LAUROGEITA hamarreko hamarkadabitartean komediak ziren nagusi munduzabalean, baita ETBko produkziogune berrituan ere. Baina 1990eko apirilaren8an telesail gogoangarri bat sortu zen:Twin Peaks, David Lynch maisuaren kultuzkolana. Gidoi ahaztezina, narratibaren anbiguotasunonirikoa eta zuzendaritza aparta batzenziren aparteko eskaintza hartan. Berriro ere pantailaratukoduten telesail hori (Fox Crime etaCanal +) ez da azken urteotako telesail onenenartean ageri, ez behintzat sei euskal egilek osotutakoTelezailak. Nork esan zuen telebistak tontotuegiten duela? (Txalaparta) lanean. KatixaAgirre, Koldo Almandoz, Harkaitz Cano, IratiJimenez, Goizalde Landabaso eta Xabier Mendigurenenarabera Friends-ek merezi du lehenengopostua, Northern Exposure eta The Wiretelesailen bozka berberekin.
Gustuak subjektiboak izaki, Mendigurenek “vintagetop” delakoa egiten du, 1980 aldean telebistaneta munduan gertatu zen hondamendiareninflexio-puntua medio, eta bere zerrendaberezianThe Flintstones, Heidi, Pippi Langstrumedo Bonanza kokatzen ditu. Bere ustez, aipatuhamarkada mugarri izan zen, besteak besteRonald Reagan Ameriketako Estatu Batuetakolehendakari izendatu zutelako eta MargaretThatcher Erresuma Batuko lehen ministro, urtebete lehenago. Testuinguru politikoak nabarmeneragiten du telesailen espiritu baikor edoezkorrean. Irailaren 11 berak fikzioaren nortasunadesitxuratu duen bezala. Baina non daudegaur egungo gaizkileak? Koldo Almandozekdioen moduan, hainbat telesailetan bizi dira,Ameriketako mafiaren sorrera kontatzen duenMartin Scorseseren Boardwalk Empire-n, esaterako.
“Norbaitek pentsa lezake The X Files-en amaierarekinbukatu zirela telesail onak”, hausnartudu Goizalde Landabasok. Egile bakoitzak bereikuspegia defenditzen du sutsuki.Koldo Almandozekgogoratzen du, oraingoan bai, “TwinPeaksliluragarria”, baina haren iduriko, milurtekoberriarekin “Allan Ball-ek Six Feet Under ekoitzieta gauzak betiko aldatu ziren”. Irati Jimenezek,Hamaika urte orgasmorik gabe. Mulder,Scully eta errepresioaren arketipo erromantikoakataleanTheXFiles 1990. urtean “zientzia fikzioarizinemagintzaren kalitatea ekarri zion telesailiraultzailearen heroien arteko maitasuna” aztertzendu, sexua telebistazale amorratu, sutsu,porrokatu eta itsu hari ukatzen ziona, alegia.
POSTFEMINISMOA Mad Men-en, berriz, KatixaAgirreren hitzetan, lehengaia gizonen eta emakumezkoenarteko harremanak dira, “harremanhoriek arautu dituen kode zurruna kolokan jartzenhasi den momentuan”. Telesail horretatikabiatuta feminismoaren inguruan irakurketabikaina egiten du, postfeminismoaz hitz egiteko,hau da, kultura mediatikoak, kontsumo gizarteaketa ekonomia liberalak onartu duen feminismodepuratu, despolitizatu eta otzandu batetaz.Egungo telesailetan akzioa ez da helburu izangoAlmandozen arabera, “beste zerbait handiagoeta garrantzitsuagoren abiapuntua baizik”.
Hala, gogoratzen du irudiaren erabilera berezialantzen hasi zirela telesail berriok: “The Wirekerrealizazio naturalista erabiltzen du. Ia-ia dokumentala.The Sopranosen, antzerkira gehiagohurbiltzen den kamera neutroa. Breaking Badeta The Shielden errealizazioak, berriz, aurrekobien arteko nahasketa dira”.Harkaitz Cano idazle donostiarrak Telebistanzer irakurtzen duten atalean telesailetako pertsonajeakirakurtzen ageri diren eleberri, egunkarieta halako denborapasen zerrenda batzenditu. Guztien artean aipagarrien, MadMen, “idazle bokazioa duen jendez populatutakotelesaila, irakurri gutxi egitenduten arren”. Gaur egungo gizartearenisla: liluraren, itxuraren eta benetakoedukiaren artean bereizten ez dakiena.
Ildo horretan, Mad Menen inguruanzera gaineratzen du Katixa Agirrek:“1960ko arrasto glamourosoek-arropa, musika, Coca-cola makinak- liluratuegiten gaituzte gure zentzu kritikoalokartu arte. Izan daiteke, bai. Horrek, adibidez,azal dezake nolatan onartu eta areatsegin dezakegun Mad Menek darabilenmisoginia eta beste edozein jarrera politikokiez zuzen”. Beste kontu bat izango dazerk esnatuko gaituen.
