- Susana Nisok, Bizia diziplina anitzeko zentroko kideak, esperientzia handia du gazteen eta nerabeen portaeran lanean. Izan ere, bere zentroan pedagogia, logopedia, psikologia eta fisioterapian egiten dute lan, besteak beste. Hala ere, azken hilabeteetan, indar handiagoz ari dira lanean koronabirusak gazteengan uzten dituen portaera eta ondorioak lantzen. Alde horretatik, profesional horrek dio gazteak "beren emozioak aldatzen ari direla", eta pandemia horrek belaunaldi horretan dituen ondorioez hitz egiten du.

Koronabirusaren pandemiak gazteen emozioak aldatzen ari ditu?

-Gazteen osasun mentalean eragin handia izan du koronabirusak. Haien balioak eta sentimenduak aldatu egin dira hilabete hauetan, eta ez daude motibatuta normalean gozatzen zuten jarduerak egiteko. Izan ere, birusari aurre egiteko hartutako neurri guztiek, hala nola mugigarritasun-murrizketek edo lokalak ixteak, deskonexio-sentimendua eragin dute lagunekiko edo ligekiko, eta hori funtsezkoa da adin honetan. Adibidez, graduazioak, kirol-txapelketak, 18. urtebetetzearen ospakizuna eta abar bertan behera utzi behar izan dituzte.

Horrek gizarte-trebetasunen ikaskuntza murrizten du?

-Bai. Eboluzio etapa honetan, berdinen arteko taldeekiko elkarreraginak funtsezko zeregina du bere identitatea garatzeko eta bizitzarako prestatzen gaituzten trebetasun sozialak ikasteko. Hilabete hauetan eboluzio-etapa horretan gertatzen den aldaketa handia bada, gizarte-isolamenduaren ondorioz asaldura emozionalak izateko arriskua, maite dituen pertsonak kutsatzeko eta etxean asko egoteko beldur gisa, bere pentsamendu negatiboak lantzen ditu, eta pertsona zaurgarrienburu-osasuna kolokan jartzen da.

Eskolako fobia okerrera egin du?

-Gure kabinetean adibideren bat daukagu barnerakoia den eta eskolako fobia duen paziente batekin. Egoera hori larritu egin da, eta amarekin joan behar du unibertsitatera, eta beldur da ikaskideekin harremanetan jartzeko. Hori larritasun-krisian amaitzen da eta lagunekin egon nahi ez izatea. Teknologia digitalen bidez soilik erlazionatu nahi du. Beste batzuek, berriz, teknologiez abusatzen dute, eta lo egiteko zailtasunak eta familia-gatazkak dituzte, eta heriotzari edo suizidioari buruzko pentsamenduak dituzte, edo nahasmendu obsesibo konpultsiboak, besteak beste.

Emozio horien aurrean, gazteek laguntza eskatzen dute?

-Ez. Gazteak lotsagatik eta familiakoak ez kezkatzeagatik beren arazoak ezkutatzen saiatzen dira. Baina familiakoak behatu behar ditu sintoma horiek, eta adi egon behar du, hasieratik laguntza eskaintzeko, bakardade, eta ziurgabetasun-une horiei aurre egiteko.

Buruko gaixotasunen kasuak ugaritu egin direla uste duzu?

-Bai. Pandemiaren ondorioz, buruko gaixotasunen kasuak ugaritu egin dira, eta bi gaixotasun horiekin lan egiten ari gara une honetan, antsietatea eta depresioa direla eta.

Nola ikusten dute etorkizuna gazteek?

-Etorkizuna oso zalantzazkoa ikusten dute. Horietako batzuek kontratu prekarioak dituzte, eta lan egiteari utzi behar izan diote; izan ere, haien lanek zerikusia dute pandemiak gehien zigortzen dituen sektoreekin, hala nola bezeroarentzako arretarekin edo ostalaritzarekin. Pandemiaren ondorio ekonomikoen aurrean zaurgarriak dira. Horrek ere eragina du bere ongizate mentalean. Gazteek ere ekintza positiboak egiten dituzte pandemiaren aurrean, hala nola adinekoei laguntzea, baina ekintza ez hain zibikoak nabarmentzen dira haietatik. Kontraesankorra dirudi, baina gazteak gutxiago azaltzen dira osasun mailan koronabirusaren ondorioetarako, baina askoz ere arazo gehiago dituzte lana aurkitzeko. Krisi horrek belaunaldien arteko desberdintasunaren arazoa areagotzen du.

Adin guztietan?

-16 eta 24 urte bitarteko adingabeei gutxiago eragin die lan-aldaketak, osasun-krisiaren ondorioak direla eta, familiakoekin bizi baitira. Aldiz, 25 eta 34 urte bitarteko gazteak kaltetuagoak izaten ari dira, batzuek gurasoekin itzuli behar izan baitute etxera, langabezian egoteagatik. Etorkizunaz kezkatuta daude. Erabakiak hartzeko eta arazoak konpontzeko gaitasuna aldatu dute.