iburu-dendek magiaz betetako lekuak izaten jarraitzen dute, abentura epikoetan, nobela erromantikoetan eta hitz-konbinazio ugariko polizia-istorioetan murgiltzeko. Koronabirusaren izurriak eta, bereziki, on line plataforma handiek kalte handia egiten diote auzoko liburu-denda txikien sektoreari eta etorkizunari. Oraingoan, ordea, zenbait liburu-denda baikor mantentzen dira oraindik ere. DIARIO DE NOTICIAS DE ALAVA egunkariak hainbat liburu-dendak bisitatu ditu beraien egoera hobeto ezagutzeko.
Mara Mara Liburuak, San Fran-tzisko kalean kokatua, ehunka literatura-alerekin murgildu ahal izateko lekua da. Bere erakusmahaiaren atzean, Marta Martinezek letren eta fantasiaren munduarekiko grina eta emozioa transmititzen ditu. Aitortzen duenez, bere lana maite du, eta horregatik begiratzen dio orainari esker onez eta etorkizunari baikortasunez. Martak dioenez, online plataforma handiek kalte egiten diote sektoreari, baina herritarrek liburu-saltzaile on bat hurbil izatearen aldeko apustua egiten jarraitzen dute. “Hilabete batzuk itxita egotea oso gogorra izan da sektorearentzat. Baina gasteiztarren erantzuna espero baino hobea izan da. Ni neu ezin naiz kexatu”, dio. “Itzulera izugarria izan da”.
Horri dagokionez, gehitu du Gasteizen daramatzan sei urteetan bezero-kopurua pixkanaka handitzen ari dela, urtez urte herritarrek harengan konfiantza hartu ahala, baina aurten, konfinamenduaren ondoren, inoiz baino gehiago sentitu du bezeroen berotasuna. “Liburu-denda txiki, independente eta auzokoetan erostearen sentsazio hori oso gustukoa da oraindik”.
Hala ere, online plataformen aldeko apustua egiten duten bezeroak “beti” egongo direla onartu du, baina berak bezero guztiei laguntza eta aholkularitza ematen jarraituko duela esan du, tokiko merkataritzaren alde egiteak merezi izaten jarrai dezan. Orain, liburu-denda prestatzen ari da buru-belarri Gabonetako kanpainarako. “Badakizu? Gabonetan kultura ugari oparitzen jarraitzen dugu. Literaturak beti du arrakasta, eta beste opari batzuk baino askoz prezio merkeagoa du”, helarazi du. Eta, hain zuzen ere, Gabonetako erosketei dagokienez, Martak esan du azaroaren erdialdetik aurrera hasi direla, herritarrek beste konfinamendu bat egiteko aginduari zioten beldurragatik, batez ere azaroan, non ziurgabetasun handiagoa baitzegoen alderdi horretan.
Martaren antzeko iritzia eta per-tzepzioa du Carlos Villar-ek. Izan ere, Joaquin Jose Landazuri kaleko Astrolibroseko dendan ere hasi dira Gabonetako salmentekin azaroaren erdialdetik. Kasu honetan, Carlosek konfinamendu berri baten beldurragatik dela aitortu du, baina jokabide hori opariak postaz bidali beharrari ere erantzuten dio. “Aurten askoz lehenago hasi da Gabonetako kanpaina. Ez da ohikoa azaroaren erdialdean opariak saltzen aritzea, baina aurten familiak oso zuhurrak izaten ari dira. Gainera, familia askok opariak postaz bidali ahal izateko erosten dute orain, elkartu ezin badira ere dena prestatuta izateko”, dio. Haurrentzako liburu-denda honetatik ere baikor agertzen dira etorkizunarekin eta orainarekin eskertuta.
Hain zuzen, Carlosek aitortu du zenbait liburu-denda itxi behar izan dituztela salmenta txarren ondorioz, eta horrek pena ematen dio. Horregatik, eskerrak ematen dizkio bezero leialei. “Negozioa bi hilabetez ixtea ez da ona inorentzat. Guretzat ere ez. Baina ilusioz beterik geunden itzulerarekin, bezero askok idazten zigutelako dendara itzultzeko gogoa zutela, eta horrela izan zen harrera. Txarraren barruan, ez zaigu hain gaizki joan. Gasteizko familiek oso ondo eran-tzun diote tokiko merkataritzak behar zuen laguntzari, itzulera espero genuena baino hobea izan da”, aitortu du. Hala ere, egoera positiboa izan arren, funtsean aldatu behar izan dute lan egiteko modua. Izan ere, establezimendu honetatik prestatu beharreko ekitaldi guztiak baliogabetu eta atzeratu behar izan dituzte; besteak beste, ipuin-kontalariak, aurkezpenak eta haurrentzako irakurketak. “Baliogabetu egin behar izan genituen, osasun-krisia hurbiltzen ari zela ikusi genuenean, eta itzuli egingo gara, baina behar adina berme ditugunean eta ez ditugunean umeak kanpoan utzi behar”, azaldu du.
“Liburu-dendetan bizirik irauteko etengabe eboluzionatu behar da. Gu orain Gabonetako kanpainan murgilduta gaude, ekarri nahi dugun guztia antolatzen eta eskaerak prestatzen. Hala ere, urtarriletik aurrera martxan jartzeko ideia asko ditugu. Garrantzitsua da egunez egun eboluzionatzea eta haztea, jendeak sinesten eta konfiantza izaten jarrai dezan”, zehaztu du. Gainera, online denda bat ere badute, baina Carlosek gomendatzen du, ahal den guztietan, hobe dela denda fisikora joatea, gomendatutako haurrentzako jolas eta jostailuei eta liburuei buruzko aholkuak emateko.
Komiki espezializatuak oparitzeko, zuloa Irudia, hedegile kaleko 21. zenbakian kokatua, oso leku hautatua da herritarrentzat, eta konfinamenduaren ondoren ere hala izaten jarraitu du, Txintxu San Martinek azaldu duenez; berak, artikulu honetan hitz egiten duten gainerako kideen antzeko iritzia du, eta gasteiztarrek auzoko liburu-dendetan konfiantza izaten jarraitzen dutela dio. “Ezin dut balantze positiborik edo negatiborik egin, baina baikor agertu naiteke. Bi hilabete itxita egoteak ez digu on egin, baina ez guri bakarrik, inori ere ez. Hala ere, positiboa dena atera behar da eta aurrera begiratzen jarraitu; ez gara krisi honetan okerren dagoen sektorea”, zehaztu du. “Liburuak saltzen dituzten plataforma handiek kalte egiten digute, baina orain ez, betiko kontua da. Baina gasteiztarrentzat hurbilekoak izateko, aholkatzeko, laguntzeko eta auzoko saltokiak aukeratzeko borrokan jarraitzen dugu”.
Nolanahi ere, Gasteizko tokiko merkatariek inoiz baino gehiago behar dute herritarren laguntza establezimenduak lonja huts ez bihurtzeko eta kaleak banatzailez beteta ez egoteko. Hala dio Daniel Ayalako liburu-dendako kideak zeinak gainerako liburu-saltzaileek baino ezkortasun handiagoz ziurtatzen baitu liburutegien etorkizuna iluna eta zalantzazkoa dela. Danielen esanetan, herritarrak gastuari eusten ari dira, “gerta daitekeenagatik”, eta familiek liburuei eskaintzen zieten aurrekontua murriztu egin da. Hori dela eta, erakundeak liburu-denda guztietatik eta denda txikietatik inoiz baino hurbilago egon daitezela eskatzen dute, bonodendak eta antzeko laguntzak emanez, auzoko saltokietan erosketak egin ahal izateko.
“Jendeak uste du liburu-denda batek negozio handia duela, eta oso garestiak garela, plataforma handietan merkeago dagoelako. Baina liburu-denda bat etengabe borrokatzen da bizirik irauteko. Liburu-denda batzuk ixteari ekin diogu, eta erretiroa aurrera-tzea pentsatzen ari diren lagunak ditugu. Garai zailak datoz, eta aldatu egin behar da plataforma handietan Internet bidez erosteko joera, bestela garai zailak etorriko dira guztiontzat”, ondorioztatu du.