LEKUZ Leku jaialdiarenbarruan, ekainaren 29an,Biraka ikuskizuna eskainikoda. Nerea Martinezendantza ikuskizuna euskal dantzatradizionalen eta dantza garaikidearenantzekotasunen eta desberdintasunengaineko hausnarketanoinarritzen da. “Euskal kulturarekin,haren historia eta lengoaiarekinelkarrizketa koreografikoa egiteaeskatzen dit senak. Horretarako,ikuskizun honetan, tradizioarenelementuak erabili dira, lengoaiakoreografiko garaikideren bitartezberregituratzeko”, azaldu du Martinezekpiezaren inguruan.
Portugaleten jaioa, Elai-Alai euskaldantza eta musika taldean hasi zendantzan Martinez. Ana Rosa Tercerorekintrebatu zen Dantza Klasikoan,eta Matxalen Bilbaorekin,aldiz, Dantza Garaikidean. “Txikitatikdantzatu ditut euskal dantzak.Dantza garaikidearekin eta baletarekinhasi nintzenean pentsatunuen ikerketa bat abiatzea dantzatradizionala eta garaikidearenartean”. Ikerketa dantzaren formatikabiatu zuen Martinezek, izan ere,bere esanetan, euskal dantzetan“hanketan birtusismoa dago, bainagerritik gora ez dago mugimendurik”.Gerritik gorako mugimendualandu nahi zuen, beraz.
Hortik dator ikuskizunaren izenburua:gerritik gorako mugimenduaketa gorputza biraka jarri nahi izanditu Martinezek. 2016an abiatu zuenikerketa, bi diru-laguntza izan dituikuskizuna sortzeko, zeina BADjaialdian estreinatu zen. Pieza sortzerakoandantzariaren oinak ezkutatzensaiatu da, eta gerritik gortakomugimenduak lantzen. “Horretarako,jantzitegi berezia sortu duteMonica Lavandera diseinatzaileaketa Babel Studiok”, nabarmendu du.Gainera, ikuskizunean erabiltzendituen elementu guztiak eraldatzendira: “esaterako, hankak ezkutatzekoerabiltzen dudan gona gerogerriko bilakatzen da”.
Zuzeneko musikak markatzen duerritmoa obra honetan, eta horretarakotxalaparta aukeratu du Martinezek,“instrumentu tradizionaladelako, perkusioa delako eta batbatean jotzen delako. Gainera,urteetan eboluzionatu duen instrumentuada, dantza bezala”. Txalaparta“inprobisazioa” da Martinezenustez, momentuarekin erlazioadu, “momentuan sortzen dadena”, gehitu du. Biraka ikuskizuneanArgibel Euba eta Eneko Uribeizango dira txalaparta jotzen. Eszenazuzendaritzan Matxalen Bilbaoegon da.
LEKUZ LEKU JAIALDIA Jaialdiarenbarruan, ekainaren 29an, Bizkaiaaretoan eskainiko da Birakaikuskizuna. Ondoren, uztailaren21ean, Santimamiñeko kobazuloetaneskainiko dute, eta ondotik baitaMalaga eta Mexikon ere. Lekuz leku jaialdiaren kasuan, dantzak etapaseatzaileek topo egingo dute Bilbon.Guggenheimen inguruetan, LaFundicion aretoan eta EHUko ekitaldiaretoan izango dira emanaldiak.Sorreratik helburu berdinaizan du jaialdiak; dantza garaikidearenlengoaia anitzak ikusle guztienganagerturatzea, lan koreografikoakhiri-inguruneetara eramatea.
La Fundicion aretoak antolatuta, 12konpainiaren saioak izango dirahiru egunez. Japonia, Italia, Granada,Bartzelona edo Euskal Herrikotaldeek 11 pieza eskainiko dituzteitsasadarraren ertzetan, elementuarkitektonikoen mugan, eta paisaiapiezaren parte bihurtuz, betiere.Ekainaren 22an Krego Marinekirekiko du jaialdia Moliendo cafepiezarekin, Guggenheimen parean.
Bego Cregok 1990eko udan sortuzuen ikuskizuna, Ines Uriarte etaCristina Quijerarekin batera. Orain,27 urte geroago, Krego-Martin Danzakonpainiak pieza berreskuratudu, egokitu eta kalera ateratzeko.Ondoren, Montón de Paja & Trigotaldearen txanda izango da.
Jarraian Sitios y lugares pieza eskainikodu Lasala taldeak. Egunabukatzeko, Madrileko Carla DiegokPlangere pieza eskainiko du.
Larunbatean, hilak 23, Abandoibarrainguruan lau pieza ikustekoparada izango da. Euskal HerritikKolorearekin konpainiak Habrá queponerse cachas lana eskainiko duGuggenheim inguruan, 19:00etan.Japoneko Atama to kuchi-k InvertedTree pieza eskainiko du. BartzelonakoLa Intrusak Billie Jean taularatukodu. Pieza honek nork bereburua erakusteko eta gainontzekoenkontuetan kuxkuxeanibiltzeko obsesioaren eta ziurrenikerabat perfektua ez den pribatutasunbat gordetzeko eta ezkutuanmantentzeko beharraren artekomuga estuan sakontzen du. Ondoren,Patricia Gurrerok Utopía comoproceso eterno eskainiko du. Egunabukatzeko, tailerrak izango dira;besteak beste, publikoak Lindy Hopdantzatu ahal izango du, HelenaGolaben eskutik.
