Azaleko minbizia prebenitzen laguntzeko sentsibilizatzea. Atzo ospatu zen Larruazaleko Minbiziaren Aurkako Europako Eguna, eta hainbat adituk ohartarazi zuten pandemiak eragindako arazoak. Izan ere, adituek ohartarazi zutenez, covid-19ak eta pandemiak beranduago detektatzea eragin du.
Hala, eta ildo beretik jarraituz, Ramon Grimalt dermatologo eta Bartzelonako UICko Medikuntza Graduko irakasleak ziurtatu zuenez, pandemian zehar larruazaleko minbizien diagnostikoaren atzerapenak “neurri handiagoko” eta “aurreratuagoko” kasuak eragin ditu. Horri dagokionez, Grimalt-ek azaldu zuen diagnostikoan atzerapen horren kasu gehienak “orbain handiagoak eta teknika agresiboagoak” eragiten ari direla pazienteengan, baina melanomaren kasuan “diagnostikoa asko alda daiteke, sei hilabete bestera”, gehitu du. Horregatik, dermatologoak azaldu zuen kartzinoma basozelularra larruazaleko minbizi ohikoena dela. Gaur egun, %90eko sendatze-tasa du, nabarmendu zuenez. Baina melanoma, urtero Espainian 4.000 pertsona ingururi eragiten diona, “larriagoa eta oldarkorragoa” da, eta bost urtera %70eko biziraupena du. Melanoma metastasikoaren kasuan, zoritxarrez, “sendatze-tasa oso txikia du oraindik, gaizki erantzuten diolako kimioterapiari eta erradioterapiari, eta urrutiko metastasia oso azkar egiteko joera duelako”, esan zuen. “Melanoma ez-metastasikoak %100ean sendatzen dira, baina zirkulazio-uharrera igaro direnek askoz iragarpen okerragoa dute”, erantsi zuen.
Ildo horretatik, dermatologoak adierazi zuen minbizi-mota horien diagnostikoa hobetu beharra dagoela, eta urtero “nola hazten diren ikusten dugu”. Gainera, azpimarratu zuen etorkizuneko tratamenduak txertoetatik eta sendagaien pertsonalizaziotik igaroko direla, “bularreko edo koloneko minbiziarekin gertatzen den bezala”. Grimalt-en arabera, adimen artifizialak ere funtsezko fun-tzioa izango du gaixotasun horren aurkako borrokan, “lesio onberak eta gaiztoak bereiziko ditu”.
Bestalde, profesionalak azaldu zuen larruazaleko minbiziaren sortasun-aldia 20 urte ingurukoa dela, eta, beraz, “beltzarantzeko moda eta pertsonek eguzki-babesa erabiltzen ez zuten garaiak orain ordaintzen dira”. Larruazaleko minbizia saihesteko, espezialistak herritarrei gomendatu zien “urtean behin dermatologoarengana joatea, batez ere azala edo begi argiak baditu”. Alde horretatik, azaldu zuen arrisku handiena duten pertsonak ilegorriak direla, eta gaineratu zuen “azala oso ilun edukiz gero, nahiz eta eguzkian ordu asko igaro, arriskua txikiagoa izaten da”.
Laguntza
Araban ere minbiziaren aurkako sentsibilizazio-kanpainak egiten ari dira. Hain zuzen, azken egunetan, Arabako Minbiziaren aurkako Elkarteak sentsibilizazio-kanpainak egin ditu herritar guztiak urtean milaka pertsona hiltzen jarraitzen duten minbizi-motei buruz kontzientziatzeko. Datuetan, baldintzarik gabeko laguntza da, bai minbizia duten gaixoentzat, bai haien senideentzat. Horregatik, datuek erakusten dute gero eta paziente gehiagok eskatzen diotela laguntza hori Arabako minbiziaren aurkako elkarteari. Minbiziaren Aurka Araban elkarteak 1.101 paziente eta senide artatu zituen 2021ean, aurreko urtean baino % 22,4 gehiago, aurreko kanpainako datuak emateko prentsaurrekoan elkarteak atzo azaldu bezala. Hala, eta ildo beretik jarraituz, nabarmentzekoa da arreta arlo psikologikoan zein sozialean eskaini zela, eta guztira 3.517 esku-hartze egin zirela. Gainera, elkartea Laudion eta Amurrion hasi da lanean. Era berean, Minbiziaren Aurka elkarteak 150.281 euro inbertitu zituen ikerketan, “ikerketa onkologikora diru gehien bideratzen duen erakunde pribatua izanik”, gaineratu zutenez . Patxi Ormazabal Minbiziaren Aurka Araban elkartearen presidenteak azpimarratu zuenez, “gure helburua da 2030ean minbiziarekiko biziraupena % 70era iristea, eta, horretarako, guztion lankidetza funtsezkoa da, ikerketa onkologikoak gora egiten jarrai dezan”. Helburu itxaropentsua da, bai gaur minbizia duten pazienteentzat, bai datozen urteetan zoritxarrez izango dutenentzat. Hala ere, presidenteak azpimarratu zuen bezala, helburu hori lortzeko ezinbestekoa da minbizia eta haren sendabidea gehiago iker-tzea. Ikerketa eta horretarako funts ekonomikoak behar dira. Ildo beretik, datu gehiago ere eman zituzten. Hala, elkarteak bere diru-sarreren %18 eman zuen ikerketarako, eta, horrela, lau ikerketa-proiektu desberdin finantzatu zituzten. Horietako bat María Echederra doktorearen ikerketarentzako izan da, eta pankreako minbizirako eta gibeleko beste gaixotasun batzuetarako estrategia terapeutiko berriak aztertzen ari da: “2021ean, elkarteak bere diru-sarreren %18 bideratu du ikerketara, lau proiektu finantzatuz. Horietako baten bidez, María Echederra doktoreak zuzendua, pankreako minbizirako eta gibeleko beste gaixotasun batzuetarako estrategia terapeutiko berriak aztertzen ari da”.
Xehetasunez
Datak. Ramon Grimalt dermatologo eta Bartzelonako UICko Medikun-tza Graduko irakasleak ziurtatu zuenez, pandemian zehar larruazaleko minbizien diagnostikoaren atzerapenak “neurri handiagoko” eta “aurreratuagoko” kasuak eragin ditu. Horri dagokionez, Grimalt-ek azaldu zuen diagnostikoan atzerapen horren kasu gehienak “orbain handiagoak eta teknika agresiboagoak” eragiten ari direla pazienteengan, baina melanomaren kasuan “diagnostikoa asko alda daiteke, sei hilabete bestera”, gehitu du. Horregatik, dermatologoak azaldu zuen kartzinoma basozelularra larruazaleko minbizi ohikoena dela. Gaur egun, %90eko sendatze-tasa du, nabarmendu zuenez. Baina melanoma, urtero Espainian 4.000 pertsona ingururi eragiten diona, “larriagoa eta oldarkorragoa” da, eta bost urtera %70eko biziraupena du. Melanoma metastasikoaren kasuan, zoritxarrez, “sendatze-tasa oso txikia du oraindik, gaizki erantzuten diolako kimioterapiari eta erradioterapiari, eta urrutiko metastasia oso azkar egiteko joera duelako”, esan zuen. “Melanoma ez-metastasikoak %100ean senda-tzen dira, baina zirkulazio-uharrera igaro direnek askoz iragarpen okerragoa dute”, erantsi zuen.
Adimen-artifiziala. Grimalt-en arabera, adimen artifizialak ere funtsezko funtzioa izango du gaixotasun horren aurkako borrokan, “lesio onberak eta gaiztoak bereiziko ditu”.
