1997an Saint Michel Mendia bisitatzeko aukera izan nuen. Uharte harritsu honetako kaleetan barrena galtzea eta bere egundoko abadia ezagutzea opari bikaina izan zen. Sentsazio bera izan nuen Venezia bisitatzean, duela bi hamarkada. Bi helmuga horietara itzultzea amestuko nuke, ez balitz gogoratzen dudanarekin zerikusirik ez dutelako. Turismo masiboak parke tematiko bihurtu ditu. Eta lehen leku magikoa zena orain turisten oldeak dira, ahalik eta denbora laburrenean edozer bisitatzeko irrikaz daudenak, ilara kilometrikoak (monumentuetara sartzeko, baita Instagramen mundu guztiak gomendatzen duen izozki hori erosteko ere) eta, jakina, arimarik gabeko souvenir dendak nonahi. Veneziako kasuak masifikazio turistikoak dakarren mehatxu larria erakusten du. 90eko hamarkadan baino bi aldiz bisitari gehiago jasotzen ditu hiri honek gaur egun. Eta aurreikuspenak beldurgarriak dira. Estrategia egokia ezarri ezean leku askotan gerta daitekeenaren adibidea da. Gure hiria itolarri turistiko hau pairatzetik urrun dagoen arren, bidaiatzeko modu suntsitzaile batekin egiten ari garenaren adibidea oso gertu dugu. Iazko abuztuan Donostiako Boulevardetik turista uholdeen artean paseatzea da Donostiako hiriburuaz dudan oroitzapenik berriena. Eta ez nuke nahi azkena izatea.