Enfokamer Euskadiko Merkataritzaren Behatokiak (Turismo, Merkataritza eta Kontsumo Sailaren mende dago), Eusko Ganberak erakundearekin elkarlanean, Euskal Merkataritzaren Egiturari buruzko Txostena 2023an argitaratu du. Merkataritzak Euskal Autonomia Erkidegoan bilakaera bat erakutsi du, non ikusten den enpleguaren hazkunde moderatua, nahiz eta merkataritza-dentsitateak behera egin duen.
JESNren sailkapenaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoak 34.788 merkataritza-establezimendu ditu, 9.771 handizkako saltegien eta 25.017 txikizkako saltegien artean banatuta, eta horiek, era berean, hiru talde nagusitan banatuta daude: automobilgintza, bitartekariak eta handizkariak, eta txikizkako merkataritza. Azterketa hori egiteko, ez dira kontuan hartzen JEGIDek “Zehaztu gabe” izendatutako establezimenduak, ez baitakite zein udalerritan dauden kokatuta. 67 establezimendu dira guztira
Merkataritza-dentsitateak beheranzko joera erakutsi du 2013az geroztik, 2,78 puntukoa txikizkako merkataritzan, 1,05 puntukoa handizkako merkataritzan eta 0,17 puntukoa automobilgintzan. Joera hori gorabehera, merkataritza-sektoreko enpleguak gora egin du (366 pertsona gehiago), eta guztira 134.414 afiliatu daude 2022arekiko.
Enpleguak lurralde bakoitzean izan duen bilakaerak dinamika desberdinak islatzen ditu. Araban, merkataritza arloan Gizarte Segurantzako afiliatuen kopurua % 1,3 igo zen, hau da, 2022an baino 253 pertsona gehiago zeuden. Bizkaian, hazkundea txikiagoa izan zen, 72 afiliatu gehiago izan baitziren, hau da, aurreko urtean baino % 0,1 gehiago. Gipuzkoan, afiliatuen kopuruak apur bat gora egin zuen 2023an, aurreko urtean baino 41 pertsona gehiago baitzeuden; horrek aldaketa ekarri du 2019tik izandako beheranzko joeran.
2022ko salmentei dagokienez (argitaratutako azken urtea), guztizko salmentak nabarmen handitu ziren, handizkako merkataritzan emandako % 16,50eko hazkundeak bultzatuta (guztizkoaren % 58). Txikizkako merkataritzan salmentak % 7,43 hazi ziren eta ibilgailuen salmentak % 2,49.
Laburbilduz, euskal merkataritzak merkataritza-dentsitateari dagokionez erronka nabarmenak dituen arren, Gizarte Segurantzako afiliazioan emandako hazkunde txikiak sektorearen egokitzapen- eta erresistentzia-gaitasuna azpimarratzen du; eta horrek, establezimenduak galdu arren, merkataritza-arloan enpleguak ibilbide positiboa duela iradokitzen du.
