DATOZEN lerroetako mintzagaiaeraikuntza izangoda. Adreilu eta hormigoirikgabeko eraikuntza,hain zuzen ere. Ukitu eta ikusten ezden eraikuntza ez bada ere, gureegunerokotasunean eragin zuzenaduen eraikin mota bat da. Eraikinenartean geratzen den espazioan indibiduoakelkar gurutzatzen gara, baina,batez ere, elkarbizitza bat osatzendugu. Kaleak eta plazak espaziopubliko izenaz deitzearekinbatera, teknikotasun izaera bateskaintzen zaie, atzetik dagoenagizaki orori ezaguna egiten zaigunohiko gai bat izanik: giza-harremanakgertatzen direneko gunea. Espaziopublikoen gainekoak politikarieta arkitektoen mahaietan ebatziizan ohi dira, askotan diseinu-erabakietangiza-harremanak ahaztuegiten direlarik beste interes batzuenalde. Esparru hori hiritarrariitzultzeko aldarrikapena da partehartzearenirmo nagusia.
Hiritartasuna edo elkar-bizikidetzahiri edo herrien esparruan lantzeaez da egun batetik besteraburutu daitekeen aldaketa bat. Prokalerako zesu bat da. Horregatik, parte-hartzeakezin du galdeketa bateramurriztua izan. Lehenik, espazioamankomunaren gaineko gatazkahelarazi eta komunikatu behar da,hiritarrak iritzi osatu bat izandezan. Hori buruturik denean,azterketa eta proposamenen garaiairitsiko da. Parte-hartzea ez da hiritarraknahi duena egitea, eta ez duzertan suposatu behar gauzatubeharrekoaren erantzunkizun osoaadministralgoan jartzea. Parte-hartzeaetorkizun amankomun batenoinarrian ezarri eta aurreraeramateko ibilbidebat da, beti eraikitzenari dena, guztionahotsekin.
Emaitza azkarrakeskatzendituen garaiarentzatdeserosoaeta eraginkortasunikgabekoa suertatudaiteke, tamalez.
Paisaje Transversal-eko kideekbadute eraikitzeko bide honetanesperientziarik. Estrategia eta ekintzatxikien plangintzan interesaduten arkitekto gazteak dira; IñakiRomero, Jon Aguirre Such, JorgeArevalo, Pilar Diaz eta GuillermoAcerok zentral nagusia Madrilenezarri duten arren, euskaldunikbada beraien artean eta, gainera,hiritartasunaren alorreanlurralde mugarik ezdela defendatzendute. Arkitekturarenesparruhonek guztionadenespazioenkudeaketaeta parte hartzeereduak proposatzeko ardura hartzendu. Egiteko honetan, arkitektoakezin du bakarrik eragin.Ekonomialari, soziologo eta tokiantokiko auzo-eragileekin batera eginbeharreko elkarlana da, bestela egitekoahankamotz geldituko da ezinbestean.
Honen adibide dugu DonostiakoEgia auzoan gutxi erabilitako espazioekinegiatarrekin batera osatuzuten kartografia. Mapa honek agerianutzi nahi zituen, alde batetik,interesa duten guneak; eta, bestetik,behar nagusiak. Mapan irudikatuagelditzen denak balioa duenarren, tailer, ibilaldi eta ekitaldienmetodologiek lortu nahi zutenazken helburua auzoaren espazioeninguruko gogoeta eta elkarrekinegin zitezkeen ekintzak argitaraateratzea zen. Ekimen honekinteres gainjarria du, izan ere TabaProkalerakoKultura Garaikidea Egiakoauzoan kokatzen da, eta eraikinainauguratu aurretik egindakoekintza bat da. Kultura eraikinbaten etorrerak auzoan beharrezkoadu auzotarrekin loturakezartzea eta eragin eremuarekinhartu-emanak izatea, auzoari gehitzenzaion pieza bat izan dadin.
Donostiako Udalarekin bateraAuzoetxe proiektua ere abian jarridute, Javi Santos politologoarekinelkarlanean. Auzo elkarte osaketahonen berezitasuna bertan administralgopublikoa eta auzoenarteko lankidetza bultzatuko delada. Egun, Egian eta Amara Berringune komertzialen berraktibaziobideak lantzen ari dira bertako eragileekinbatera.
Maila estrategikoan Euskal AutonomiElkargoko eskalan egindakoaholkularitza lana funtsezkoa daeuskal hiritartasunaren eraikuntzarako.Gure lurraldearen gainekoerabaki nagusiak ?garraiobidesareak, egoitza hazkuntzak, babesguneak,energia iturriak...? LurraldeArtezpideak izeneko txosteneanzehazten dira. Bertan aipatzen direnakirizpideak diren arren, gureetorkizunaren lan-ildoak definitzendira. Orain arte herritarraren ahotsabaztertua egon da eragin-esparruhonetan, eta abstraktua eta estrategikoabada ere, hiritartasunareneraikuntzarako beharrezkoa da.
Lehen saiakera bat bada ere, etabere eraginkortasuna ikustekedagoen arren, aurrerapauso bat eginada. Izan ere, hiriaren eraikuntzanbide luzea dago egiteko, etadenoi dagokigun eginkizuna da
