GASTEIZ - Plater bat janari beroarekin eskuratzeko eskubidea, zoritxarrez, ez dago herritar guztien eskura. Izan ere, Gasteizen 100 eta 150 pertsona inguruk ez dute ahora zer eramanik, eta askotan segurtasuna eta babesa eskaintzen dien etxerik ere ez. Horregatik, jantoki sozialek berebiziko funtzioa bete-tzen dute, babesgabeenak babesten dituztelako, hain zuzen ere. Babesgabeen Andre Mariaren jangela soziala janaria baino askoz gehiago eskaintzen duen leku horietako bat da, lasaitasuna, aterpea eta, batzuetan, kontsolamendua ere eskaintzen dituetako, hori guztia plater bero batekin mahai gainean. Eta egun hauetan, Gabonetan, gehien behar dutenentzat eta etxerik ez dutenen-tzat ere hor egongo dira.
Jantoki horretara joaten diren pertsonak ez dira pobrezia handiko pertsonak soilik, egoera ekonomiko zaila duten pertsonei eta familiei aterpea emateaz gain, bazkaltzeko orduan lagun bila dabiltzan adineko pertsonei ere laguntza eskaintzen zaie. Hala ere, jantoki hori gehien erabiltzen duten erabiltzaileek etorkinak edo mendekotasunen bat dutenek dira. Gabonetan, jantoki sozial honek bere ateak irekiko ditu pobrezian daudenak ere alaitzen saiatzeko. Hala azaltzen dute DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVAri Santos Gilek, Babesgabeen Andre Mariaren Gizarte Ekintzako kide eta Caritaseko presidente ohiak. Bere ondoan, Maria Dolores Ama, Kristo Erregearen esklaboa, 20 urte inguru daramatzana ematen gosetuari jaten eta afaltzen. "Gabon gauean ez dugu afari berezirik egiten", azaldu du Sor Maria Doloresek. Arrazoia da garai batean mahaikide guztiak biltzen saiatzen zirela, gitarra jotzen zutela, eta urdaiazpikoa, arkumea... jartzen zutela, baina atzerritar askok jateari uzten ziotela elikagai horiek ez jateagatik. Beraz, denborarekin, aldatuz joan ziren. "Urdaiazpikoa mahaian jartzen dugu, nahi duenarentzat bakarrik". Gainera, mahaikideak ez ziren geratzen Gizarte Ekintzak prestatzen zuen festara, eta, azkenean, jai handia Gabonetako bazkarira pasatzea erabaki zuten. "Arkumerik ez da faltako, urdaiazpiko pixka bat ere jarriko dugu. Eta turroia, hori ziur jarriko dugula, etortzen direnek goza dezaten. Oraindik ez dugu ondo erabaki, baina oso bazkari berezia egingo dugu", dio Maria Dolores Amak.
Ondo etorriak "Hona etortzen diren askok ez dute gure hizkuntza ulertzen, baina ez da beharrezkoa elkar ulertzea etxe honetan ondo etorriak, ondo artatuak eta errespetatuak direla ikus dezaten", dio Maria Dolores Amak. Izan ere, jantoki sozialean lan egiten duten edo boluntarioak diren langile guztiak mahaikideekin inplikatzen dira, bazkaltzen edo afaltzen duten bitartean etxean bezala senti daitezen. "Etortzen diren askok bazkaldu edo afaldu eta alde egiten dute, arreta ematen diegu, baina ez ddute elkarrizketarik egin nahi, ezta gauzak kontatu ere ez", dio Sor Maria Doloresek. Hala ere, jantoki honetan beste jankideen profila ere badago; bazkaltzen duten bitartean bake eta baretasun pixka bat aurki-tzen duten pertsonak. "Erabiltzaile batzuekin hitz egiten dugu gehiago, bere bizitzako gauzak kontatzen dizkigute. Adibidez, amarekin etorri ohi den ume txiki batek duela gutxi kontatu zigun begi bat galdu zuela istripu batean,?", dio. Babesgabeen jantokiak 50 urte daramatza lanean, nahiz eta orain bere unerik onena igarotzen ez duen. Izan ere, egunkari honek joan den hilaren 19an bere edizioan aurreratu zuen bezala, galerak direla eta, jantokia itxieraren atarian dago, eta dagoeneko Gasteizko Udalari eskatu diote menu bakoitzeko euro bat igotzea, premiazko neurri gisa, 2012tik ia igoerarik gabe daramatzatelako. Udalak menu eta pertsona bakoitzeko euro bateko igoera hori onartzen ez badu, jangela horrek bere funtzioa amaitu lezake hainbeste urteko ahaleginaren ondoren.
Jangela honetan menu oso bat jateagatik 5,50 euro ordaindu behar da, eta afariagatik 4,50. Normalean bertara joaten diren bezeroak udaletxeko bono batekin joaten dira baina badaude ere bezero batzuk zeintzukberaien diruarekin ordaintzen dutenak. Eta jantoki horrek zerbi-tzua prezio murriztuetan eta etxe baten antzeko kalitatearekin eman ahal izateko, hainbat faktore daude. Esaterako, Kristo Erregearen esklabo erlijiosoen lan desinteresatua, jangela sozialaren funtzionamendu egokiaren alde borrokatzen baitute. "Urtean 327 egunetan irekita dagoen lekua da eta, ziurrenik, 2019an 80.000 bazkari eta afari zerbitzu emanez itxiko den jangela bati eran-tzuteko sei pertsona soilik ditugu kontratuan". Lan hori boluntario guztiei esker ere egiten da. "Baita Elikagaien Bankuaren eta Mercadonaren dohaintzari esker ere, haiek gabe ezinezkoa litzatekeelako", dio Maria Dolores Amak. Krisiaren unerik txarrenetan, 2012tik 2017ra, egunean 800 otordu baino gehiago ematen ziren, eta 1.000 zerbitzu batzuetan. "Funtzio sozial hori betetzen jarrai-tzea beharrezkoa dela uste dugu. Hala ere, Parrokiak ezin ditu galera horiek bere gain hartu, ez baitu baliabiderik", azpimarratu dute.
50 urte. Jangela horrek 50 urte daramatza pobrezia egoera duten pertsonak artatzen. Azken urteetako galera ekonomikoak, ordea, jantokiaren jarraipena arriskuan jartzen dute eta horregatik menu eta pertsona bakoitzeko euro bateko igoera eskatu diote Udalari. Aurten ere galerekin zarratuko dute urtea.
Bazkari berezia. Gabonetarako jantoki sozialak bazkari berezia prestatu du bere mahaikideentzat. Argi dute arkumea ez dela faltako, ez urdaiazpikoa, ezta turroiak ere. Oraingoz, zer menu jarri aztertzen jarraitzen dute, baina gauza batzuek argi dute mahaikide guztien gozamenerako eta bertara joaten diren familia guztientzarako bazkari berezia egingo dutela.
Profesionalak. Jantoki sozial honetan lan egiten duen taldea kontratatutako sei pertsonek osatzen dute, horien artean gizarte-hezitzaile bat dago, platerak garbitzen, jantokiko mahaiak jartzen eta jasotzen laguntzen duten boluntarioak daude, baita janaria prestatzen laguntzen dutenak ere, eta, jakina, jantokiak ere funtzionatzen du Kristo Esklabo Erregearen erlijiosoen laguntzari esker.
"Urtean 327 egunetan irekita dagoen lekua da eta, ziurrenik, 2019an 90.000 bazkari eta afari zerbitzu emanez itxiko den jangela bati erantzuteko sei pertsona soilik ditugu kontratuan".
"Hona etortzen diren askok ez dute gure hizkuntza ondo uler-tzen, baina ez da beharrezkoa elkar ulertzea exte honetan ondo hartuak, ondo artatuak eta errespetatuak direla ikus dezaten":
