Bularreko minbiziak biriketakoa gainditu du eta munduko arruntena bihurtu da

Eragin handiena duen minbizia izatea zenbait alderdiren ondorioa da: lehenik, azken urteotako kasuak ugaritzeari, eta, bigarrenik, gaixotasun hori garaiz atzemateko borrokari. Nagore Zeberiok, Arabako ESIko Ginekologia eta Obstretizia Bularreko Unitateko arduradunak, DIARIO DE NOTICIAS DE ALAVA egunkari honetan azaldu du zenbat eta urte gehiago bizi emakumeak gaixotasun hori izateko aukera handiagoa duela bizitzan zehar. “Zoritxarrez, ez dago bularreko minbizia eragiten duen faktore argirik. Gaixotasun multifaktoriala da, eta ez dakigu zergatik agertzen den”, azaldu du. Beraz, ez da bularreko minbiziaren kausa ezagutzen, baina hura jasateko aukera areagotzen duten arrisku-faktore batzuk identifikatu dira. Hau da, badaude, azaltzen duenez, lotutako faktoreak. Adibidez, obesitatea, amatasunaren adin berantiarrak, hileroko goiztiarrak edo menopausi berantiarrak, edo genetika, bularreko minbizia izateko arriskua areagotzearekin lotuta egon daitezke. Gainera, alda ezin daitezkeenen artean, ezagunenak honako hauek dira: emakumea izatea, adina (zenbat eta nagusiagoa izan, orduan eta arrisku handiagoa), aurretiko bularreko lesio batzuk, besteak beste ezohiko hiperplasia duktala edo lobulu-kartzinoma in situ eta bularreko eta obarioko minbizia izan duten familia-aurrekariak.“Nazioarteko zenbait ikerketaren arabera, faktore horiek bularreko minbizia izateko arriskua areagotzearen zerrendan egon daitezke. Hala ere, ezin dira gaixotasun horren zuzeneko kausa gisa lotu. Genetika-faktoreez gain, ez dago hori eragiten duen edo oraingoz ezagutzen den kausa errealik”, erantsi du. Arabako ESIko Ginekologia eta Obstetrizia Bularreko Unitateko arduradunaren balorazioa OMEren txostenean zehazten den informazio bera da.

Izan ere, bertan azaltzen dutenez, gizarte-aldaketek, hala nola emakumeak lan-munduan sartzeak eta horrek amatasunean edo egungo bizimoduan eragin dezakeen atzerapenak, emakume askok gaixotasun hori jasateko arrisku handiagoa izan dezakete, nahiz eta ez izan gaixotasun horren zuzeneko kausa. Estatuan, kalkuluen arabera, zortzi emakumetik batek bularreko minbizia izango du, eta Mendebaldeko emakumeen artean tumorerik ohikoena izango da. Hain zuzen, Espainian urtean 33.307 kasu berri diagnostikatzen dira, AECCren datuen arabera. Baina, albiste ona da gaixotasun mota hori sendatu egin daitekeela garaiz detektatzen bada. “Bularreko minbizia gaixotasun larria da, baina sendatu egin daiteke garaiz detektatzen bada. Informazio faltak eragiten du beldurra”, adierazi du AECCk. Euskadin bularreko minbizia tumore gaizto ohikoena da, eta emakume euskaldunen artean heriotza gehien eragiten duena, Osakidetzaren arabera. Goiz detektatzea oso garrantzitsua da, tratamendu eraginkorragoak eta hain agresiboak ez direnak egin daitezkeelako, eta horrela, bizi-kalitate hobea eta biziraupen-tasa handiagoa lortzen da. Horregatik, Euskal Autonomia Erkidegoak 1995az geroztik, Bularreko Minbizia Goiz Detektatzeko Programa (BMGDP) bat dauka, Osakidetzak eskaintzen duena. Aldebiko mamografiak egiten dira proiekzio bikoitzean, 50-69 urte bitarteko emakumeei zuzenduta. “Programaren helburua da bularreko minbizia ahalik eta goiztiarren detektatzea, aipatutako minbiziagatiko hilkortasuna gutxitu eta kaltetutakoen bizi-kalitatea hobetzeko asmoz, ebaketarik gabeko tratamendu kirurgiko kontserbatzaile gehiago eginez”. Bularreko Minbizia Goiz Detektatzeko Programan partaidetza handia lortzea, eta bularreko minbiziak eta tumoreak ahalik eta goiztiarren detektatzen tasa handiak lortzea, beharrezkoak dira programaren helburua lortzeko, hau da, kausa honengatik hilkortasuna gutxitzea.

Bularreko minbiziak, kasu askotan, sintoma gutxi izaten ditu. Sintoma agerikoena bularrean koskorra edo gizentzea nabaritzea izaten da; irregularra eta gogorra izaten da, eta normalean ez du minik ematen. Bestalde, titipuntaren itxura aldatu egin daiteke edo horren bidez odola edo beste fluido bat jariatu daiteke. Beste sintoma batzuk ere badaude, adibidez, aldaketak bularreko azalaren kolorazioan edo itxuran, aldaketak tamainan edo forman, mina edo ondoeza bularrean edo besapean edo koskorra besapean.

“Garrantzitsua da emakumeak jakitea bularra haztatzeko faserik garrantzitsuena hilerokoa bukatu eta gero dela, orduan baitago bularra bigunena, eta, beraz, errazagoa da esploratzea”, gaineratu du Nagore Zeberiok. Gainera, gomendatzen du emakume guztiek modu erregularrean haztatzea, bularra zehatzago ezagutzeko eta edozein irregulartasun detektatu ahal izateko. “Besoak altxatzean azaleanizaten den edozein uzkurdura medikuari kontsultatu beharrekoa da”, gaineratu du. Halaber, besoak ispiluaren aurrean altxatzea eta “barrurantz botatzen duen” larruazalaren edo fardelen bat dagoen egiaztatzea gomendatzen du.

“Lehen mailako prebentzioa gaixotasunaren arrisku-faktoreak saihestean eta hura ager dadin prebenitzean datza. Alkoholaren kontsumoa eta obesitatea dira arrisku-faktore agerikoenak, eta ariketa fisikoa, prebentzio-faktorerik agerikoena”, Osakidetzaren arabera. Bigarren mailako prebentzioa gaixotasunaren detekzio goiztiarrean datza; horrek sendatzeko aukerak areagotzen ditu. Baheketa da bigarren mailako prebentzioaren metodo ohikoena. Mamografia bidez bularreko minbizia sasoiz detektatzeko programak bularreko minbiziaren bigarren mailako prebentzio-estrategia eraginkorrena dira. Baheketa-programek gaixotasunaren eraginpean dauden emakumeen bizi-kalitate hobea eskaintzen dute, biziraupena areagotzen dute eta bularreko minbiziaren ondoriozko heriotza murrizten dute. Bularreko minbiziaren diagnostikoak etengabeko bilakaera izan du; horrez gainera, tumore txikiagoak detektatzeak nabarmen areagotu du gaixotasuna sendatzeko tasa. Emakume gehienek bularreko minbiziaren kirurgia egiten dute, eta kirurgiaren aurretik edo ondoren tratamendua jasotzen dute.

“Zoritxarrez, ez dago bularreko minbizia eragiten duen faktore argirik”

Arabako Esiko Ginekologiako arduraduna