Garapen Iraunkorreko Helburuak (GJH) ekintzarako dei unibertsalak dira, pobreziari amaiera emateko, planeta babesteko eta mundu osoko pertsonen bizitza eta etorkizuna hobetzeko. Eta Euskadik aurrera jarraitzen du ingurumen-helburu horietan.
Hala, eta ildo horretatik jarraituz, Jonan Fernandez Trantsizio Sozialaren eta 2030 Agendaren idazkari nagusiak Nazio Batuen Erakundearen High Level Political Forumean parte hartu du aste honetan telematikoki, GJHak munduan izaten ari diren betetze-mailari buruzko hausnarketa kritikoa partekatzeko. “Bi kezka adierazi ditugu. 2030 Agendak konpromiso praktiko eskasa eta abstrakzio gehiegi ditu”, adierazi du.
Egoera horren aurrean, Fernandezek nabarmendu du Eusko Jaurlaritzak sustatzen duen tokikotasun- eta gobernantza-eredua printzipio batean, metodologia batean, bost azpiegituratan eta proposamen sozial batean oinarrituta dagoela.
Exekutiboak oinarri duen printzipioa pro-aktibitatea da. Trantsizio Sozialaren eta 2030 Agendaren idazkari nagusiaren arabera, agendarekin hartutako konpromisoa Jaurlaritzaren programa propioak GJHekin atxikitzea eta formalki lerrokatzea baino gehiago da, “2030 Agendako gehiago horri buruz interpelatzea da: zertan aldatzen dira gure politika publikoak. Horretan datza eraldaketarako bere ahalmena. Printzipio hori Ekintzaren Hamarkadaren anbizioari dagokio”.
Metodologiari buruz, Jonan Fernandezek nabarmendu du GJHen esparruan zehaztasun handiagoa eta abstrakzio txikiagoa behar direla. “Hitzetatik ekintzetara pasatzea. Benetako proiektuetan islatzea betetzen joan gaitezen”, adierazi du. Horrela, adierazi du Eusko Jaurlaritzak trakzio-proiektuz eta proiektu adierazgarriz osatutako konpromiso-eskema baten aldeko apustua egin duela.
Garapenerako Helburu Jasangarrien betetze-maila indartzeko, idazkari nagusiaren hitzetan, GJHen garapena konprometituko duten oinarrizko azpiegituren sistema bat ere behar da. Euskadiko esperientziatik abiatuta, bost azpiegitura dira gutxienez:
GJHetarako zuzendaritza- eta koordinazio-organo espezifiko bat izatea tokiko, eskualdeko edo estatuko gobernu bakoitzaren egituraren barruan. Eusko Jaurlaritzan 2030 Agendaren Idazkaritza Nagusia sortu da, eta Lehendakaritzan kokatu da.
Bigarren azpiegitura. Legealdiko planifikazio estrategikoaren dokumentua, printzipioak, irizpideak, helburuak, egutegia, jarduera-plana eta helburuen betetze-mailari buruzko urteko ebaluazioa jasotzeko.
Hirugarren azpiegitura. Errealitatera moldatutako gure adierazleen panel bat izatea, eta, horrekin batera, Urteko Jarraipenerako Borondatezko Txostenak egitea.
Laugarren azpiegitura. Erakundeen arteko eta gizarteko gobernantza-egitura bat antolatzea, funtzionamendu-metodologia zorrotza ezarriz, helburuak zehaztuz eta urteko kudeaketa-planak eta memoriak eginez. 2030 Agendaren maila anitzeko eta eragile anitzeko kudeaketa-organoa.
Bosgarren azpiegitura. Zabalkunde eta hedapen sozialerako programa bat bultzatzea gizartearekin GJHen esanahia, horien garrantzia eta baliagarritasuna, partekatzeko, besteak beste, informazio-kanpainen, ikastaroen, giden edo erreminta didaktikoen bidez.
Azkenik, tokikotasun- eta gobernantza-eredu hori gizarteari zuzendutako proposamen batek osatzen du. Horrela, Trantsizio Sozialaren eta 2030 Agendaren idazkari nagusiak azaldu du Jaurlaritzak 2030 Agenda kontratu sozial berri baterako proposamen gisa aurkeztu diola gizarteari. Filosofia horrek bete-betean hartu du bere gain eta garatzen du 2030 Agendaren 17. helburua: “Helburuak lortzeko aliantzak”. Lehenengoa tokiko aliantza zibikoa da.
Amaitzeko, Jonan Fernandezek gogoratu du GJHena proiekzio unibertsala duen aukera historikoa dela, krisian dagoen mundu aldakorrean kontratu soziala berritzeko prozesuari eduki argiak emateko. Gainera, tokikotasun- eta gobernantza-eredu hori 2030 Tokiko Koalizioarekin elkarlanean sustatzen saiatzeko Eusko Jaurlaritzaren konpromisoa berretsi du; Nazio Batuen 2030 Tokiko Koalizioaren Idazkaritzak Euskadin du egoitza.
