GASTEIZ - Gabonak familia elkartzeko sinonimoa da eta ilusioz betetako oparien sinonimoa ere bai. Baina opari horiek ingurumenarentzat ere jasangarriak izan daitezke, eta arduratsuak ekoizpen sistemekin, herrialde behartsuekin eta langileekin. Egun hauek iristearekin batera, gora egiten du bidezko merkataritzako produktuetan interesa duten pertsonen kopuruak, horregatik aukera hori finkatuta dago jada, tokiko merkataritzan lan hori egiten duten GKEei esker.
Bidezko merkataritzaren alde borrokatzen duen GKE horietako bat da Medicus mundi. Izan ere, Pio 12 kalean dagoen bere dendak, Dendamundi, hamargarren urteurrena ospatu berri du hirian eta bere dendak internetera zabalduz ospatzen dute, nahiz eta hilabete batzuk arinago zabaldu diren."Bidezko Merkataritzako dendetan erosten dugun bakoitzean, ingurumenari laguntzen diogu, eta, gainera, badakigu produktu hori egin duen pertsonak soldata duina lortu duela bere lanagatik", azaldu du egunkari honetan Itsaso Sanchez, Dendamundiko teknikariak. Arroza, kakaoa, kafea, infusioak edota txokolatea dira denda honetako artikulu solidario ezagunetako batzuk. Hala, Itsasok berak aitortu duenez, jende asko kafea erostera baino ez da joaten. Izan ere, bertako produktu arrakastatsuenetako bat da, nahiz eta, produktu bakarra ez izan. Horrez gain, bertako ekozleei bidezko soldata jasotzen lagundu eta ingurumena zaintzearekin batera, bere prezioa merkatuan dagoenaren oso antzekoa baita. Baina artikulu horiez gain, oparitzeko aukera dezente ere eskaintzen ditu Dendamundik. Esaterako, bere ezinbesteko oparietako bat aurten kotoizko pijamak izaten ari dira. "Oso kalitate onekoak dira", esaten dio bezero batek Itsasori. "Pila bat saltzen ari dira", erantzuten du teknikariak. Gainera, haurrentzako jolasak ere badaude; jolas kooperatiboak, lehiatzea helburu ez dutenak, ondo pasatzea eta taldean lan egitea baizik. Jostailu denden prezio antzekoa dute, 25 euro inguru. Nahikoa bisuteria, koaderno eta idazliburu txiki eta originalak eta dekorazioko hainbat artikulu afrikar ere saltzen dituzte, besteak beste. "Gure helburua ez da gainerako dendekin lehiatzea, ezta bertako produktuen dendekin ere ez, GKEari bere proiektu ezberdinekin laguntzea baizik", dio Itsasok. Bestalde, denda solidario horretan ez dute Arabako produktu askorik saltzen: "Oso ezti ona dugu hemengoa dena, ez baitute non saltzerik aurkitu eta hona ekarri digute". Gainera, badira produktu batzuk bidezko merkataritzaren etiketarik ez dutenak, baina badakitenak nondik datozen, eta etiketa horren eskakizunak betetzen dituztenak; beraz, beren bitrinetan ere badaude banbuzko galtzerdien kasuan bezala.
Boluntarioak Diego Ortizek ez du gogoratzen Medicus Mundi GKEan boluntario gisa zehatz-mehatz daramatzan urteak ere, zehazkiago, Dendamundi dendan. Urte asko daramatzala aitortzen du, eta onartzen du asko gustatzen zaiola behar dutenei laguntzea. Bere kasuan, bere denbora oparituz laguntzen du, dendak denboran zehar iraun dezan. Aminata jatorri afrikarreko neska gazte batek ere denda horretan praktikak egitea erabaki du. Ez zuen lehenagotik ezagutzen, baina dendaren lan egiteko moduaz eta bere nortasunaz "maitemindu" dela aitortzen du: "ez nuen denda lehenagotik ezagutzen, baina asko gustatzen zait jakiteak hemen erosten dena beste herrialde batzuetako proiektu solidarioetara bideratzen dela eta, gainera, langileei soldata duin bat kobratzen laguntzen diegula", dio. Gehien gustatzen zaizkion opariei dagokienez, zalantzarik gabe, afrikar jatorrikoak, hango maskarak eta Afrikan egindako zapiak nabarmentzen dira.
Eta Aminata eta Diego bezala, 20 boluntario inguruk laguntzen dute denda hori egunero irekitzen, astelehenetik larunbatera. "Irabazien %100 GKEarentzat da, eta hau da gure laguntzeko modua, eta norbaitek interesa badu dendako boluntario izateko, gu pozarren gaude. Dendan irabazten dugun dirua proiektuetarako da, hau da, dendaren helburua lankidetza proiektuak egiteko eta produktu justuagoak lortzen laguntzeko da", dio Itsaso Sanchezek. Bere salmenta bolumenari dagokionez, Bidezko Merkataritzako tokiko dendetako salmentak jaisten ari direla aitortzen du, mantentzen diren arren. Azkenik, bidezko merkataritzan erosiz emakumeei ere laguntzen zaiela nabarmendu nahi du Itsasok. "Beste elkarte batzuekin sarean lan egiten dugu, ahaleginak batu urrunago iritsiko diren jarduerak eginez. Izan ere, emakume ekitatearen gaia ere lantzen dugu. Adibidez, Ruandan badugu proiektu bat non eboluzionatzen joan diren emakumeen zazpi kooperatibarekin lan egiten dugun. Duela hamar urte baino gehiago ekin zitzaion haiekin lan egiteari, eta ikusi zen haien beharrak ere aldatuz zihoazela; beraz, kooperatibak aldatu egin dira, sostengua lortzeko eta beren familiak elikatzeko modu gisa bihurtuz eta, orain, askatasun hori eskaini zaie".
Hamar urte. Medicus mundi Gobernuz Kanpoko Erakundearen Dendamundi dendak hamar urte egin ditu hirian produktu jasangarriak ematen eta bidezko merkataritza etiketa dutenak saltzen. Etiketa horrek bermatzen du produktu bakoitza produktu jasangarriekin egin dela, ingurumenari kalterik egin gabe, eta, gainera, ekoizleak soldata duina kobratu duela lan horrengatik.Etiketa horrek ere bermatzen du haurrek ez dutela lanik egin produktu horiek lantzen.
Opariak. Denda honek produktu aukera zabala eskaintzen du. Salduena kafea, txokolatea eta infusioak dira. Jende asko dendara joaten da produktu horien bila, ohiko bezero gisa. Hala ere, Gabonetako opariak egiteko aukera zabala ere badago, hala nola kotoizko pijamak edota mahai joko dibertigarriak, Gabonetako topaketa hauetan familiarekin jolasteko.
"Bidezko merkataritzako dendetan erosten dugun bakoitzean, ingurumenari laguntzen diogu eta, gainera, badakigu produktu hori egin duen pertsonak prezio duina lortu duela bere lanagatik".
"Ez nuen denda lehenagotik ezagutzen baina asko gustatzen zait jakiteak hemen erosten dena beste herrialde batzuetako proiektu solidarioetara bideratzen dela eta, gainera, langileei soldata duin bat irabazten laguntzen diegula".
"Urte asko daramatzat boluntario gisa, eta asko gustatzen zait besteei laguntzea, bereziki nire denbora emanez laguntzen dut".
20
Hogei boluntario inguruk laguntzen dute dendan, astelehenetik larunbatera ordutegi komertziala mantentzeko.
