Asmo handiko proiektu berri batekin, Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU) Europako eta munduko erakunde garrantzi-tsuenetako baten artean kokatu da. Dagoeneko 700.000 euroko bultzada ekonomikoa jaso duen proiektua da, konputazio kuantikorako osagai erabakigarriak garatzeko.
Hala, eta ildo horretatik jarraituz, Mikel Sanz, Ramón y Cajal iker-tzailea eta Ikerbasque Fellow, buru dituen Euskal Herriko Unibertsitateko talde batek ia 700.000 euro jaso ditu OpenSuperQPlus proiektu europarraren osagai teoriko erabakigarri batzuk garatzeko, 1.000 qubit-eko konputagailu bat gara-tzeko. Horrela, funtsezko proba multzo bat diseinatuko dute bi prozesadore kuantikoren errendimendua alderatzeko, hardwarean egindako aurrerapenaren neurri objektibo bat proportzionalki ahalbidetzeko. Halaber, algoritmo kuantikoen balizko abantailen mugak ezartzeko teknikak diseinatuko dituzte, egungo ordenagailu kuantiko zaratatsuetan exekuta-tzen direnean. Eta, Xi Chen taldearekin lankidetzan (UPV/EHUko Ramón y Cajal ikertzailea bera ere bai), konputagailu kuantikoak azeleratzeko aplikazio eta teknika berriak diseinatu eta azeleratuko dituzte makina kuantikoen logistikan, optimizazioan eta ikasketa automatikoan. Gainera, UPV/EHUk ikerketa-lerro bat ere aztertuko du, adimen artifizialaren bidez diseinatutako zarataren aurrean supereroale sendoen prozesadore kuantikoen belaunaldi berri bat diseinatzeko, teknologiaren eskalagarritasuna hobetzeko. “Horrek UPV/EHU kokatzen du, proiektuaren Europako hegoaldeko bazkide bakarra, Europako eta, beraz, munduko erakunde garrantzitsuenen artean, konputazio kuantikoaren eta, oro har, teknologia kuantikoen esparruan”, MIkel Sanzek azaldu duenez, EHU Quantum Center sortu berriko kidea ere badena, hain zuzen. Halaber, UPV/EHU Tecnalia eta BCAMekin elkartuko da euskal ekosistema kuantikoan, osagai horietako batzuk garatzeko.
Ildo horretatik, UPV/EHUtik azaldu zutenez, “OpenSuperQPlus proiektu honek aurrera jarraitzen du eta aurreko OpenSuperQ delakoa indartzen du, non UPV/EHUk ere parte hartu zuen, eta aurretiko talde gehienari bazkide berriekin gehitzen dio, Holanda, Frantzia, Finlandia, Alemania, Hungaria eta Suediako ekimen nazionalen funtsezko bazkideak, konputazio kuantikoko enpresa berriak eta arloan giltzarri diren beste jokalari asko barne”. Zehazki, proiektuan 10 herrialdetako 28 bazkidek har-tzen dute parte, eta Forschungszentrum Jülichek koordinatzen du. Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU) da bazkide teoriko nagusietako bat.
Proiektuaren lantaldeak zazpi urteko agenda anbiziotsua aurkeztu du, eta, azkenean, 1000 qubiteko konputazio kuantikoko sistema europar batera eramango du. Par-tzuergoa OpenSuperQPlus 100 izeneko 3,5 urteko lehen etapa abian jartzen ari da. “Etapa horren helburua da hardwarea eta softwarea ebaluatzeko hainbat sistema gara-tzea. Sistema horietan, UPV/EHUk funtsezko partaidetza du, eta erabiltzaileari zuzendutako 100 qubiteko prozesadore bat garatzea, lehen aplikazio kuantikoak ezartzeko”, esan eta gaineratu zuten: “Bigarren etapari dagokionez, 1.000 qubiteko konputazio kuantikoko sistemarako beharrezkoak diren osagai kritikoak eta erabaki teknologikoak aztertuko dira”.
OpenSuperQPlus (Open Superconducting Quantum Computers) Europar Batasunak finantzatzen du, 20 milioi euroko dirulaguntza espezifiko batekin, Horizon Europe esparru-programaren barruan. Aurrekontu horrek sinergiak ezar-tzen ditu tokiko eta nazioko ekimenekin, hala nola Euskadin sortu berri denarekin.
Osagaiak
“Europako funtsezko adituak biltzen ari gara, sektore publikoan zein pribatuan, konputazio kuantikoko sistema baten osagai guztiak esparru bateratu batean garatzeko. Ordenagailu kuantikoen akatsak gainditzeko eta eskalatzeko erronka teknologikoak Europako ekosistema kuantiko garrantzitsuaren esku guztiak behar ditu”, ondorioztatu zuen Forschungszeko Frank Wilhelm-Mauch koordinatzaileak. Hala, proiektu berri honekin, Euskal Herriko Unibertsitateak anbizio handiko proiektuetan parte har-tzen jarraitzen du, non agerian uzten baitu hazten ari den ikerketa-taldea, eta hainbat eremu eta proiektu hartzen baititu indole guztietarako.
Oraingo honetan, konputazio kuantikorako osagaiak garatzea helburu nagusi duen proiektu honi esker, Euskal Herriko Unibertsitatea munduko erakunde garrantzi-tsuenen artean kokatu da, ikertzaileek baloratu dutenez. Lan hori hurrengo zazpi urteetan ere garatu daiteke, aurreikusitakoaren arabera, eta etapa eta helburu desberdinetan banatu da etapa bakoi-tzean, UPV/EHUtik ondorioztatu duten bezala.
Xehetasunez
Proiektua. Mikel Sanz, Ramón y Cajal ikertzailea eta Ikerbasque Fellow, buru dituen Euskal Herriko Unibertsitateko talde batek ia 700.000 euro jaso ditu OpenSuperQPlus proiektu europarraren osagai teoriko erabakigarri ba-tzuk garatzeko, 1.000 qubit-eko konputagailu bat garatzeko. Horrela, funtsezko proba multzo bat diseinatuko dute bi prozesadore kuantikoren errendimendua alderatzeko, hardwarean egindako aurrerapenaren neurri objektibo bat proportzionalki ahalbide-tzeko.
Esaldia. “Horrek UPV/EHU kokatzen du, proiektuaren Europako hegoaldeko bazkide bakarra, Europako eta, beraz, munduko erakunde garrantzitsuenen artean, konputazio kuantikoaren eta, oro har, teknologia kuantikoen esparruan”, MIkel Sanzek azaldu duenez, EHU Quantum Center sortu berriko kidea ere badena, hain zuzen. Halaber, UPV/EHU Tecnalia eta BCAMekin elkartuko da euskal ekosistema kuantikoan, osagai horietako ba-tzuk garatzeko.
Ildo horretatik, UPV/EHUtik azaldu zutenez, “OpenSuperQPlus proiektu honek aurrera jarraitzen du eta aurreko OpenSuperQ delakoa indartzen du, non UPV/EHUk ere parte hartu zuen, eta aurretiko talde gehienari bazkide berriekin gehitzen dio, Holanda, Frantzia, Finlandia, Alemania, Hungaria eta Suediako ekimen nazionalen funtsezko bazkideak, konputazio kuantikoko enpresa berriak eta arloan giltzarri diren beste jokalari asko barne”. Zehazki, proiektuan 10 herrialdetako 28 bazkidek hartzen dute parte, eta Forschungszentrum Jülichek koordinatzen du. EHU da bazkide teoriko nagusietako bat.
