Arabako familiak datozen asteetan seme-alabak ikastetxeetara itzultzeko prestatzen ari dira. Ia aste eta erdi besterik ez da geratzen ehunka haur ikasturte berrian ikasgeletara itzultzeko. Baina ikasgeletara itzultzeak, ikasle guztientzako egokitzapen emozionalaz gain, gastu ekonomiko handia dakar familientzat. Izan ere, kalkulatzen da familia bakoitzak 250 euro inguru gastatuko ditu seme-alaba bakoitzeko.
Hala, Gasteizko kaleek indartsu gogoratzen dute iraila iristear dagoela. Hiriko erakusleiho bakoitzak eskolako materialak edo eskolako mantalak ditu, ikasturte berriari ekiditeko. Ildo horretatik, azpimarratu behar da euskal ikasleen ikasturtearen hasierako gastuak 252 eurokoak izango direla aurten, hau da, iazko zifrekin alderatuta, zazpi puntu portzentual gehiago.
Izan ere, 2021ean, ikasle bakoitzeko batez besteko gastua 235 euro ingurukoa izan zen. Hala ere, aurten prezioen igoera orokorrak markatzen du, eta horrek eragina du eskola-materialaren prezioaren igoeran ere. Hala jasotzen du Cetelem Behatokiak euskal herritarrek ikasgeletara itzultzean egindako gastuari buruz egindako urtaro-azterketaren azken edizioak. Iturri berberen arabera, beraz, aurten prezioa % 7 igo da, eta horrek esan nahi du gurasoek aurten aurrekoan baino diru gehiago gastatu beharko dutela ikasturte berri bat hasteko.
Hala ere, nabarmendu behar da prezioa askoz handiagoa dela orain pandemiaren aurretik baino. Hau da, zifra horiek, hala ere, gastuaren % 42ra arte igotzen dute pandemiaren aurreko azken zifrarekin (2019an erregistratutakoa) alderatuta. Urte horretan, euskal herritarren batez besteko gastua 177 eurokoa izan zen (aurtengo 252 euroen aldean). Eskolako mantalak, liburuak, koadernoak, boligrafoak, kutxatilak... askotariko materiala erosi behar da. Cetelem Behatokiaren arabera (BNP Paribas Personal Financeko ikasketa-unitatea), EAEko inkestatuen % 14k gutxiago gastatzeko asmoa dute eskolara itzultzearekin lotutako erosketetan, aurreko urtean baino ehuneko 2 puntu gutxiago. Hala ere, inkestatu gehienek adierazi dute gauza bera gastatzeko asmoa dutela; hala diote % 56k ( % 65 2021ean). Era berean, guraso batzuek aldez aurretik aitortu dute iaz baino diru gehiago gastatuko dutela: % 12raino, ikerketaren arabera.
Gainera, azpimarratu behar da Cetelem Behatokiak euskal herritarrek eskolara itzultzean egiten duten gastuari buruzko urtaro-azterketa berri honetan kontsumitzaileari kontsulta bat egin zaiola, erosketa horietan inflazioaren igoerak familiei nola eragingo dien jakiteko. Hala, kontsulta horren arabera, ondorio nagusia da ikasgeletara itzultzearekin lotutako erosketak egingo dituzten euskal herritarren % 46k onartzen duela inflazioaren gorakadak zalantzarik gabe eragingo diela. Hau da, kontsumitzaileek argi dute erosi beharreko produktuen prezioak askoz ere altuagoak izango direla aurten. Hori dela eta, inkestatu gehienek onartzen dute erosketa-portaerak aldatu beharko dituztela, aurreko urteekin alderatuta. Hala ere, familia batzuek beren gain hartu dute prezioaren igoera hori, eta erantzun zuten erosketa pertsonalak sakrifikatuko dituztela eskola-material guztia erosi ahal izateko.
Era berean, nabarmendu behar da kontsumitzaileek inflazioaren igoera horren ondorioak arintzeko gehien aipatu dituzten irtenbideak aurreko urteko materiala aprobetxatuz erosketa gutxiago egitea, eskaintzak askoz gehiago aprobetxatzea, bigarren eskuko erosketak egitea edo gastu pertsonalak sakrifikatzea direla, prezioaren igoera horri aurre egin ahal izateko. Aldi horretako eskariaren buruan zeuden produktuei dagokienez, balantzea aurreko urteetakoaren antzekoa da: liburuak, arropa eta eskola-materiala nabarmentzen dira, % 29, % 29 eta % 27ko erosketa-ehunekoekin, hurrenez hurren. Azterlanaren arabera, produktu guztien erosleen ehunekoak behera egin du aurreko urteko aldi beraren aldean.
Eta garestiagoa bada?
Hala, aipatu azterlanak dio aita bakoitzak 252 euro inguru gastatuko dituela seme-alaba bakoitzeko, ikasgeletara itzultzeko. Izan ere, eskolara itzultzea familien gastu ekonomiko kritikoenetako bat da, bereziki bi seme-alaba edo gehiago dituzten eta seme-alaba bakoitzeko gastu ekonomiko handiak ordaindu behar dituzten familiena. Liburuak eta eskola-materiala erosteak ekarpen handia egiten die familiei beti, baina aurten askoz gehiago, paperezko produktuak % 20 baino gehiago igo baitira, papergintzako beste material bat ia ehuneko bost puntu, testuliburuak % 1,5 inguru.
Estatistikako Institutu Nazionalak emandako datuen arabera, bigarren mailako irakaskuntzak ia % 2,3 egin du gora uztailean, 2021eko hil beraren aldean. Eta datu horiek lehen mailakoan erregistratutakoen antzeko estatistikak dira. Iturri berberen arabera, haur-hezkuntza prezioetan mantentzen da, % 0,3ko aldakuntzarekin. Beste ikasketa batzuen arabera, ordea, guraso bakoitzak 500 euro arte gastatu ahal izango ditu seme-alaba bakoitzeko, ikasgeletara itzultzean.
“Eskolara itzultzea da herritarrek gehien beldurtzen duten familia-gastuaren uneetako bat, 500 euro inguruko kostuarekin seme-alaba bakoitzeko, eskola-kuotarik edo ikasturtearen hasierako gainerako gasturik gabe. Gainera, aurten inflazioa egon da, eta, beraz, kopuru hori gorantz joango da ziurrenik”. Esaldia eta balorazioa Webloyaltytik egiten dute. Fidelizazioan eta bezeroarekiko konpromisoan espezializatutako multinazional honek jakinarazi duenez, gastu horiei aurre egiteko, gero eta familia gehiagok erosten dute Internet bidez. Izan ere, nabarmentzen dutenez, online kanala hazten ari da urtez urte. “Prezio hobeak eskuratzeko aukerari esker hazten da, denda desberdinak eta erosotasuna denboran eta ahaleginean alderatzeari esker. Zehazki, Webloyaltyren azken datuen arabera, abuztuan eta irailean, online erosketen batez besteko gastua 145 eurokoa izan zen, aurreko aldi berean baino % 30 gehiago”.
“Gaur egungo egoera ekonomikoa dela eta, eskolarako itzulera Espainiako familientzat garestienetakoa izatea aurreikusten den arren, eCommerceren bidezko salmentek hazten jarraituko dute, eCommerce familia ekonomia arintzeko aliatu bihurtu baita”, azaldu du Paula Rodríguez, Business Development Webloyalty konpainiaren zuzendariak. Bere iritziz, eskolara itzultzeko kanpainan zehar gastu handiena eragiten duten produktuak testuliburuak (184 euro haur bakoitzeko), uniformea edota arropa eta oinetakoak (176 euro haur bakoitzeko) eta eskola-materiala (88 euro haur bakoitzeko) dira. Dena dela, aurreztu daiteke eskolara itzultzean? Kontsumitzaileen Antolakundearen arabera, bai. Hain zuzen, OCUk gomendioen dekalogo bat eskaintzen du urtero, familiek kontuan har dezaten eskola-materiala erostean. Hala, erosi aurretik konparatzea gomendatzen dute. Jakinarazi dutenez, “prezioak konparatzea da eskolara itzultzean aurrezteko giltza. Prezio-desberdintasunak nabarmenak dira produktu guztietan”, azaldu dute.
Behar dena
Gainera, bigarren gomendio gisa, erosi aurretik garrantzitsua da etxean berrikustea zer material dagoen ikasturte berri baterako. Adibidez, motxila, karpeta, koaderno edo boligrafoen kasuan, ikasturte batetik bestera balio dezaketenak berriro erosi beharrik gabe: “Ikasturte berriak ez du esan nahi dena berria izan behar denik: berrikusi duzun materiala eta baliozkoa dena. Motxila bat egoera onean badago, zergatik erosi beste bat?”, gomendatzen dute. Era berean, garrantzitsua da erosi behar dena, ahal bada, merkealdi-kanpainetan egitea. “Aprobetxatu eskaintzak eta deskontuak. Eskolara itzuli aurreko asteetan aukera eta promozio ugari daude. Komeni da ondo berrikustea deskontuak prezioak hobetzen dituen. Gogoratu batzuetan merkea garesti ateratzen dela: bost koaderno baino ez badituzu behar, hobe hamarreko supereskaintza hori ahaztea”, gaineratu dute.
Gainera, elkarlaneko kontsumoak aurrezpen handia ekar dezake horrelako produktuetan. Azken urteotan, hainbat ekimenek aurrera egin dute, arropa, liburuak eta eskolako materiala plataformekin eta elkarteekin trukatzeko, OCUtik gomendatzen dutenez.
