Lau seme-alabaren aita da, bigarren hezkuntzako irakaslea, idazlea, eta unibertsitate-masterren eta Espainiako eta Latinoamerikako Barne Hezkuntzako Adituen ikastaroen arduraduna ere bada; Urleku (edateko urik ez duten Hegoaldeko herrietako komunitateetan ur-putzuak sortzen lan egiten duen GKEa) elkartearen sortzaileetako bat da, eta Josean Manzanos Ixileku elkartearen lehendakaria ere bada. Hain zuzen ere, elkarte horrek bake emozionala bilatzen irakasten du isiltasunetik abiatuta, eta irabazi asmorik gabeko elkarte gisa adierazten da, modu organikoan, kolektiboan, independentean eta akonfesionalean, barne-esperientzia baten bidez osotasuna eta zoriontasuna lortzeko introspekzio-bide baten alde egiten duena. Ostegun guztietan, herritarrek esperientzia horrekin bat egin eta isiltasunetik konekta daitezke.

Zuen elkartetik, ostegunero familia-jarduera bat egiten duzue, ‘berdeguneak, isiltasun-lekuak’ izenekoa. Zertan oinarritzen da jarduera hori?

Gasteizko Udalarentzat egiten dugun proiektu batean oinarrituta dago. Lankidetza-hitzarmen bat sinatu genuen, hiriko berdeguneak eta isiltasun-espazioak elkartzeko. Hiriko arazo nagusia zera zen: naturgunez inguratutako hiriburu berde batean bizi arren, pertsona askok ez dutela lortzen naturako kanpoko espazio horiek beren barnealdearekin lotzea. Guk, elkarte gisa, proiektu bat egin genuen, hiriaren kanpoko espazioa eta hirian bizi garen pertsonen barneko espazioa lotzeko.

Nori zuzenduta dago?

Adin guztietako pertsonei zuzenduta dago, nahiz eta haurrekin etortzen diren pertsonak lagunduta etortzea gomendatzen dugun, jarduera isiltasunean bideratu ahal izateko. Zortzi urte daramatzagu isiltasun-proposamen hau egiten, ostegunero, urteko aste guztietan, etenik gabe, jaiegunetan eta abuztuan izan ezik.

Zein da jarduera honen helburua?

Helburua sinplea da, eta, aldi berean, funtsezkoa; naturgune baten barruan isiltasun partekatuko denbora eskaintzea, gure barnealdea ikusten dugunarekin eta inguruan ohi dugunarekin lotzeko. Horregatik egiten da jarduera hori Atarian, naturak hirian duen presentziaren ikono garrantzitsuenetako batean.

Irabazi asmorik gabeko elkarte bat zarete, eta introspekzio-bide baten alde egin nahi duzue, barne-esperientzia baten bidez osotasuna eta zoriontasuna lortzeko. Zein teknika erabiltzen dituzue barne-osotasun hori lortzeko?

Ulertzen dugu pertsonok ezin dugula erabateko osotasuna aurkitu elkar ulertzea eta inguratzen gaituena ulertzea ahalbidetuko digun introspekzio-biderik gabe. Horregatik, gure teknikak desberdinak dira pertsona bakoitzari bere esperientzia pertsonalera gehien hurbiltzen dena eskaintzeko. Ez dugu metodo propiorik eta egitura finkorik; aitzitik, pertsona bakoitzarentzat aukera eta bide desberdinak irekitzen ditugu, nahiz eta guztiek erdigune komun bat izan: isiltasuna. Isiltasun pertsonal eta kolektibo horretara iristeko moduak eta sarbideak dira. Gure web orrian aukera zabala eskaintzen dugu, une eta leku desberdinetan lantzen ari garena.

Zein dira barneko sarbiderako bideak eta aukerak?

Barnerako bide eta aukera guztiek pertsonen hiru dimentsio garrantzitsuenak zeharkatu behar dituzte: burua, gorputza eta emozioak. Eta hiru esparru horien inguruan introspekziorako bide ezberdinak eskaintzen ditugu. Guztiek osotasun eta zentzuzko esperientzia batez betetako isiltasuna bilatzera bideratuta daude.

Nola sortu zen elkarte hori?

Gure elkartea duela 20 urte baino gehiagotik sortu zen, pertsonek egin dezakegun galderarik garrantzitsuena hau dela jakin genuenean: nola aurkitu bizitzaren zentzua eta geurean bizi den funtsezkoena? Orduz geroztik, hainbat esperientziaz hornitutako bideari ekin diogu, eta, horri esker, gure elkartearen erdigunea aurkitu ahal izan dugu: isiltasunerantz joatea.

Nortzuk jo dezakete zuengana?

Adin guztietako pertsonek osatzen dugu elkartea. Seme-alabak, gazteak eta adineko pertsonak dituzten familiak. Gure elkartea bizi dugun errealitatearen ispilu gisa ulertzen dugu, non belaunaldien artekoa aberastasun bat den. Eta guregana jo dezakete adin, kultura, sinesmen eta bizitza eta bere zentzua ulertzeko modu guztietako pertsonek.

Zenbat pertsonak lantzen dute bake emozional hori elkarte honekin?

Bada, ez dugu bake emozionala helburu gisa lantzen. Gehiago lantzen dugu isiltasun sakonarekin bat egiteko esperientzia, nork bere buruarekin eta besteekin bakean egoteko aukera ematen duena. Ez da lan emozional bat, zentzuzko esperientzia bat baizik. 60 pertsona baino gehiago gara elkartea osatzen dugunak, baina askoz gehiago dira gurekin lotzen direnak egiten ditugun esperientzietatik. Gainera, beste hiri batzuetan elkartearekin duten lotura partekatzen duten pertsonak ditugu, baita isiltasuna ardatz duten eta gurekin koordinatuta dauden jarduerak egiten dituztenak ere.

Zergatik isiltasunetik?

Hori da galderarik garrantzitsuena. Isiltasuna bizitzaren forma naturala da; dena isilik dago, eta geuk nahasten dugu. Isiltasuna bizitzaren eta existentziaren zentzua aurkitzen denean lortzen den behin betiko esperientzia da. Isiltasunaren inguruko guztia aurreko sarbide gisa bizi dugu, baina ez azken gisa. Gure isiltasunean sartzeko gai garenean, guztiaren zentzua aurkitzen dugu. Besterik ez da behar.

Esploratzailetzat ere hartzen duzue zeuen burua.

Benetan horrela sentitzen garela. Esploratzaile gehiago, orain arte historian aurkitu denaren konformismoa edo sedentarismoa bultzatzen duten beste kontzeptu batzuk. Esploratzaile bat beti dago irekita zerbait berria aurkitzeko. XX. mendera arte egindako introspekzio-bideek askotan eskaintzen dizkiguten sarbideek gehiago gonbidatzen gaituzte sedentarismora esploraziora baino. Eta gu beti jartzen gara historiaren garai bakoitzean irekitzen den berritasunak eskaintzen duen irekiera horretara bideratuta.

Zein da zuen bizi-filosofia?

Nor garen galdetzen digutenean, beti esaten dugu lau iturri ditugula. Bata isiltasuna da, zentzuzko eta osotasunezko behin betiko leku gisa. Gure esperientziaren erdigunea da. Beste bat zaintza da, ulertuta besteekin lotura sakona dugula sentitzen dugunean, benetan ulertzen dugula maitatu hitzak zer esan nahi duen. Hirugarren iturria irekitasuna da, jakinda etengabe prest egon behar dugula bizitzaren bilakaera bera ulertzeko aukera emango diguten pertzepzio berriak gehitzeko; ez gara geratzen jada jakina eta aurkitua dugunarekin. Azkena, ikerketa da, zeren sentitzen baitugu esplorazio-jarrera horretan hobeto ulertzeko eta inguratzen ez gaituena baino gehiago ulertzeko aukera iraunkorra aurkitzen dugula.

Azken urteotan, gero eta jende gehiagok konektatzen du bizimodu lasaiago horrekin; are gehiago, herritarren artean gero eta gehiago eskatzen da meditazioa, eta yoga indarra hartzen ari da. Zer iritzi duzu horri buruz? Oso gizarte estresatuan bizi gara?

Ez dugu bizimodu lasaiago batekin konektatzen, moda bat delako. Bizitza ulertzeko modu isilago eta lasaiago batekin konektatzen gara, bizitza ulertzeko modua delako. Bizitza osoa duen lasaitasun horretatik bananduta dagoen bizitza bat gaixotasun bihurtzen da. Eta horregatik ez dira ondo sentitzen eta laguntza eta terapia ezberdinak behar dituzte. Ixilekun ez gara bereziki identifikatzen yoga, zen edo beste teknika zehatz batzuekin, eta, aldi berean, horiekin guztiekin eta isiltasunaren bidez bizitzaren zentzu hori aurkitzea ahalbidetzen dutenekin egiten dugu bat. Pertsona batzuek mendebaldearen eta ekialdearen artean edo sinesmenen eta fededunen artean jartzen dituzten oztopo horiek guretzat ez dira existitzen. Gure bizitza, elkarte gisa, eta gure bide komuna, adjektiborik gabeko espiritualtasun baten esperientzian zentratuta dago; erabateko isiltasunean; hutsune emankor batean, zeinean dena baitago.

Zer jarduera-mota egiten dituzue?

Gure jarduera nagusiak toki bakoitzean sortu eta eskaintzen ditugun isiltasun eta meditazio guneekin zerikusia dutenak dira. Gainera, isiltasunerako hainbat sarbide eskaintzen ditugu, gogoeta gidatuen, hitzaren, solasaldien, mugimenduaren, artearen, musikaren eta ikerketa-talde presentzialen eta on-line bidez. Gure jarduera guztiak naturarekin lotuta eskaintzen dira, eta gure esperientzia guztiek isiltasun hori norberaren barruan eta bizitzaren barruan esploratzearekin dute zerikusia.

Zergatik da zuen sinboloa zirkulu kiribil bat?

Sinbolo honekin, aurkitu duguna adierazten dugu; osotasuneko barne-leku bat dago; hutsune emankor bat (hutsunea ez dena eta hutsik dagoena), bizitzari zentzua ematen diona eta etengabe ulermen zabalago batera irekitzen dena. Ixileku isiltasunaren muturreko hitza da… esan genezake.

Lasai bizi daiteke beti?

Gure baitan beti dago lasai egoteko leku bat. Barne-leku horretan egotea da zailtasuna, eta han ezer ez egonezina zer den jakitea. Normalean geure buruaren azalean bizi gara, eta horregatik sentitzen gara nahastuta. Lasaitasuneko barnealde horretan egoten ikasten dugunean, kanpoko kezkak iragankorrak izaten dira.

Zaila al da bake espiritual edo osotasun oso horretara iristea?

Pertsona gisa lortu nahi dugun guztiak praktika, iraunkortasuna eta nolabaiteko ahalegina behar ditu. Baina barne-entrenamenduari eusten diogunean, bidea errazagoa da. Barne-bakera eta bizi-osotasun batera iristeko (eta hori gazteek eta belaunaldi berriek badakite eta bizi dute), ez da beharrezkoa pertsona berezia izatea, ez guru bati jarraitzea, ez maisu bat izatea, ez eta nahitaez mugimendu erlijioso batekoa izatea ere…; nahikoa da barrurantz bide bat egin eta bertan irautea.

Zer aholku emango zenioke emozionalki edo antsietate-koadroekin lotuta dagoen pertsona bati?

Aholkuak baino gehiago, nik ezagupen-, behaketa- eta hazkunde-prozesu batean sartzeko gonbita egingo nioke. Antsietateak distortsioa edo distantzia adierazten du zaren, pentsatzen duzun eta egiten duzunaren artean. Eta pertsonok ere gure bizitza emozionala gure funtsezko egoera baino txikiagoa dela onartu behar dugu. Hau da, gure emozioa identifikatu eta kudeatu ondoren, hartatik urruntzen ikas dezakegu, gure baitan dagoena askoz handiagoa baita. Emozioa iragankorra da, garena beti irauten du.

Nork eman dezake izena zuen elkartean eta nola egiten da lan zuekin?

Gure elkartearekin bat egiteko, oso erraza da. Nahikoa da gu ezagutzea eta egiten duguna pertsona horrek sentitzen eta bilatzen duenarekin bat datorrela sentitzea. Ez dugu besterik eskatzen. Ixilekuko kide izatea pertsona bakoitzak bakarka eta taldean egiten duen isiltasunerako bideari ekitea da. Gainera, eskaintzen ditugun esperientzia guztietan parte hartu eta animatzeko aukera ematen dugu. Gure web orrian (www.ixileku.org) sartzeko eta eskaintzen ditugun esperientzia eta topaketa batzuetan parte hartzeko gonbita egingo nuke. Gasteizen, ostegunero, 19:00etan, egoten gara Atarian (Bakh ondoan, Biosfera kalea, 4), eta isilunea partekatzen dugu.