Zergatik ez dute hitz egiten komunikaziorik gabeko autistek? Zer arazo dago horren atzean? Nola lagundu kolektibo horri? Gai hau ez da asko aztertu orain arte, bereziki horrelako ezaugarriak dituzten kolektiboei buruzko ikerketak egiteak dituen zailtasunagatik. Orain, Agustín Vicente Ikerbasqueko irakaslea eta Natàlia Barbarroja eta Elena Castroviejo ikertzaileak kide dituen UPV/EHUko talde batek sinbolo ez-linguistikoen inguruko gaitasun linguistikoak, kontzeptualak zein ulermen arlokoak aztertu ditu gutxieneko hiztegia (2 urte eta erdiko ume tipiko batenaren antzekoa) duten heldu autistengan. Ikerketak parte-hartzaileen kopuru murritza izan du, zortzi hain zuzen ere, eta sei hilabete iraun du.
Ikerketaren hasieran, parte-hartzaile bakoitzak ulertzen zituen hitzen analisia egin zen, eta ondoren, hitz horien konposatuak ulertzen ote zituzten egiaztatu zen. "Hau da, autoa hitza eta gorria hitza ulertzen baldin badituzte, auto gorria ere
ulertuko al dute? Parte-hartzaileetako bat baino ez zen gai izan izena eta izenondoa dituzten konbinazio horiek ulertzeko, nahiz eta aurretik egindako hiztegi-test batean lortutako puntuazioaren arabera, gutxienez urtebete eta bi hilabeteko haur baten pareko hiztegia eta gehienez 3 urte eta 10 hilabeteko haur batena zutela frogatu zuten. 3 urte eta 10 hilabeteko haur batek adina hitz ezagutzen zituen pertsonak ez zuen auto gorria ulertzen, honelako gauzek 18 hilabete edo gutxiago dituzten haur tipikoek ulertu arren", azaldu zuten.
Ikerketa horretan aurrera eginez, eta abiapuntu horretatik aurrera eginez, ikerketaren ondorioen arabera, honelako pertsonen hiztegia neurtzeko egiten diren "testek ez dute erakusten benetan duten hizkuntza-ulermena. Kasu askotan, hitzak
banaka uler ditzakete, baina ez hitz konposatuak eta are gutxiago esaldiak. Haien egiazko ulermen-maila ezagutzea funtsezkoa da senide eta zaintzaileentzat, izan ere, askotan, haien ulermen-gaitasuna handiesten da eta ingurukoei bene-benetan ulertzen dutela iruditzen zaie, nahiz eta ez ulertu", ondorioztatu zuten
