"Euskarak indarra hartu du eta gehiago erabiltzen da orain"

"Euskarak bilakaera izugarria izan du Araban, duela 20 edo 30 urteko egoerarekin alderatuz gero. Gaur egun argi dago lehen baino askoz gehiago dakigula eta uler-tzen dugula. Izan ere, garai batean oso zaila zen gazte koadrilak kalean euskaraz hitz egiten ikustea", dio Josemi Reguerok. "Egoera hori, ordea, gaur egun ez da batere arraroa", gaineratu du. Horregatik, bere balorazioan, hizkuntza honek bilakaera positiboa izan du. Aritzek antzeko balorazioa egiten du: "Ezagutzaren aldetik, argi dago gero eta pertsona gehiago gai direla euskara uler-tzeko, eta horretan bilakaera handia izan dugu. Hori eskoletako d ereduari eta euskararen irakaskun-tza zabaltzeko funtsezko lana bete-tzen dugun euskaltegiei esker da", adierazi du. Izan ere, gero eta jende gehiagok jotzen du AEK edo IKA euskaltegietara euskararen maila hobetzeko edo hutsetik hasteko. Oposizioak egitea, txikienei euskara hitz egiteko edo ulertzeko gai izatea, EGAren baliokidea den c1 ziurtagiria lortzea edo lanposturen baten alde borrokatzea dira milaka arabarrek urtez urte euskaltegietan izena emateko dituzten arrazoietako batzuk. Nolanahi ere, eta arrazoi bakoitzaren atzean, gero eta familia gehiago ahalegintzen ari dira euskara hurbileko hizkuntza eta familian lehen hizkuntza bihurtzen.

Hori dela eta, euskarazko hizkuntza ikastera motibatzen diren pertsonen profilari dagokionez, "desberdina" eta "askotarikoa" da. Hala ere, Josemi aurreratu egiten da, eta azaltzen du batez ere 37 eta 40 urte bitarteko pertsonak direla, nahiz eta gazte eta heldu asko ere badauden. Hain zuzen ere, esan du atentzioa ematen dien gauza bat dela gero eta arabar erretiratu gehiago ahalegintzen direla euskara ikasten. "Ikasleen profil guztiak ditugu. Alde batetik, titulazioren bat lortu nahi duten eta euskara behar duten ikasle gazteak ditugu, edo, besterik gabe, beren prestakuntza hizkun-tza horrekin osatu nahi dutenak. Halaber, guraso diren edo guraso izateko adina duten ikasle asko ere baditugu, baita izena ematen duten erretiratu asko ere. Kasu honetan, titulazioak ez du zerikusirik, hizkuntza hori jakin nahi dutelako eta ikasteko denbora eta gogoa dutelako ematen dute izena euskaltegian", zehaztu du eta gaineratu du bere ustez dagoen egoera "benetan positiboa" dela: "Egia da hizkuntzaren egoera hobetu daitekeela eta hobetu behar dela, baina aurreikuspenak ez dira txarrak". AEKren baitan dagoen Aritzeko euskaltegian ere profila askotarikoa eta desberdina da. "Pertsona batzuk euskarara hurbiltzen dira kultura ezagutzeko gogoa dutelako, edo oposizioren baterako behar dutelako... Ikasle batzuek ere ikasten dute, beren lagunartea euskalduna delako. Edo, besterik gabe, gogoa dutelako", dio. Adinari dagokionez, denetarik dagoela dio: A edo B ereduan ikasi duten gazteak, interesa duten erretiratuak eta eskolara joateko astia dutenak.

Lurraldean euskararen erabilera areagotzeko, "funtsezkoa" da ezagutza ere handitzea. Josemi Reguerok esan duenez, horrela baino ez da hizkuntza honen erabilera areagotuko. Hau da, bere hitzetan, %60k nahikoa ezagutza ez badute, "normala da erabilera %40ra ez iristea": "Erabilera eta ezagutza parekatzen hasteko, beharko genituzkeen ehunekoak %60tik gorakoak edo askoz handiagoak izan beharko lirateke", dio. Aritzek gaineratu du beharrezkoa dela gazteei aisialdirako aukerak hurbiltzea euskararen erabilerarekin: "Gazte askok hitz egiten dute euskaraz ikasgeletatik kanpo. Baina egia da eta aitortu behar da gazteen artean euskara gutxiago hitz egiten dela gertatzea gustatuko litzaigukeena baino. Suposatzen dut hori adinarekin lotuta dagoela eta, askotan, euskaraz hitz egiteko aukerak eskolan bakarrik daudela. Gazte askok ez dute euskara eskolatik kanpo hitz egiten, ez dutelako behar adina aukera, eta hor egin beharko genuke lan pixka bat gehiago indartzeko", dio. Nola? Zentzu horretan, gazteentzat euskara erakargarri bihurtzea garrantzitsua dela dio, "gazte askok euskara eskolarekin edo ikasgai batekin lotzen dutelako". Hori dela eta, ez lukete motibaziorik piztuko ikasgeletatik kanpo hitz egiteko. Horregatik, "uste dut garrantzitsua dela aisialdia euskaraz eskaintzea eta gazteei euskarazko kultura hurbiltzea; egin egiten da, baina areagotu egin behar da".

Egia esan, Eusko Jaurlaritza, Arabako Foru Aldundia eta Gasteizko Udala bezalako erakundeek banaka eta elkarrekin lan egiten dute euskara gazteenentzat erakargarri bihurtzeko, eskoletan D ereduari esker gero eta gehiago baitira hizkuntza hori ulertu eta hitz egiten dutenak. Euskaraldia bezalako ekintzek balioa ematen diote euskaldun berrientzat saiatzearen garrantziari eta arazo handirik gabe hizkuntza menderatzen dutenentzat lehen hitza euskaraz ematearen garrantziari. Gaur, Euskararen Nazioarteko Eguna den honetan, Gasteizen hainbat elkartek hainbat ekintza antolatu dituzte euskara egunero hitz egiten dela baina bere eguna ere badela gogoratzeko. "Euskararen normalkun-tzan laguntzen duen edozein ekin-tza eta lanak oso garrantzitsuak dira. Adibidez, Euskaraldiak oso funtzio garrantzitsua betetzen du. Guk, AEKetik, gauza bereziak prestatzen ditugu beti egun honetan, baina aurten, koronabirusaren pandemia dela eta, zerbait sinpleagoa egingo dugu, baina, era berean, gure ikasleei gogoraraziko diegu egun honen garrantzia", ondorioztatu du Aritzek.

"Euskarak bilakaera izugarria izan du Araban, duela 20 edo 30 urteko egoerarekin alderatuz"

IKA Gasteiz

"Euskararen normalkuntzan laguntzen duen edozein ekintza edo lanak oso garrantzitsuak dira"

AEK Arana Euskaltegia