Azken egunak dira neguko uzta babesteko. Noiz arte eta nola egin daiteke? Agrosegurok nekazariei gogorarazi die neguko zerealen, lekadunen eta oleaginosoen uzta txingorretik babesteko epea datorren 15ean bukatuko dela, Andaluzian eta Kanarietan izan ezik, bertan epea orain dela gutxi amaitu baita.
Ildo horretatik, jakinarazi zutenez, gaur egun, belarkien egungo uztaren 16,2 milioi tona (3.140 milioi euroko kapital aseguratua) nekazaritza-aseguruaren estaldura dute, indarrean dagoen poliza baten bidez. Azken urteetan, aseguru horren ezarpenak ekoizpen nazionalaren % 75 gainditu du.
“Harriteak gero eta ohikoagoak, goiztiarragoak eta kaltegarriagoak dira. Izan ere, 2017 eta 2021 artean erregistratutako harrite handiek 165 milioi euroko kalte-ordainak eragin dizkiete belarki-laboreen ekoizleei. Eremuaren arabera, kalte-ordainak Gaztela eta Leongo (bereziki Burgos – 19 milioi baino gehiago–, Leon, Palentzia, Soria eta Valladolid), Aragoiko eta Gaztela-Mantxako (batez ere Cuenca eta Guadalajara) aseguratutakoei dagozkie”, azaldu zuten.
Gainera, garrantzitsua da gogoratzea 2021eko ekaina zaila izan zela penintsula osoan, izandako eguraldi latzen ondorioz. Guztira, 32 milioi baino gehiago zereal ekoizle aseguratuei ordaindu behar izan zioten. “Bereziki erasokorrak izan ziren 2021eko ekainaren 14tik 18ra bitartean izandako harritateak, 140.000 lursail baino gehiago kaltetu baitziren 39 probintziaraino. Horietatik guztietatik, Errioxak izan zuen parterik txarrena – Mahastietan, zerealetan, udareetan eta barazkietan izandako ezbeharrak, nagusiki –, 11 milioi euro baino gehiagorekin, 14.500 hektareatan eta bost egun eskasetan izandako kalteen kalte-ordainetan”, adierazi zuten. Horregatik guztiagatik, kontuan hartzen dute garrantzitsua dela eremua ziurtatzea kalte handiagoak saihesteko, denborak uztari laguntzen ez badio. Gogoan izan behar da, hain zuzen ere, Arabako Errioxak euri handia jasan zuela duela gutxi. Ekaitzek eta denboraldi gogorrak lursail batzuk kaltetu zituzten. Orduan, Ramiro González ahaldun nagusiak gogorarazi zuen garrantzitsua dela mahastirako aseguruak ere kontratatzea. “Kolpe hori nolabait leundu dezakeen baliabide bakarra” dela esan zuen.
Klima-aldaketa
Ildo horretatik, nabarmendu behar da azken urteetan klima-aldaketa bereziki eragiten ari dela uztan. Izan ere, zenbait adituk egunkari honetan adierazi dutenez hainbat alditan, klima aldaketak uzta txarragoak izan dituen Arabako eremua hartzen du. Tenperatura altuagoak eta prezipitazio gutxiago; euri bortitzagoak eta uholdeagoak, udazkenean kontzentratuak, ura gutxien aprobetxatzen duten urtaroa; izurriteak eta gaixotasunak izateko arriskua eta uzta txarragoak dituzten urte gehiago.
Ez da gertakari apokaliptikoen narrazio bat, mende honetan landa-eremuari zer datorkion baizik. Berotze globalak datozen urteetan Arabako lurretan landatzen diren zerealetan utziko dituen ondorio negatiboak dira. Alde horretatik, azterketa eta tesi batzuk ere egin dira, klima-aldaketa dagoeneko errealitatea dela ohartarazteko. Gainera, Empieza la cuenta atrás izeneko argitalpen batek klima-aldaketak nekazaritzan duen eragina aztertzen du, batez ere lau faktore kontuan hartuta: tenperatura igotzea, prezipitazioak gutxitzea, euri jasa handiak eta ekaitzak areagotzea eta CO2 kontzentrazioa areagotzea, hain zuzen ere. “Atzerako kontaketa hasi da, klima-aldaketari buruz hitz egiten hasten den unetik hasten da, baina daukagun informazioa gero eta zehatzagoa da, eta, zoritxarrez, gero eta ezkorragoa, beroketa uste baino azkarrago gertatzen ari baita”, ohartarazi zuen Pablo Rescok tesi horren aurkezpenean.
COAG nekazaritza-erakundeen konfederazioko nekazaritza-arriskuen arduradunak argi eta garbi adierazi zuen: “Eraginaren zati bat moteldu dezaketen egokitzapen-neurriak dauden arren, gaitasun mugatua dute, eta hori gaindi daiteke berotegi-efektuko gasen isurketak murrizten ez badira, maila globalean eta sektore guztietan”, ohartarazi zuen. 1,5-2 graduko berotze-egoera bat zenbatesten du, eremuen arabera, eta, horren ondorioz, landu daitekeen lurra murriztu daiteke, uragatiko gatazkak sor daitezke eta nekazaritzako aseguruek zailtasunak izan ditzakete arrisku horren aurrean estaldura eskuragarria eskaintzeko. Eta Arabari dagokionez, zer esan nahi du etortzear dagoenak? Pablo Rescok azaldu zuenez, nekazaritzak ez du hain hezeak ez diren beste eskualde batzuetan bezainbeste sufrituko, baina ez da berotze global horretatik libratuko. Horregatik guztiagatik, Agrosegurosek uzta guztiei asegurua egitea gomendatzen du, eta gogoratzen dute horretarako datak bukatzear daudela.
Xehetasunez
Datak. “Harriteak gero eta ohikoagoak, goiztiarragoak eta kaltegarriagoak dira. Izan ere, 2017 eta 2021 artean erregistratutako harrite handiek 165 milioi euroko kalte-ordainak eragin dizkiete belarki-laboreen ekoizleei. Eremuaren arabera, kalte-ordainak Gaztela eta Leongo (bereziki Burgos – 19 milioi baino gehiago–, Leon, Palentzia, Soria eta Valladolid), Aragoiko eta Gaztela-Mantxako (batez ere Cuenca eta Guadalajara) aseguratutakoei dagozkie”, azaldu zuten. Gainera, garrantzitsua da gogoratzea 2021eko ekaina zaila izan zela penintsula osoan, izandako eguraldi latzen ondorioz. Guztira, 32 milioi baino gehiago zereal ekoizle aseguratuei ordaindu behar izan zioten. “Bereziki erasokorrak izan ziren 2021eko ekainaren 14tik 18ra bitartean izandako harritateak, 140.000 lursail baino gehiago kaltetu baitziren 39 probintziaraino. Horietatik guztietatik, Errioxak izan zuen parterik txarrena – Mahastietan, zerealetan, udareetan eta barazkietan izandako ezbeharrak, nagusiki –, 11 milioi euro baino gehiagorekin, 14.500 hektareatan eta bost egun eskasetan izandako kalteen kalte-ordainetan”, adierazi zuten. Horregatik guztiagatik, kontuan hartzen dute garrantzitsua dela eremua ziurtatzea kalte handiagoak saihesteko, denborak uztari laguntzen ez badio. Gogoan izan behar da, hain zuzen ere, Arabako Errioxak euri handia jasan zuela duela gutxi.
