Emakumeen ugalkortasuna jaisten ari da. Azken urteotako azterlan eta txostenen arabera, emakume euskaldunek gero eta seme-alaba gutxiago dituzte eta gero eta gutxiago dira Euskadiko familia ugariak direnak. Hala ere, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak 2021 demografia-inkesta txostenean egindako azken azterketak datu zehatzagoekin berretsi du hori: 1976. eta 1980. urteen artean jaiotako emakumeen ugalkortasuna jaisten joan da Euskal Autonomia Erkidegoan, eta 1,3 seme-alaba dituzte, belaunaldi-ordeztetik urrun.
Hala, txostenaren arabera eta ildo beretik, 50eko hamarkadatik aurrera jaiotako emakumeen belaunaldien azken ondorengotza jaisten joan da, eta, gaur egun, 1,3 seme-alabakoa da, 1976aren eta 1980aren artean jaio ziren emakumeen kasuan, kontuan hartuta haiek direla ugalkortasun-historia osatuta duten azkenak. 40ko hamarkadaren bigarren erdialdean jaio ziren emakumeak izan ziren belaunaldi-ordeztera iristea lortu zuten azkenak; alegia, 2,1 seme-alaba izan zituzten, batez beste.
“2021eko Inkesta Demografikoan lehenengoz galdetu zaie gizonei bizitzan zehar izan dituzten seme-alaben inguruan, eta haien emaitzak emakumeenen antzekoak dira: 1975aren ondotik jaiotako gizonek, 2,1 seme-alaba baino gutxiago, baina haien ugalkortasuna emakumeena baino pixka bat handiagoa da, kontuan hartutako azken belaunaldiaren kasuan, 1,4 seme-alabakoa, gizon bakoitzeko”, zehazten dute.
Hala ere, jaitsiera hori ez da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan bakarrik gertatzen. Europako ia herrialde guztietan, 1940tik aurrera jaiotako emakumeen ondorengotza jaitsi egin da oro har, eta ez da belaunaldien arteko ordezkapena lortu 60ko hamarkadaren amaieran jaiotako belaunaldietan, asmo handiko familia-politika duten herrialdeetan izan ezik, hala nola Frantzian, Norvegian edo Suedian: “Baina 1960an jaiotako emakumeen azken ondorengotzaren maila Alemanian edo Italian belaunaldi horren kasuan izan zena (1,66) baino baxuagoa izan zen (1,53 seme-alaba emakume bakoitzeko)”, nabarmentzen dute.
Gainera, aldatzen ari den beste faktore eta elementu bat, emakumeek lehen semea duten adina da. Kasuen ehuneko handi batean, lehen seme-alaba duten amek 30 urte baino gehiago dituzte, txostenaren arabera. Ondorengo seme-alabak dituzten 40 eta 50 urte bitarteko emakumeak ere badaude. Eustateko kideen hitzetan, “emakumeen azken belaunaldien amatasunerako batez besteko adina antzinakoenetara hurbiltzen da, 75 urte eta gehiago dituztenek izan zutenera, 30 urte gainditzen baitituzte, baina, azken kasu horretan, arrazoia zen hirugarren eta ondoko seme-alabak guztizkoaren % 35 zirela, eta, 2021ean, 40 eta 50 urte bitarteko emakumeen artean, hirugarren edo hurrengo seme-alabak % 8 baino ez ziren”. Oraintsuagokoak diren belaunaldietan, lehen semea edo alaba jaiotzean emakumeak 31 urte baino gehiago ditu, batez beste, eta, belaunaldi antzinakoenetan, ez da 28 urtera iristen. Gizonetan, batez besteko adina emakumeena baino handiagoa da adin guztietan, eta, 1966an jaiotakoetatik aurrera, 33 urte baino gehiagokoa, nabarmentzen denez.
Ez da berreskuratuko
Halaber, aurten 40 urte baino gutxiago dituzten emakumeen belaunaldien azken ondorengotza “ez dirudi berreskuratuko denik; izan ere, haien bizitzan zehar espero dute, esan dutenaren arabera, batez beste 1,3 ume izatea, eta 2001aren eta 2005aren artean jaiotakoak nabarmendu behar dira, 1,1 ume izatea baino ez baitute aurreikusten”. Gizonen aurreikuspena batez beste 1,6 umekoa da, baina 16 eta 20 bitartean dituztenek 1,3 seme-alaba izatea aurreikusten dute. Azkenik, seme-alabak familia euskaldunetan behera doazen bitartean, seme-alabak independizatzeko adinak ere gora egin du.
Xehetasunez
Datuak. 50eko hamarkadatik aurrera jaiotako emakumeen belaunaldien azken ondorengo-tza jaisten joan da, eta, gaur egun, 1,3 seme-alabakoa da, 1976aren eta 1980aren artean jaio ziren emakumeen kasuan, kontuan hartuta haiek direla ugalkortasun-historia osatuta duten azkenak, Eustaten datuen arabera. 40ko hamarkadaren bigarren erdialdean jaio ziren emakumeak izan ziren belaunaldi-ordeztera iristea lortu zuten azkenak; alegia, 2,1 seme-alaba izan zituzten, batez beste.
Mundu mailan. Hala ere, jaitsiera hori ez da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan bakarrik gertatzen. Europako ia herrialde guztietan, 1940tik aurrera jaiotako emakumeen ondorengotza jaitsi egin da oro har, eta ez da belaunaldien arteko ordezkapena lortu 60ko hamarkadaren amaieran jaiotako belaunaldietan, asmo handiko familia-politika duten herrialdeetan izan ezik, hala nola Frantzian, Norvegian edo Suedian. Gainera, eta ildo beretik jarraituz, aldatzen ari den beste faktore eta elementu bat, emakumeek lehen semea duten adina da, Eustaten txostenaren arabera.
