- Jose Maria Rodriguez Olaizola apaiz katolikoa da. Jesuita, teologoa, soziologoa eta idazlea da, gaur egungo arazo eta erronkei buruzko hainbat liburu ditu, eta horietako batzuek hainbat edizio dituzte, eskaera handia dutelako. Rodriguez Olaizolak fede begirada eskaintzen dio gizarteari. Asteartean Gasteizen izan zen bigarren aldiz, urtarrilean Bailar con la soledad liburua aurkeztu ostean. Oraingo honetan Madrildik etorri zen Europa Jauregian hitzaldi bat emateko, Gertatzen ari zaigunaren irakurketa sinestuna, hain zuzen ere. Horrez gain, Egibide Elizbarrutiko ikastetxearen hezkuntza- eta gizarte-eskaintza bisitatu zuen.

Pasa den asteartean hitzaldia eskaini zenuen Europa Jauregian pandemiari aurre egiteko. Zein-tzuk dira zure gomendioak pandemiari aurre egiteko?

-Gertatzen ari denaren ikuspegi epidemiologiko, politiko, ekonomiko edo sozialean irakurketak dauden bezala, norberak ere bere buruari galdetu behar dio ea fedeak irakurketa bat eskain-tzen duen gerta-tzen ari dena interpretatzen laguntzeko, eta horren aurrean erreakziona-tzeko. Hori da, hain zuzen, egin dudan irakurketa.

Eta irakurketa horretan zer jarraibide ematen dizkiozu gizarteari birus honi aurre egiteko?

-Ez dut errezetarik gertatzen ari dena aldatzeko, baina uste dut asko dagoela ikasteko batzuen eta besteen artean. Hala, pataletak, etengabeko kexuak edo haserreak, jarrera bakar gisa, ez dute ekarpen handirik egiten. Ez dut uste beldurra denik erreakzio bakarra. Jakina, birusa oso gogorra da, pertsona askok bizitza galtzen ari baitira, oso izugarria da. Baina, hain zuzen ere, horregatik sakondu behar ditugu analisiak, gehiegi ez dramatizatzeko, ezta gutxiago ere.

Uste duzu gizartea ez dugula pandemiari aurre egiten ari?

-Denetarik dago; baina ez dugu denbora guztian fustigatzen egon behar. Duela hilabete batzuk, bazirudien gauza txar guztien eredu ginela, Europako gainerako herrialdeekin kontrastatu nahian. Orain, Europa osoa -kasu askotan- gu baino okerrago daude. Agian ulertu behar da pandemiaren zati batek ez duela zerikusirik gure jarrerekin, birus hilgarri eta kutsakor bat dela baizik. Batzuetan ukatzen dugun hauskortasuna erakusten digun egoera bizitzea dagokigu.

Egoera hori ezin kontrolatzeagatik herritarren arteko tristura handitu dela uste duzu?

-Bai. Lehenengo etapa konfinamenduarena izan zen, ondoren deseskalada eta orain tristuraren etapa heldu zaigu. Orokorrean, tristeago gaude, konturatu garelako hau epe luze baterako etorri dela, inpoten-tziaren hormaren kontra talka egiten ari garela. Horregatik guztiagatik, ikusten ari gara koronabirusaren aurka egiteko dugun bidea oraindik luzea dela, eta ez hori bakarrik, bide zorrotza ere badela. Bide horretan, gauza asko galtzen ari gara, eta horrek tristura handia sortzen du herritarren artean.

Pandemia honek arrastoa utziko du belaunaldi hauetan?

-Bai, argi daukat pandemiak hainbat belaunaldi markatuko dituela, iraultzekin edo gerrekin gertatzen den bezala. Bizitzea tokatu ez zitzaigun zerbait izan da.

Zure ustez, zer irakurketa egiten du gizarteak oro har?

-Momentuz, berehalakotasun gehiegi dugula iruditzen zait. Koronabirusaren irakurketa sanitarioak, politikoak dira, baina epe laburreko irakurketak dira. Ez dut zentzuzko galdera askorik ikusten, ezta ikaskuntza sakonik ere. Hala ere, irakurketa sakon horiek pertsona eta talde ba-tzuengana iritsiko direla uste dut.

Asteartean pandemiak gehien zigortutako pertsonez ere hitz egin zenuen. Zure ustez, nortzuk dira?

-Biktima asko daude. Adibidez, adineko pertsonen heriotzei eta gaixotasunei buruzko osasun-datuak ikusten ditudanean, ikaratu egiten naiz. Hor benetako infernuak daude. Baina, aldi berean, konfinamenduak porrot egiten dien pertsonen prekarietateari eta sufrimenduari buruzko datu ekonomikoak ikusten ditudanean, tragedia ikaragarriak sumatzen ditut. Hala ere, zigorrik handiena jasotzen ez dutenak dira beren ohiturak eta aisialdia galtzeagatik protesta egiten duten guztiak. Lotsa ematen dit ikusi ditudan inkontzientziaren eta fribolitatearen testigantza batzuk.

Fedeaz indar askatzaile bat bezala hitz egiten duzu.

-Fedea gertatzen dena interpreta-tzeko eta zentzua emateko begirada bat da. Horrek askatu egiten gaitu, aurrera egiteko arrazoiak ematen dizkigulako, portaerei buruzko arrastoak ematen dizkigulako, eta interpretazio-esparru bat ematen digulako, zeinean jende asko ez gauden ohituta: dolua, beldurra, sufrimendua, maitasuna une zailetan... askatzailea dela uste dut denarekin ezin dugula onartu. Eta askatzailea da elkar behar dugula onartzea ere.

Bigarren olatu honetan portaera okerrak gehiago aldatu ditugula uste duzu?

-Ezin da orokortu, denetarik dago. Hala ere, zerbait ikasi dugula uste dut. Zoritxarrez, faltan botatzen dut buruzagi politikoak egoerak eska-tzen duen mailan egotea. Salbuespen zintzoekin, ez dago ikus-altuerarik, eta benetako ongiari begira-tzen dioten diskurtsoak falta dira.

Nola handitu dezakegu elkartasuna erantzukizunari deitzeko eta hirugarren olatu bat saihesteko?

-Apalagoak izan behar dugu planteamenduetan. Historiako aurreko pandemiei buruz irakurtzen dugunean, pandemia baten olatuak saihestezinak direla ematen du. Eta, agian, hirugarren olatu bat egongo dela pentsatu behar dugu, itxaropen faltsurik ez sortzeko eta, ondorioz, kulpa faltsuak ez botatzeko. Beste kontu bat da inpaktua minimizatzeko neurri guztiak hartu ahal izatea. Jakina, kontaktu estuak murriztea, osasun-neurriak hartzea, kutsatuak isolatzea eta miaketak egitea hobetzen laguntzen du. Izan ere, lehen olatuaren eta bigarrenaren artean funtzionatu ez duen horrek guztiak hirugarren olatuan funtzionatu beharko luke. Hala ere, komunikazioa askoz argiagoa eta sendoagoa beharko litzateke, pandemiaren aurpegirik hilgarriena erakutsi behar da.

Ez da egiten?

-Oso kritikoa izan naiz lehen olatuan heriotza, sufrimendua eta dolua ezkutatzearekin. Iritsi da une bat non nazkatu egin nintzen iruzkin onak entzuteaz, aurre egingo diot, hemendik indartsuago aterako gara, inor ez da atzean geratzen eta errealitatea aldatzeko desiratzea nahikoa dela uste duenaren hitzetaz. Gerta-tzen ari denaren gogortasunaz jabetu behar gara.

Urtarrilean adinekoen bakardadeari buruzko liburu bat aurkeztu zenuen Gasteizen. Nola lagundu dezakegu bakardade horren aurka pandemia garaian?

-Portaera-aldaketa behar da. Indibidualismoak, batez ere indibidualismoak aisiaren kontsumoak, ez digu kalitatezko denborarik uzten elkarri eskaintzeko. Eta askoz gutxiago helduei eskaintzeko.

Fedeak edozein adini deitzen dio edo, bereziki, adinekoak dira fede gehien dutenak?

-Galdera honek hausnarketa zabal baterako balioko luke. Uste dut adineko pertsona askok, soziologikoki katolikoa den gizarte batean trebatu direnez, oinarri desberdinak dituztela, eta, zentzu horretan, gaur egun adineko jende fededun gehiago dago. Belaunaldi gazteagoak, aldiz, fedearekiko aurreiritziek (an-tzinakotzat hartuta) distantzia handia eragiten duten gizarte batean hezi dira.

Nor da? Jose Maria Rodriguez Olaizola apaiz katolikoa da. Jesuita, teologoa, soziologoa eta idazlea da, gaur egungo arazo eta erronkei buruzko hainbat liburu ditu, eta horietako ba-tzuek hainbat edizio dituzte, eskaera handia dutelako. Rodriguez Olaizolak fede begirada eskaintzen dio gizarteari. Asteartean Gasteizen izan zen bigarren aldiz, urtarrilean 'Bailar con la soledad' liburua aurkeztu ostean. Oraingo honetan Madrildik etorri zen Europa Jauregian hitzaldi bat emateko, 'Gertatzen ari zaigunaren irakurketa sinestuna'. Horrez gain, Egibide Elizbarrutiko ikastetxearen hezkuntza- eta gizarte-eskaintza bisitatu zuen.

"Oso kritikoa izan naiz lehen olatuan heriotza, sufrimendua, dolua ezkutatzearekin. Iritsi da une bat non nazkatu egin nintzen iruzkin onak entzuteaz, "aurre egingo diot", "hemendik indartsuago aterako gara", "inor ez da atzean geratzen" eta errealitatea alda-tzeko desiratzea nahikoa dela uste duenaren hitz hori guztia. Gertatzen ari denaren gogortasunaz jabetu behar dugu. Uka-tzaileak izatea da informazioa bere gordintasun osoan ez ematearen froga argiena".

"Berehalakotasun gehiegi dugula iruditzen zait. Koronabirusaren irakurketa sanitarioak, politikoak dira, baina epe laburreko irakurketak dira. Ez dut zentzuzko galdera askorik ikusten, ezta ikaskuntza sakonik ere. Hala ere, irakurketa sakon horiek pertsona eta talde batzuengana iritsiko direla uste dut".

"Birusa oso gogorra izaten ari da, pertsona asko bizitza galtzen ari baitira. Baina, horregatik sakondu behar ditugu analisiak"

"Ulertu behar da pandemiaren zati batek ez duela zerikusirik gure jarrerekin, birus hilgarri eta kutsakor bat

dela baizik"

"Norberak ere bere buruari galdetu behar dio ea fedeak irakurketa bat eskaintzen duen gertatzen ari dena interpretatzen laguntzeko"

"Pataletak, etengabeko kexuak edo haserreak, jarrera bakar gisa, ez dute ekarpen handirik egiten honi aurre egiteko"