen dion Appleri, ez bakarrik mugikorra edo bateria aldatzeak eragindako kalteagatik, baita kalte moralengatik ere: mugikorren errendimendua galtzeak haien itxaropenak eta markarekiko gogobetetze-maila zapuztea eragin zuen. Horregatik guztiagatik, 99 eta 189 euro arteko konpentsazioa eskatzen du. Kopuru hori bateriaren zenbatekoaren batuketatik dator (29 eta 89 euro artean, ordezkapen-planari atxiki zitzaion ala ez kontuan hartuta), gehi mugikorraren erosketa-prezioaren % 10 (699 eta 999 euro artean, modeloaren, edukieraren eta abarren arabera)”, azaldu zuten. OCUk bere gain hartuko du gatazka judizial hau hasteko behar den gastua, abokatuen eta prokuradoreen ordainsariak ordainduz, afektatuek inolako kosturik izan ez dezaten. Ekintza judiziala galduz gero, prozesuaren kostuak ere bere gain hartuko ditu. “OCUk uste du justiziak geldiarazi egingo dituela jokabide kaltegarri horiek kontsumitzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat”, azpimarratu dute. “OCU ekintza honekin, mugikorren bizitza baliagarria laburtzea helburu duten praktika bidegabe eta iruzurrekin amaitu nahi du. Hau beste ekintza bat da, kaltetutako erabiltzaileak zaharkitze programatuaren aurka borrokatzera animatzeko abian jarri zuen kanpainaren esparruan”, ondorioztatu dute.
Ildo horretatik, Kontsumoko Euskal Institutuak kontsumitzaileei jakinarazi die, duela gutxi, etxetresna elektriko bat konpontzeko eskatzeko eskubidea dutela. Produktu bat hondatzen denean, zer egiten duzu? “Konpontzen saiatzen zara edo zuzenean berri bat erosi behar duzula pentsatzen duzu? Erabili ondoren, botatzeko kultura oso errotuta dago gure gizartean, eta zaharkitze programatua, neurri batean, horren guztiaren atzean dago. Enpresa fabrikatzaileek estrategia hori erabiltzen dute produktuen bizitza erabilgarria murrizteko, eta salmentak handitzeko, hau da, kontsumoa handitzeko. Askotan, produktua konpontzen saiatzen bazara, baliteke konponketaren kostua berria erostearen prezioa baino handiagoa izatea”, azaldu zuten. “Europar Batasunak, praktika horren aurka borrokatzeko asmoz, konpontzeko eskubidea finkatu nahi du, ekonomia zirkularraren funtsezko atal gisa. Helburua ingurumen-inpaktua murriztea eta jasangarritasuna indartzea da, berrerabilpenaren eta konponketen bidez. Argi esanda: asmoa da zaharkitze programatuaren aurka borrokatzea eta produktuen bizitza baliagarria luzatzea, kontsumitzaileen poltsikoak hainbeste kaltetu gabe”. “Hau da, telefono mugikor bat erosten duzunean, ez pentsatu bi urteren buruan beste bat erosi beharko duzunik, erosi berri duzunak funtzionatzeari utziko diolako”. “Funtzionatzeari utzi dion produktu bat bota aurretik, saiatu konpontzen, zure eskubidea da. Konponketaren eta berrerabilpenaren alde egiten badugu, hondakin gutxiago sortuko dira eta ingurumen-inpaktua murriztuko da”. l
l Arazoa. Duela gutxi OCUk salatu duenez, demanda kolektiboa aurkeztu dute bertatik 400.000 pertsona baino gehiagori defendatzeko, Appleren praktika “komertzial bidegabe, engainagarri eta oldarkorretan oinarrituta”. Esan zutenez, Applek “iruzur eginez jokatu du, erabiltzaileei informazioa ezkutatuz, eta Lehia Desleialaren Legea eta Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Babeserako Lege Orokorra urratu ditu”. Ildo horretatik, nabarmentzekoa da OCUk uste duela teknologia-enpresa horrek iPhone 6 modeloaren softwarea eguneratu zuela “baterien errendimendu-arazoak ezkutatzeko, jakinik horrek moteltzea eta telefonoen errendimendua galtzea ekarriko zuela”. Hori egitean, erabiltzaileek pentsatu zuten iPhonea zaharkituta geratu zitzaiela, “motelago” zihoalako eredua aldatzera bultzatu zituen gertaera bat, Ocutik azpimarratu duten bezala.
“OCUk uste du justiziak geldiarazi egingo dituela jokabide kaltegarri horiek kontsumitzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat”
“Funtzionatzeari utzi dion produktu bat bota aurretik, saiatu konpontzen, zure eskubidea da”, Kontsumobideren hitzetan
