Nerabeen artean, antsietate, depresio eta elikadura-portaeraren nahasteak areagotu egiten dira

Ez dago osasuna osasun mentalik gabe, dio esaera zaharrak, eta datuek ez dute engainatzen: sei euskaldunetik ia batek jaso du 30 urte bete aurretik osasun mentalaren diagnostikoren bat. Adingabeen artean ere kezkagarria da egoera: antsietateak, depresioak eta elikadura-jokabidearen nahasteek neurrizko igoera erakusten dute, batez ere nerabeen artean.

Arabako ESIko Psikiatriako buru den Ana González-Pintok joera horretaz ohartarazi du DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVA egunkarian, eta hilabete honetan ospatu den Buru Osasunaren Nazioarteko Eguna dela-eta, prebentzioaren eta arreta goiztiarraren garrantzia azpimarratu du, ondoeza gaixotasun bihur ez dadin.

Nahasmendu ohikoenen artean, antsietatea eta depresioa daude, batez ere emakumeei eta adingabeei eragiten dietenak, eta, ondoren, psikosia, nahasmendu bipolarrak, elikadura-portaeraren nahasmenduak eta substantzien kontsumoak eragindako arazoak.

González-Pintoren arabera, gaixotasun mental larrien kasuen %50a inguru haurtzaroan edo nerabezaroan hasten dira, eta faktore sozialek, maila sozioekonomiko baxuak edo aukeratu gabeko bakardadeak kasu, bikoiztu egiten dute buruko gaixotasuna izateko arriskua.

NAHASMENDU MENTALA

Era berean, profesionalak ondoez emozionala –gaixotasuna ez dena– eta nahasmendu mentala bereizi nahi ditu, eta gogorarazi du pandemiaz geroztik antsietatea eta depresio kasuak pixka bat igo direla emakumeetan eta adingabeetan.

Arabako ESIn artatutako pazienteen profila historikoarenaren antzekoa da, nahiz eta adingabeen eta elikadura-portaeraren trastornoen kasuen gorakada nabarmena izan. “Artatzen ditugun pertsonen profila aurretik ikusten genuenaren antzekoa da, baina sarriago adingabeen eta elikadura-jokabidearen nahasteen ingurukoa”, azaldu du Ana González-Pinto Psikiatriako buruak.

Unitateko profesionalek diotenez, gero eta patologia konplexuagoak daude, eta paziente berak gaixotasun mental bat baino gehiago izan ditzake aldi berean, edo nahasmendu mental eta fisikoen konbinazioak.

Fenomeno horrek adierazten du diziplina anitzeko arreta koordinatua behar dela, psikiatrak, psikologoak, erizainak, gizarte-langileak eta beste profesional batzuk barne hartzen dituena, gaixotasunaren bilakaeran eragiten duten sintomei eta gizarte- eta familia-faktoreei modu integralean heltzeko.

LEHEN MAILAKO ARRETA

Arreta espezializatuaz gain, Lehen Mailako Arreta funtsezkoa da osasun mentaleko arazoak detektatzeko eta haien jarraipena egiteko. González-Pintoren arabera, “Lehen Mailako Arretan mediku eta erizainak daude, beste profesional batzuez gain".

"Euskal Osasun Ituneko bileren ondoren, osasun-psikologoen arreta-proiektu bati ekin zaio Lehen Mailako Arretan, eta proiektu pilotu bat egin da Euskadiko 13 osasun-zentrotan”. Errefortzu honek antsietate, depresio edo EJN arazoak goiz detektatzea bilatzen du, larriagotu baino lehen.

Gainera, nabarmendu duenez, Arabako Osasun Mentaleko Sarean modu koordinatuan lan egiten dute psikiatrek, psikologo klinikoek, erizainek, gizarte-langileek eta monitoreek; gainera, Osasun Mentaleko Zentroak, Eguneko Ospitaleak eta Adikzioen Arreta eta Tratamendurako Zentroa (COTA) dituzte. “Espezialitate guztietako medikuei ere laguntza ematen diegu osasun mentaleko arazoak sortzen direnean”, gaineratu du.