Perretxiko batzuek neurotoxikotasuna eragiten dute (ondorio kaltegarriak nerbio-sisteman), eta horrek zorabioak, bertigoak eta haluzinazioak eragin ditzake, baita konbultsioak ere. Horien artean daude Amanita muscaria eta Psilocybe semilanceata. Batzuetan, perretxiko toxikoak jateak ere heriotza eragin dezake. Horregatik, garrantzi-tsua da perretxiko onak eta txarrak bereizten jakitea. Hain zuzen, Barrenkale elkarteko Pedro Manrikek ohartarazten duenez, gero eta jende gehiago joaten da mendira perretxikoka egun hauetan. Hori dela eta, aiztogile kaleko 61ean dagoen elkartearen egoitzatik astelehenetan berriro zabaltzea erabaki dute, herritarrek beren perretxikoak eraman ahal izan ditzaten, eta han lagundu diezaieten zein diren onak eta zein ez. Gainera, ikastaro batzuk prestatzen ari dira, nerabeek eta adin txikikoek perretxikoak, haien garrantzia, toxikotasuna eta arazo garrantzitsuenak ezagut di-tzaten. Halaber, hitzaldi batzuk prestatzen ari dira helduak ere mendira joan daitezen eguna pasatzera perretxikoak hartzen dituzten bitartean, baina modu seguruan eta toxikotasunagatik arriskurik gabe.
Astelehenetan, berriz ere, herritarren eskura jartzen dira, perretxiko toxikoak eta zein ez detektatzen laguntzeko.
-Bai. Duela gutxi ospitalean egon nintzen, larrialdietan, arazo bat nuelako. Itxaronaldi bat izan zuten, operatu ala ez erabakiz. Itxaroten ari nintzen bitartean, nire perretxiko-liburua atera nuen irakurtzeko eta ikasten jarraitzeko, eta, orduan, gauza bitxia gertatu zitzaidan. Medikua harrituta etorri zitzaidan perretxikoei buruz irakurtzen ari nintzelako, eta zorionak eman zizkidan. Medikuak esan zidan harrigarria zela zenbat herritar intoxikatzen diren perretxiko toxikoak jateagatik. Iaz larrialdietara joan ziren pertsonen kopuruak izugarri harritu ninduen. Ez dut ulertzen nola den posible hainbeste jende intoxikatzea gure elkartetik, herritarrekin batera, hartu dituzten perretxikoak toxikoak edo onak diren detektatzen laguntzen dugunean.
Zenbat pertsona intoxikatu ziren?
-Larrialdietako medikuak esan zidan bezala, iaz 400 eta 500 pertsona inguru joan ziren larrialdietara perretxiko toxiko bat jan ondoren. Harrituta geratu nintzen. Izututa. Horregatik erabaki dugu herritarrei gogoraraztea gure elkartetik lagun-tzen diegula mendian hartu dituzten perretxikoak onak diren ala ez detektatuz. Astelehenetan ekarri besterik ez dute egin behar, eta lagundu egingo diegu. Perretxiko toxikoak jateagatik jendea intoxika-tzen jarraitzea saihestu nahi dugu.
Astelehenetan, zer ordutan?
-Arratsaldeko sei eta erdietatik gaueko zortziak arte, etortzen diren guztiei lagunduko diegu perretxiko txarrak edo onak dituzten jakiteko. Ideia bat izan dezazun: aste honetan zazpi lagun inguru artatu ditugu, eta horietako bakar batek zuen perretxiko ona. Gainerakoak toxikoak ziren.
Zer dela eta?
-Izan ere, data horietan hasten dira ateratzen kontsumitzeko balio ez duten onddoak, toxikoak. Gero denak ateratzen dira, onak eta txarrak, baina kasu horietan ere zaila da detektatzea zein dagoen ondo eta zein ez. Ezagutzak behar dira. Ba-tzuek ez dute mikologiari buruzko ideiarik, eta, hala ere, mendian ikusten dituzten perretxiko guztiak har-tzen dituzte. Gero, lagunei galdetzen diete onak diren ala ez, eta horrekin fidatu behar direla uste dute. Kontu handiz ibili behar da.
Erraza al da toxikoak edo jangarriak direnean antzematea?
-Ea ba. Ez daramate kartel bat ‘toxikoa naiz’ esanez. Ezagutzak izan behar dira, hori argi dago. Baina ez da beharrezkoa ni bezalako aditua izatea edo egun osoa ikasiz eta gaiari buruz gehiago eta gehiago jakin nahian aritzea. Urduritasuna izan behar da, eta eskuan onddo edo perretxiko bat dugun bakoitzean kontu handiz aztertu behar da, banan-banan, toxikoak diren ala ez ikusteko.
Ikastaro batzuk ere antolatzen ari zarete. Norentzat izango dira?
-Bi gauza desberdin prestatzen ari gara. Alde batetik, gazteentzako eta ia haurrentzako prestakuntza-ikastaro bat prestatzen ari gara. 15 urte bitarteko pertsonentzat da. Ikastaro honen bidez, gazteek perretxikoak zer diren, zertarako balio duten, zer funtzio duten eta mundu mikologikoa ikasten has daitezen saiatuko gara. Hiru egun iraunen du. Zehazki, ikastaroak bi egun iraungo du, baina hirugarren bat gehitu dugu, azalpen eta prestakuntza handiko diapositiba batzuekin osatu ahal izateko. Gainera, aztertutako guztia laburbildu eta azalduko duen koadernoa emango dugu. Oraindik ez dugu datarik ezarrita, baina lan horretan murgilduta gaude. Zein egun hasiko diren jakin orduko, egunkarian iragarriko dugu. Gainera, edukiera mugatua izango du, eta koronabirusari aurrea hartzeko indarrean dauden neurriak bete egingo dira, zalantzarik gabe.
Eta bigarren kurtsoa norentzat izango da?
-Adinekoentzat izanen da. Ordubete inguruko hitzaldia izango da, baina parte-hartzaileek zalantzak badituzte, ordu erdi gehiago luza dezakegu galderei arazorik gabe eran-tzuteko. Hemen helburua bera da. Adinekoak mendira arazorik gabe joan ahal izatea, baina maila orokorrean perretxiko batzuk eta besteak bereizi ahal izatea. Hori bai, nik gomendatzen jarraituko dut zalan-tzak daudenean gure elkartera etor-tzeko, hemen lagunduko diegu.
“Erabaki dugu herritarrei gogoraraztea gure elkartetik laguntzen diegula perretxikoekin”
“Astelehenetan arratsaldeko 18:30etatik 20:00ra arte egongo gara laguntzeko prest”
“Gazteentzako prestakuntza-ikastaro bat prestatzen ari gara; hiru egunekoa izango da”
