- Diotenez, haitzuloetatik datorren garrasia da, hitzik gabeko hizkuntza, baina sentitzen dena, eta abesten ere egiten dena; alegia, erraietatik ateratzen dena. Irrintzia da, eta Erraiak dokumentala, hain zuzen ere, haren jatorria eta hasieratik izan duen hedapena azaltzen du. Gaur Oihaneder Euskararen Etxeak dokumental hau eskainiko du 19:00etan Ekain Martinez de Lizarduy irakasleak eta Arteman Komunikazioak elkarlanean egindako lana ezagutzera emateko.

Dokumental hau sortzeko ideia edo irrintziarekiko interesa Ekain Martinez de Lizarduy sortzailearen beraren lagun baten hiletan sortu zen: "Hamabi urte dira nire laguna hil zenetik, eta oraindik gogoan dut bera lurperatu behar genuenean amamak irrintzi izugarria bota zuela. Irrintzi hori ariman grabatuta geratu zitzaidan", azaldu du Martinez de Lizarduyk DIARIO DE NOTICIAS DE ALAVA egunkari honetan. Orduan konektatu zuen irrintziarekin. Duela hiru urte, ordea, berriro piztu zitzaion interesa, eta interes horri tiraka, Internet eta liburuetan informazioa bilatzen hasi zen, nondik norakoak ezagutzeko: "Nire interes pertsonalerako informazioa bilatzen hasi nintzen. Uste nuen informazio, tesi eta liburu asko aurkituko nituela, baina konturatu nintzen ez zegoela ezer edo oso gutxi. Hori dela eta, agertu zen informazio apurra lantzen hasi nintzen. Eta lagun batek gomendatuta, dokumentalean hasi nintzen lanean", azaldu du. Egoera horretatik sortu zen Erraiak, hain zuzen ere. Hala, irrintziaren jatorria eta zabalkundea aztertzen ditu Erraiak dokumentalak. Ordu erdi pasatxo irauten duen proiektua da, eta euskara hutsean filmatzen da. 2019an programatutako aurkezpen biran 35 emanaldi eta 4000 ikusle baino gehiago izan zituen, eta 2020an Zinemaldia.cat-en parte hartu zuen. Dokumental honek arrakasta handia izan du eta hainbat sari jaso ditu Latinoamerikan, Europan eta Estatu Batuetan.

Izan ere, oso proiektu saritua izan da eta herritarren artean oso harrera ona izan du, eta Ekain Martinez de Lizarduyk hasieratik eskertu du hori: "Kulturaren mundua ez da erraza, eta are gutxiago ohituta ez dagoen pertsona batentzat. Ni irakaslea naiz, eta nire lehen aldia zen horrelako zerbait egiten nuena, beraz, bidean arazoak aurkitu nituen, praktikoki posible diren guztiak", azaldu eta gaineratu du: "Baina beti ikasten dut zailtasunetatik, bizitza bera ikasteko prozesu bat delako, eta asko gozatu nuen lan hau egiten". Gainera, proiektu horrek pazientzia gehiago izaten irakatsi ziola ere aitortzen du, "horrelako dokumental bat egiteko denbora asko behar delako". "Gauzak erritmo handiagoz egiten ohituta gauden gizarte batean bizi gara, eta Erraiak egiteak pazientzia gehiago eskatzen zuen eta asko gozatu dut lan hau egiten", aitortu du. "Urtebeteko lana izan da, baina asko gustatu zait, eta gozatu egin dut kulturaren munduan sartzen eta nire proiektuak izan duen harrera ona ikusten".

Oihaneder Euskararen Etxean dokumental hau ikusteko gonbidapenak agortuta daude. Jarduera hori doakoa da, baina koronabirusaren pandemiak eragindako osasun-alerta dela-eta, gonbidapena behar da, aldez aurretik eskuratu beharrekoa. Izan ere, sarrerak erreserbatzeko aukera astebete lehenago jarri zuten, eta atzo aukera hori agortuta zegoen. Oihaneder Euskararen Etxetik gogorarazi dutenez, jarduera hau eskuetako higienea, segurtasun-distantziak eta edukiera bermatzeko neurriekin egingo da.