GASTEIZ - Eliseo Gil eta Ruben Cerdanen aurkako epaiketak aurrera jarraitzen du, Iruña Veleiako aztarnategian ustez grafitoak faltsutzeagatik. Atzo, epaiketaren beste saio bat egin zuten Gasteizko Justizia Jauregian, eta Espainiako Kultur Ondarearen Institutuko geologoetako batek deklaratu zuen. Bere irudia babesteko biombo baten atzean lau orduz deklaratu zuen IPCEko geologoak.
Bere bertsioan, ustez faltsuak ziren hainbat pieza "izugarri zakarrak" ziren. Izan ere, langile horrek egindako txostena izan zuten hizpide atzo Gasteizko Zigor arloko 1. epaitegian egindako saioan. Txosten horretan, aztarnategiko zeramikazko 39 pieza aztertu zituzten, eta, aztarnategi horretako ustez faltsuak diren 39 pieza aztertu ondoren, ondorioztatu zuten "zalantzarik gabe" horietako 35 "jatorri garaikidekoak" direla.
Bestalde, aditu horrek piezei buruzko ikerketa zehaztu zuen, eta "ia 400 orduz" mikroskopio elektroniko batek "kontzienteki ekarrarazi" zituela ziurtatu zuen, "zeramikatik igarotzearen arrastorik uzten ez duen analisi teknika bat". Hala, piezak argi fluoreszente ultramorearekin aztertu zituztela adierazi zuen, obretan egon zitezkeen berrpinturak eta gehikuntzak ikusteko aukera ematen duelako, eta horrekin bakarrik "nahikoa zitekeela" faltsutasuna ziurtatzeko, kasu batzuetan faltsifikazioa "izugarri" burugabea delako.
Grafito hauek egiteko erabil zitekeen objektuari buruz, metalezko objektu zorrotz bat izan zitekeela azaldu zuen, "tresna moderno bat". Adibidez, "iltze bat edo laborategiko edozein puntzoi, hau da, eguneroko erabilerarako edozein erreminta", gaineratu zuen. Gainera, ildo beretik, geologoak azaldu nahi izan zuen metal hondar horiek ez zetozela piezak garbitzeko erabilitako tresnetatik. Era berean, geologoak "anomaliak" ikusi zituen piezen hausturetan, "oraintsuko hausturak", alfabetoan existitzen ez ziren letrekin.
zalantzak Orain arte aztarnategi horretan lan egin zuten hainbat arkeologok grafito horien benetakotasuna zalantzan jarri dute beraien adierazpenetan. Izan ere, grafito horiek jendaurrean aurkeztu zirenean, 2006ko ekainean, historikotzat jo zituzten, besteak beste, III. mendera aurreratzen zutelako euskararen agerpena eta Kristautasunaren sarrera.
Joan den astean ere deklaratu zuten kasu hori ikertu zuten Ertzaintzako agenteek, eta ondorioztatu zuten aztarnategi horretan gertatutakoa "erromatarren munduko material arkeologikoen gainean egindako faltsifikazio edota manipulazio handienetako bat" izan dela. Gainera, Eliseo Gil piezak faltsutzera bultzatu zuten balizko arrazoiei dagokienez, Ingurumen eta Hirigintza arloan espezializatutako ertzainak berak emandako adierazpenaren ez zuen balizko kausa batean zentratu nahi izan, ezta baieztatu ere, baina arrazoi posible batzuk azaldu zituen, ekonomikoaz gain. Hala, bere bertsioan, Eliseo Gilek hainbat kexa jaso zituen Eusko Trenen aldetik, aztarnategian bilaketak iraun duen urteetan aparteko aurkikuntzarik ez aurkitzeagatik. Era horretan, ertzainak gogorarazi zuen 2004ko abenduan Mitxel Berjonen adierazpenaren arabera, José Manuel Tarriñok esan ziela ekitaldi sozial batean A. Amann, A. Baldeón eta Eliseo Gil batera zeudela Eusko Treneko babeslearen dei bat "existitu" zela Gili hondeaketako lan-erritmoei buruz: "Utz iezaiozu jokatzeari eta lor itzazu emaitzak". Zazpi hilabete geroago, 2005eko uztailean, dirudienez, salbuespenezko lehen grafitoak agertu ziren. Bigarren arreta dei bat bi urte geroago gertatu zen. Hain zuzen ere, 2006ko martxoaren 22an Eusko Trenek ezusteko bisita egin zuen, eta Julian Erasoren adierazpenaren arabera, Eliseo Gileri zera esan zion: 'Faktura ondo pasatzen duzu bakarrik, gaia birbideratu behar duzu'. Hilabete geroago, antza, 2006ko apirilean, euskarazko grafito apartak agertu ziren.
Hala ere, epaiketan deklaratu duten lau peritu kaligrafoetatik hiruk ezin izan dute ondorioztatu ustezko grafito faltsuen egilea Eliseo Gil aztarnategiko zuzendari ohia izan denik, Fiskaltzak bost urte eta erdiko kartzela-zigorra eskatu eta errugabetasunari eutsi dion inputatu nagusia. Harekin batera Ruben Cerdan dago auzipetuta.
Akusatuen aulkian Oscar Escribano ere bazegoen, Gilen kolaboratzailea zen eta epaiketa honen hasieran urtebeteko kartzela zigorra onartu zuen, puntzoi batekin pieza bati buruzko inskripzio bat "txantxa" gisa egin zuela aitortu ostean.
Xehetasunez
Saio berria. Eliseo Gil eta Rubén Cerdánen aurkako epaiketak aurrera jarraitzen du, Iruña Veleiako aztarnategian ustez grafitoak faltsutzeagatik. Atzo, epaiketaren beste saio bat egin zuten Gasteizko Justizia Jauregian, eta Espainiako Kultur Ondarearen Institutuko geologoetako batek deklaratu zuen.
Bere lana: Bere bertsioan, ustez faltsuak ziren hainbat pieza izugarri zakarrak ziren. Langile horrek egindako txostena izan zuten hizpide atzo Gasteizko Zigor arloko 1. epaitegian egindako saioan. Txosten horretan, aztarnategiko zeramikazko 39 pieza aztertu zituzten, eta, aztarnategi horretako ustez faltsuak diren 39 pieza aztertu ondoren, ondorioztatu zuten "zalantzarik gabe" horietako 35 "jatorri garaikidekoak" direla.
Zalantzak: Epaiketan deklaratu duten lau peritu kaligrafoetatik hiruk ezin izan dute ondorioztatu ustezko grafito faltsuen egilea Eliseo Gil aztarnategiko zuzendari ohia izan denik. Kasua bideratu zuen Ertzaintzako agenteetako batentzat, ordea, ez dago zalantzarik Eliseo Gilek grafitoak faltsutu zituela.
