Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak Bilboko emakumeen aurkako indarkeriaren arloko bi epaitegiak eraberritzeko lanak amaitu ditu, eta birmoldaketa sakona egin behar izan dute instalazioak modernizatzeko eta segurtasun handiagoa emateko, baina, batez ere, indarkeria matxistaren biktima diren emakumeei arreta hobea emateko. Obren proiektua eta zuzendaritza Justizia Digitalaren eta Azpiegituren Zuzendaritzako Plangintza eta Obra Zerbitzuko teknikariek egin dute, eta 642.617,74 euroko azken inbertsioa egin da.
Bederatzi hilabeteko lanen ondoren, bi epaitegien espazioa 191,89 m2 handitu da, eta bi aretoen artean 684,17 m2 daude guztira, hau da, % 28 gehiago. Zalantzarik gabe, hazkunderik handiena biktimei zuzendutako eremuan izan da, haren hedadura bost aldiz handitu baita, 30,98 m2-tik 155,84 m2-ra.
Justizia Digitaleko eta Azpiegituretako Zuzendaritzak zenbait gabezia antzeman zituen Bilboko Buenos Aires kaleko Justizia Jauregian dauden emakumeen aurkako indarkeriaren arloko bi epaitegietan. Hala, beharrezkotzat jotzen zuen bulegoak handitzea, eta, bereziki, itxaron gela eta testigantzen deklarazioak egiteko eremuak handitzea. Horrela, biktimen eta biktimarioen artean bereizitako espazioak eta sarbideak bermatzen ziren, bai sarbideetan, bai barruko zirkulazioetan.
Epaitegi berriek bulego modernoak eta zabalak dituzte, 1. aretorako eta 2. aretorako simetrikoki antolatuta. Bulego horietan funtzionarioak eta epaileen eta legezko ordezkarien bulegoak daude. Dena bikoiztuta.
Jendearentzako sarreratik iristen da haietara, eta ikertutako pertsona bere itxarongelara ere sartzen da bertatik. Begi hutsez, edozein itxarongela dirudi, atzealdean ate itxi bat, urruneko irekidura bat eta interfono bat daudelako ez balitz. Ate horren beste aldean, ikertua beste sala batera pasatzen da, non bere legezko ordezkaritzarekin biltzen den edo jakinarazpen judiziala jasotzen duen, halakorik balego. Aretoak izuaren botoi bat du, eta behar izanez gero eragin ahal izango zaio.
Bulego judizialetako beste gune batean biktimaren eta biktimarioaren lekukoen itxarongelak daude, baita epaiketa azkarrak egiteko bi erabilera anitzeko areto ere. Logela horiek konexio telematikoak egiteko materiala dute, adibidez, biktimarekin, hura aurrez aurre bistara joan beharrik gabe. Aretoek izuaren botoi bat ere badute. Izu-botoia sakatuz gero, gertatzen ari den indarkeria-egoeraren baten berri emango dio epaitegiaren segurtasun langileari.
Erabilera anitzeko aretoetako nahiz lekukoen itxarongeletako ate guztiek urruneko kontrol bidez kontrolatutako sarbideak eta interfonoak dituzte, epaitegiko langileekin komunikatzeko.
Beste aldean, biktimentzako eremu mugatua dago. Espazio zabal horretan dena bikoiztuta dago; gela bakoitzean aulki batzuk daude, mahai txiki bat koloretako jostailuekin eta telebista bat horman zintzilik.
Instalazioek edoskitze gela bat eta office txiki bat dituzte, hozkailu bat eta mikrouhin labe bat. Saio judizialak ordu luzez luza daitezke, eta biktima askok adingabeak dituzte ardurapean. Hori dela eta, espazio atsegina diseinatu zen adin txikikoentzat, haien oinarrizko beharrak asetzeko, hala nola higienea eta elikadura. Eremu horrek bi areto ditu (bat epaitegi bakoitzeko) biktimak deklaratzeko eta haien legezko ordezkariekin elkarrizketak egiteko.
Espazioak irudiak grabatzen dituzten segurtasun-kamerek kontrolatzen dituzte. Halaber, ateak urrunetik irekitzen dira bulegoetatik edo epaitegiko langileen txartelarekin. Txartel horiek etengabeko komunikazioa dute biktimekin eta biktimarioekin, interfonoen bidez.
Sei urteko erreformak
Euskadiko Emakumeen aurkako Indarkeriaren arloko Epaitegien erreforma-plana proba pilotu gisa hasi zen Gasteizen 2017ko azaroan, eta bi fase eta bi urteko lanak izan zituen.
Ondoren, gainerako indarkeria-epaitegietan edo mistotzat hartutakoetan egin ziren lanak: 2020an, Donostia, Durango, Gernika, Irun, Tolosa eta Getxo Arabako hiriburuaren atzetik joan ziren; eta 2021ean, Amurrio, Barakaldo, Bergara eta Eibar.
Epaitegi horietan egindako lanen ondorioz, 673.623,31 euroko inbertsioa egin zen, Bilboko 642.617,74 euroei gehituta, eta guztira 1.316.241,05 euroko kostua izan zuen.
