Ricardo Hueso eta Agustin Sanchez Lavega Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) ikertzaileak parte hartzen duten nazioarteko talde batek deskarga elektrikoak aurkitu ditu lehen aldiz Marteko atmosferan. NASAren Mars 2020 misioko Perseverance roverrak planeta gorriko atmosferan eskuratutako soinuak aztertzean egin da aurkikuntza, eta 'Nature' aldizkariak argitaratu du, EHUko iturriek jakinarazi dutenez.

Marten aurkituriko jarduera elektrikoa Lurrekoaz oso bestelakoa da. Ricardo Huesok azaldu duenez, "Lurrean, hodeietan eta ekaitzetan pilatutako kargak dira nagusi elektrizitate atmosferikoan, eta tximistargien bidez deskargatzen da, modu bortitzean".

"Marten aldiz, elektrizitate atmosferikoa lehorra da eta hauts partikulek zurrunbiloetan eta hauts-ekaitzetan talka egitean sortzen da; beraz, deskargak Lurrekoak baino askoz txikiagoak dira", zehaztu du.

Perseverance roverra Jezero kraterraren inguruan lurreratu zen 2021eko otsailaren 18an, Marteko eskualde hori esploratzeko eta gainazaleko lagin hautatuak jasotzeko. Lagin horiek Lurrera ekarriko dira etorkizunean, eta iraganeko bizitzaren balizko arrastoak bilatzeko erabiliko dira.

Azterketan ondorioztatu denez, deskarga horiek laburrak dira (dozenaka zentimetro), lurreko ekaitzetan izaten diren ehunka metroko tximistargien aldean

Perseverance ibilgailuaren tresna zientifikoen artean Supercam tresnari elkartutako mikrofono bat dago, baita hainbat sentsore meteorologiko ere, MEDA estazio meteorologikoa osatzen dutenak. Madrilgo Astrobiologia zentroak, AEBetako JPL erakundeak eta Finlandiako Meteorologia Institutuak fabrikatu zuten estazioa lankidetzan, eta EHUko Bilboko Ingeniaritza Eskolako Zientzia Planetarioen Taldea da MEDAko talde zientifikoa osatzen duen ikertaldeetako bat.

SOINUAK

Deskargen soinuak grabatzeaz gain, haren efektu elektromagnetikoak ere jaso ditu ibilgailuak mikrofonoaren zirkuituetako baten bidez. MEDAri esker, ikertaldeak zehaztu ahal izan du zurrunbiloak edo hauts ekaitzak daudenean gertatzen direla deskarga horiek.

Azterketan ondorioztatu denez, deskarga horiek laburrak dira (dozenaka zentimetro), lurreko ekaitzetan izaten diren ehunka metroko tximistargien aldean.

Agustin Sanchez Lavegak adierazi duenez, "Marte, bere karbono dioxidozko atmosfera ahularekin, mundu hotza, lehorra eta hautsez betea da, non haizea oso bizia baita batzuetan haize boladak daudenean zurrunbiloak eta gorantz jotzen duten hauts burbuilak sortzen baitira; ekaitz handi-handien ehunka kilometroko fronteak ere izan daitezke, eta, batzuetan, planeta osoa hautsez estaltzen dute".

"Beraz, espero dugu deskarga elektrikoak, orain arte saiheskorrak izan badira ere, ugariak izatea ingurumen kondizio horietan", gaineratu du.

Azkenik, EHUko zientzialariek ondorioztatu dute ikerketak bidea irekitzen duela "elektrizitateak Marteko atmosfera naturalean dituen eraginei buruzko galdera ugariren erantzunak aurkitzeko".