Ikasleari aplikatu beharreko falta eta zehapenen araubidea ezartzeko, Euskal Herriko Unibertsitatearen Klaustroak arautegi berria onartu du, gaur Bizkaia Aretoan bilduta, arlo horretako arauak eguneratuz.

Aldaketa egin beharra zegoen, 2022ko Unibertsitate Bizikidetzari buruzko Legeak indargabetu egin baitzuen Goi Mailako Irakaskuntzako Ikastegien Diziplina Akademikoaren arautegia (Konstituzioaren aurreko testua, 1954an onartutakoa) eta urtebeteko epea eman baitzien unibertsitateei legean aurreikusitakoa garatzeko.

Arautegi berriaren barruan, faltak oso larriak, larriak eta arinak izan daitezke. Lehenengo kategorian sartuko lirateke honako era hauetako jokaerak: hasiberri txantxak, indarkeria fisiko edo hitzezkoa, sexuagatiko edo generoagatiko jazarpena, edozein inguruabar pertsonal edo sozialengatiko diskriminazioa, dokumentu akademikoak legez kontra erabiltzea, UPV/EHUren ondare historiko eta kulturala suntsitzea edo hondatzea, plagio edo iruzur akademikoak, etab. Hutsegite larri eta arinen katalogoaren ardatz eta xede da pertsona guztien askatasuna bermatzea, bai eta iruzur akademikoak egitera edo beste pertsona batzuen lan intelektuala eta ikertzailea aprobetxatzera zuzendutako jokabideak debekatzea ere.

Era berean, zehapenak oso larri, larri eta arin gisa sailkatzen dira; kasu larrienetan, unibertsitatetik aldi baterako kanporatzeekin hasi eta, kasu arinenetan, kargu hartze pribatuetara arte.

Arautegi berri honen alderdi garrantzitsu bat da zehapenen aplikazioaren ordezko neurriak hartzeko aukera aurreikusten duela, betiere Bizikidetza Batzordearen aldeko txostena egonez gero. Neurri horien barruan sartzen dira, besteak beste, zehatutako pertsonaren lankidetza pertsonala unibertsitate balioko jardueretan eskaintzea, biktimei edo zehatutako egintzengatik iraindutako pertsonei sorospen edo laguntza lanak egitea, zigortutako gertaerekin zerikusia duten prestakuntza ikastaroetara joatea, eta abar. Heziketa eta oneratzea helburu duten neurriak dira, beti ere egitateak egin dituen pertsonak egindakoa aitortu eta egindako horren zuzeneko kaltea jasan duten pertsonen adostasuna izanez gero. Diziplina prozedura eteteko aukera ere aurreikusten da, baldin eta alderdiek adieraziko balute bitartekaritza prozedurari heltzeko borondatea eta Bizikidetza Batzordeak bidezkoa dela erabakiko balu.

Klaustroak onartutako testua Gobernu Kontseiluak aldez aurretik ezarritako prozeduraren emaitza da: ibilbide irekia eta parte-hartzailea, arauaren egiteko. Hartara, lantalde bat sortu zen, gerora osatuko zen arautegia aplikatzeko ardura luketen atal eta unibertsitate komunitateko sektoreetako arduradunak biltzen zituena (ikasleak, irakasleak eta administrazio eta zerbitzuetako langileak). Testuari buruzko kontsulta publiko bat ere egin zen, bai eta Ikasleen Kontseiluaren eta ordezkaritza sindikalaren iritzia eskatu ere. Hauek egindako ekarpenak lantaldeari helarazi zitzaizkion, gehienak onartu eta testuetan sartu zirelarik. Ikasle Kontseiluak ere aldeko txostena egin du arautegi honi dagokionean.

Eva Ferreira errektoreak ontzat jo du araudi hau. Unibertsitate komunitateko kolektiboen artean lortutako adostasuna ere azpimarratu du eta, bereziki, ikasleen parte-hartzea. “Arau honek -nabarmendu du- 1954ko dekretua ordezkatzen du eta elkarrizketarako eta eraikuntzarako bizikidetza-ereduetan oinarritutako balio demokratikoetara egokitzen da”.