ain hurbil daude, non batzuetan ematen baitu ez direla ikusten. Hiriko eguneroko paisaian dauden pertsonak dira; euriarekin edo eguzkiarekin, hor daude, zerua sabai gisa eta lurra asfalto gisa, etxe baten babesik gabe. 163 pertsona inguru kalean bizi dira Gasteiz, Bilbo edo Donostiako kaleetan, gauak eskaintzen duen hotzetik edo segurtasunik ezetik babesteko aterperik gabe. 2010eko urriaren 10az geroztik, Etxerik Gabeko Pertsonen Nazioarteko Eguna ospatzen da egun horretan. Efemeride horren helburu nagusia herritarrak sentsibilizatzea eta kontzientziatzea da, bizitzeko etxerik ez duten eta kalea beren bizileku egiten duten pertsonen inguruan.
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak egunkari honi emandako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan 2.800 pertsona inguru bizi dira egoitza-bazterkeria larrian, babesteko etxerik gabe. Zehazki, joan den urteko maiatzaren hasieran egindako azken azterlanaren arabera, 2.797 pertsona egon ziren egoitza-bazterkeria larrian. Horietako batzuk (%6 inguru) etxean konfinatutako agindua egon arren, kalean bizitzen jarraitu zuten, hainbat arrazoirengatik. % 12,5 aterpetxeetan eta harrera arrunteko zentroetan zeuden, eta% 30,2, pandemiarako prestatu ziren establezimendu berezietako batean. Gainera, eta ildo beretik, identifikatutako pertsona guztien %6a indarkeria matxistaren biktima diren emakumeentzako harrera-zerbitzuetan bizi ziren, eta % 45,4, gizarte-bazterketako arriskuan edo egoeran dauden pertsonentzako gizarte-zerbitzuak dituzten baliabideetan. Hala, eta lurraldeari dagokionez, kontatutako ia 2.800 pertsonetatik, 372 Araban zeuden (% 13), 1.468 Bizkaian (% 53) eta 957 Gipuzkoan (% 34). Kopuru horretatik, 163 pertsonak egiten dute lo kalean, hau da kanpoan bizi dira (2020ko maiatzeko datuen arabera); 2020ko urrian, berriz, 419 pertsonak ziren.
Ildo horretatik, azterketek islatzen dute gizonek gehiago amaitzen dutela etxerik gabe emakumeek baino, arrazoi desberdinengatik. Hala, bada, azterlan berak azpimarratzen du pertsona horietatik gehienak gizonak zirela (% 91), % 53 atzerritarrak zirela eta % 47k 45 urte edo gehiago zituztela. "Oro har, esan daiteke, aurreko urteekin alderatuta, 2020an kalean egoten ziren pertsonak zaharragoak zirela eta, neurri handiagoan, atzerritarrak ez ziren pertsonak zirela", zehazten da azterlanean. Gainera, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak egindako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zerbitzuek etxerik gabeko pertsonei 2020an eman beharreko arreta 299 zentro eta zerbitzuz osatutako sare baten bidez egin zen. Sare horretan 2.752 langile zeuden eta 65,7 milioi euroko gastua izan zuen. Hala ere, eta laguntza hori izan arren, hiriek oraindik ere erakusten dute bizitegi-bazterketa larriak eskaintzen duen gordintasunaren erakusleihoa; herritarrei laguntza eskatzen dieten kartelen atzean ezkutatzen diren pertsonak, edo pobreentzako ohe bihurtzen diren bankuak.
2020ko martxoan ezarritako konfinamenduan, erakunde publikoek etxerik gabeko pertsonengan jarri zuten arreta, kaletik atera eta zaurgarritasun horren aurrean laguntzeko. Horregatik, iaz, erakunde publikoek handitu egin zuten egoitza-bazterketa larrian dauden pertsonei arreta emateko sarean egiten duten inbertsioa. Batez ere, konfinamenduan pertsonak kalean hartzeko beharragatik. Hala, 20 zentro prestatu ziren konfinamenduan etxerik gabeko pertsonei ostatu emateko; guztira, 913 ostatu-plaza, % 90,6ko okupazioarekin. Konfinamendu-aldia amaituta, pertsona hauek kalera atera ez zitezen, Eusko Jaurlaritzak Lehen Urratsa programa jarri zuen. Inor Atzean Utzi Gabe funtsaren esparruan garatu den programa da. Alde horretatik, konfinamenduaren egoerari esker, ordura arte zituzten laguntza-aukerak baztertzen zituzten pertsonei hurbildu ahal izan zitzaizkien erakundeak. Hain zuzen, zehaztu dutenez, "konfinamendu-egoerak berak aukera eman zuen erakundeetatik aurrez harremanik ez zuten pertsonengana hurbiltzeko eta haien profilak ezagutzeko. Eta zehaztasun handiagoz definitu behar dira, halaber, aldez aurreko kontaktua zuten pertsonen profilak".
Lan horri esker, administrazioek zehatzago lan egin ahal izan zuten kalean bizi diren pertsonen profiletan, inolako laguntzarik gabe hobeto ezagutzeko. Osasun, ekonomia, gizarte eta emozio-krisian dauden pertsonen eta familien ohiz kanpoko eskaerak, hala nola, ostatua, mantenua eta oinarrizko beste behar batzuk, konfinamenduaren ondorioz diru-sarreren bat-bateko galerak eragindakoak. Diru-sarrerarik ez izateak, aurrez aurrezteko gaitasunik eta sostengu sozialeko sarerik ez izateak, etxegabetasunera ere eraman lezake. Horregatik, Azken Sarea Indartzen, Diru-sarrerak Bermatzeko Euskal Sistema bezalako programak indartu ziren alternatibak sortzeko. Hori indartzeko, sailak 16 milioi euroko aparteko partida prestatu zuen 2020an eta 15 milioi gehiago 2021ean. Hala, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 68.000 eskaerari erantzun zitzaien, 63.000 laguni zegozkienak 55 emakumeak ziren eta %28 baino gehiago 15 urtetik beherakoak.
Laguntza horiek gorabehera, Euskadiko hirietako kaleetan kalean dozenaka pertsona bizi dira oraindik, eta ez dute baliabiderik ez lan-irteerarik beren ahultasun-egoera amaitzen laguntzeko. Gaurko egunak, etxerik gabeko pertsonak sentsibilizatzeko beharra nabarmentzen du.
Datuak. Joan den urteko maiatzaren hasieran egindako azken azterlanaren arabera, 2.797 pertsona egon ziren egoitza-bazterkeria larrian. %6 inguruk etxean konfinatutako agindua egon arren, kalean bizitzen jarraitu zuten, hainbat arrazoirengatik. % 12,5 aterpetxeetan eta harrera arrunteko zentroetan zeuden, eta% 30,2, pandemiarako prestatu ziren establezimendu berezietako batean. Ildo beretik, identifikatutako pertsona guztien %6a indarkeria matxistaren biktima diren emakumeentzako harrera-zerbitzuetan bizi ziren.
