- Egunero, emakume asko merkantzia huts gisa tratatzen dira, eta prostituzioaren industrian sexu-esplotazioa jasaten dute. Sexu-esklabutzak behartuta Gasteizera iristen diren emakumeak dira. Hain zuzen ere, herritarrak arazo horren inguruan kontzientziatzeko eta sentsibilizatzeko, Gizarterako ahalduntzearen eta berdintasunaren aldeko elkarteak jardunaldi batzuk antolatu ditu hirian. Edurne Calvo del Pozo elkarteko presidenteak DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVAri azaldu dionez, askotan prostituzioa eta esplotazioa lotuta joaten dira, baina ez beti. Kalkuluen arabera, Gasteizen 300 emakume inguruk egiten dute jarduera hori. Hala, Gizarterako elkarteak, Vital Fundazioarekin lankidetzan, prostituzioari eta sexu-esplotazioari buruzko bi jardunaldi antolatu ditu, hartu beharreko neurriei buruz jarrera arduratsua eta kritikoa garatzeko herritarrei tresnak emateko. Lehen jardunaldia ostiralean ospatu zen eta hurrengoa datorren ostegunean izango da. Bertan sexu-esplotazioaren biktimek gaur egun duten gizarte, zuzenbide eta polizia-esparrua aztertuko da. Txosten hau lanbide profil garrantzitsuek emango dute, besteak beste, Marián Olabarrieta Gizarte Zerbitzuetako zuzendariak.

Zein da Gasteizen dagoen prostituzioaren errealitatea?

-Prostituzio asko dago Gasteizen, bai klubetan, bai pisuetan, bai kalean. Iazko pandemian eta konfinamenduan, koronabirusaren aurkako neurriak hartu ziren, ordutegiei eta murrizketei eragin zietenak, eta horrek prostituzio asko kendu zuen kaletik, baina pisuetan kontzentratu zuen. Orain jaio dira emakumeen profil berriak, beste nazionalitate batzuetakoak, lehen prostituzioan aritzen zirenak biribilguneetan jarriz, eta orain pisuetan egiten dute lan. Kaleko prostituzioa desagertu izanak ez du esan nahi emakume horiek lan hori egiteari utzi diotenik. Hori ikusarazten eta sentsibilizatzen jarraitu behar dugu.

Hori al da Gizarterako Gasteizen antolatu dituen jardunaldien helburua?

-Horietako bat bai, garrantzitsuena. Urtero saiatzen gara herritarrak prostituzioaren eta sexu-esplotaziorako salerosketaren inguruan sentsibilizatzeko ekitaldiren bat egiten. Iaz, osasun alerta zela eta, ez zen ezer egin, baina aurten berriro atera nahi genuen gaia. Prostituzioa aldatzen ari den errealitatea da, eta konturatu gara pandemiak agerian utzi dituela sistema sanitario, ekonomiko eta politikoen ahuleziak eta indarguneak. Trataren-sareak ere indartu egin dira emakumeak esplotatzeko moduan, eta modu berriak bilatu dituzte emakumeak esplotatzen jarraitzeko. Jardunaldi hauen bidez, Arabako gizarteak gaur egungo errealitatea zein den jakin eta ezagutu dezan nahi dugu, beste aldera begira ez dadin. Horregatik, datorren ostegunean, 18:00etan, Vital Fundazioa Kulturunean hitzaldi bat egingo dugu arazo horrekin. Aste honetan eta ostegunean egingo dugun jardunaldiarekin ikuspegi kritikoagoa sortu nahi dugu gizartearen aldetik.

Zenbat emakume aritzen dira prostituzioan Gasteizen?

-Ezin dugu zehatz-mehatz jakin. Esaten dugu 250 edo 300 emakumek egiten dutela prostituzioa Gasteizen, baina zehaztu behar dugu datu hori ezin dela zehatz-mehatz jakin, prostituzioan aritzen diren emakumeen egonaldia ez baita oso luzea Gasteizen. Lehen 21 egunekoa zen, orain zazpi eta 15 egun artean egoten dira Gasteizen.

Prostituzioan aritzen diren emakumeen profila berdina da alterneko klubetan eta pisuetan?

-Ez, ezertarako ez. Klubetan, batez ere, latinoamerikarrak dira, baita Europakoak edo Espainiakoak ere. Etxeetan nazionalitate gehiago daude, hala nola nigeriarra. Hori salerosketa-sareen kontua da, desberdinak baitira.

Jarduera hori pisuetan egiten duten emakume guztiak beren nahiaren kontra daude?

-Ezin dugu hori esan. Prostituzioan aritzen diren emakume guztiak ez daude beren borondatearen kontra. Hala ere, askok bai.

Irreala dirudi XXI. mendean, herrialde garatu batean, gero eta berdintasunezkoagoa den gizarte baten ikuspegi kritikoaren aurrean, emakumeak merkantzia izaten jarraitzea eta ildo berean industria horretan eskaera egotea.

-Eskaririk gabe, ez litzateke prostituziorik egongo. Argi izan behar dugu hori. Emakume horien zerbitzua eskatzeari uzten bazaio, salerosketarekin eta prostituzioarekin amaitzen da. Harrigarria da hori gertatzea, gure etxeen ondoan, Gasteiz bezalako hiri batean, baina gertatzen ari da eta hazten ari da. Profilak ere harritzen du; gero eta gizon gazteagoak dira prostituzioa eskatzen dutenak.

Adibidez, 30 urteko gazteak?

-Ez, 16 urteko gizonak, adibidez, prostitutekin sexu-harremanak izan nahi dituztenak. Gero eta gazte gehiagok ordaintzen dituzte zerbitzu horiek.

Interneten bidez mugarik gabeko sarbidea duen pornografiaren kontsumoak bultzatzen al ditu nerabeak zerbitzu horiek eskatzera?

-Ez, baina lehen pornografiarako Internet bidezko sarbidea mugatua zen. Gaur egungo gazteek azken gamako mugikorrak dituzte adin txikietan, eta Interneterako sarbide mugagabea dute. Gainera, gizartean gero eta indarkeria gehiago dago, berehalakotasuna gailentzen da, harremanak pixkanaka eta pazientziaz ez eraikitzea. Dena nahi da eta momentuan nahi da. Eta askotan gazte horiek bikotekideak onartzen ez dituen praktika sexualak nahi izaten dituzte. Eta prostituziora jotzen dute pentsatuz ordaintzeagatik nahi dutena eska dezaketela. Sexu-portaera batzuk ez daude ondo ikusiak. Beraiek portaera horiek egin nahi badituzte, norengana joko dute? Prostituta batengana.

Zer ari da huts egiten gizartean hori gertatzen jarraitzeko?

-Sentsibilizaziotik hasi behar da, ez dugu beste aldera begiratu behar. Jendeari kosta egiten zaio Gasteizen horrelakorik gertatzen ari dela sinestea. Baina gertatzen da. Kontziente izan behar dugu. Horretaz hitz egin behar dugu. Ikusarazi egin behar dugu.

Nola erreakzionatzen dute emakume hauek laguntzera joaten zaretenean?

-Denetarik dago. Emakume batzuek ezagutzen gaituzte eta beren gauzak kontatzen dizkigute. Batzuek ez dute onartzen laguntzea. Emakumeen salerosketan zailagoa da, emakume horien bizitza arriskuan baitago prostituzioa uzten badute. Oso egoera larria da askorentzat.