Bide luzea dago egiteko emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren aldeko borrokan. Hala erakusten dute estatistikek. Aste honetan izandako Emakumearen Nazioarteko Eguna zela eta, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak txosten zehatza egin zuen zuzendaritza-karguetan dauden emakumeen proportzioari eta maila altuagoetan dauden gizonen ehunekoari buruz. Txostenak argi eta garbi erakusten du: goi-karguetan dauden gizonak gehiago dira, eta zuzendaritza-karguetan dauden emakumeak, berriz, ehuneko lau punturaino jaitsi dira.
Hala, eta ildo horretatik jarraituz, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako emakumeek ordezkaritza txikia dute botere-postuetan, beren pisu demografikoari dagokionez, batez ere eremu mugatuan, Euskal Estatistika Erakundeak emakumeen lidergoari buruz egindako txostenean zehazten denez. Genero Berdintasunaren Indizea (GBI) eskala honetan laburbiltzen den adierazlea da: 1etik (erabateko desberdintasuna) 100era (berdintasun osoa). Hala, 73,1ean kokatzen da Euskal Autonomia Erkidegoan 2019an (eskuragarri dagoen azken datua), bi urte lehenago baino bi puntu gehiago. Indizeak jasotzen dituen sei eremuen artean (Enplegua, Dirua, Ezagutza, Denbora, Boterea eta Osasuna), Boterearen eremua da zifrarik txarrena duena, 62,7. Emakumeak botere ekonomiko eta sozialaren eremuan duen ordezkaritza “berdintasunetik oso urrun dago”, 45,1 eta 56,5, hurrenez hurren. Botere publiko/politikoaren eremuan, berriz, non Legeak arautzen duen berdintasuna, 96,7 da. Horrek erakusten du eremu publiko/politikoaren eta pribatu/ekonomikoaren arteko aldea dagoela boterea banatzerakoan. Ildo beretik jarraituz, txostenaren datuen arabera, EAEn, zuzendaritza-karguetan dauden emakumeen proportzioa ehuneko lau puntu baino gehiago jaitsi da 2015 eta 2021 artean. 2021ean, zuzendaritza-karguen % 32,26 (eremu publikoa eta pribatua) emakumeak dira, eta zifra % 25,58ra jaisten da goi-zuzendarien eta enpresaburuen kasuan, % 33,41. “Aztertu den eta boterearekin lotura duen beste adierazle bat errenta da, eta nabarmentzekoa da errenta-maila altuenetan gizonen ehunekoa emakumeena baino hiru aldiz handiagoa dela. Zehazki, tarterik altuenean (> 102.000 €), gizonen ehunekoa % 1,48 da, eta emakumeena % 0,47. Gainera, emakumeen batez besteko errenta pertsonala gizonena baino txikiagoa da (9.500 euro inguru) eta alde hori ez da arindu azken 15 urteetan”, azpimarratzen dutenez txostenean.
Emakumeek beren karrera profesionalean gora egiteko eta botere- eta lidergo-postuak lortzeko dituzten aukeretan eragina duten faktoreak dira “haiek lan-merkatuan erabat sartu ez izana eta, gainera, baldintza okerragoetan sartzea, nahiz eta prestakuntza hobea izan”. “Datuen arabera, 2022an, batez beste 504.100 emakumek lan egiten zuten edo lan egiteko prest zeuden, eta 546.400 gizonek. Datuak lortu zirenetik aldea pixkanaka murrizten joan bada ere (1985ean gizon aktiboen kopurua emakume aktiboen kopuruaren bikoitza zen), emakumea lan-merkatuan baldintza okerragoetan sartu da; izan ere, gizonek emakumeek baino gehiago dituzte kontratu mugagabeak eta lanaldi osoak”, erantsi zuten. Hala, batez beste, 273.000 emakumek sinatu zuten kontratu mugagabe/finko bat, eta 303.700 gizonek. Hala ere, aldi baterako kontratuen kasuan, 115.200 emakumeentzat izan ziren eta 88.200 gizonentzat, eta guztizkoa askoz txikiagoa bada ere, bikoitza baino gehiago dira lan-kontraturik gabe lan egin zuten emakumeak gizonen aldean (5.700 emakumeak eta 2.300 gizonak). “Era berean, EAEn lanaldi partzialeko kontratu batekin lan egiten duten emakumeen ehunekoa gizonena baino hiru aldiz handiagoa da. 2020an, datu eskuragarriekin, emakume landunen % 22,7k lanaldi partzialean lan egiten zuten, eta gizonen % 7k”, azpimarratu zutenez.
Beste faktore batzuk
Azkenik, lan-merkatuan eta baldintza okerragoetan emakumeak presentzia txikiagoa izatea azal dezakeen beste faktore erabakigarri bat, bere karrera profesionala gizonena baino gehiago mugatuz, “kontziliazioan eta lanaldi bikoitzean aurkitzen dugu”. Azpimarratzekoa da emakumeek gizonek baino ordu gehiago ematen dituztela egunero etxeko lanetan, adingabeak eta mendeko pertsonak zaintzen. Zehazki, 2021ean, batez beste 9,5 ordu ematen zituzten egunean, eta gizonek, 6,5. 2011tik aurrera, ordu kopuru hori egonkor mantendu da eguneko 9,5 ordu horien inguruan”, ondorioztatu zuten atzo argitaratutako txostenean. Datu horiek erakusten dutenez, oraindik bide luzea dago emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean egiteko, batez ere zuzendaritzako lanpostuetan, non emakumea oraindik ere gizonaren azpitik baitago kasu askotan.
Xehetasunez
Datuak. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako emakumeek ordezkaritza txikia dute botere-postuetan, beren pisu demografikoari dagokionez, batez ere eremu mugatuan, Euskal Estatistika Erakundeak emakumeen lidergoari buruz egindako txostenean zehazten denez. Genero Berdintasunaren Indizea (GBI) eskala honetan laburbiltzen den adierazlea da: 1etik (erabateko desberdintasuna) 100era (berdintasun osoa). Hala, 73,1ean kokatzen da Euskal Autonomia Erkidegoan 2019an (eskuragarri dagoen azken datua), bi urte lehenago baino bi puntu gehiago. Indizeak jasotzen dituen sei eremuen artean (Enplegua, Dirua, Ezagutza, Denbora, Boterea eta Osasuna), Boterearen eremua da zifrarik txarrena duena, 62,7. Emakumeak botere ekonomiko eta sozialaren eremuan duen ordezkaritza “berdintasunetik oso urrun dago”, 45,1 eta 56,5, hurrenez hurren.
Kontziliazioa. Lan-merkatuan eta baldintza “okerragoetan” emakumeak presentzia txikiagoa izatea azal dezakeen beste faktore erabakigarri bat, bere karrera profesionala gizonena baino gehiago mugatuz, “kontziliazioan eta lanaldi bikoitzean aurkitzen dugu”. Azpimarratzekoa da emakumeek gizonek baino ordu gehiago ematen dituztela egunero etxeko lanetan, adingabeak eta mendeko pertsonak zaintzen. Zehazki, 2021ean, batez beste 9,5 ordu ematen zituzten egunean, eta gizonek, 6,5. 2011tik aurrera, ordu kopuru hori egonkor mantendu da eguneko 9,5 ordu horien inguruan”, ondorioztatu zuten atzo Eustatetik argitaratutako txostenean. Beraz, berdintasunaren bidean oraindik dago egiteko batez ere zuzendaritza postuetan.
