Euskadin bizi diren 16 eta 85 urte arteko emakumeen erdiak indarkeria motaren bat pairatu du noizbait

Horrela jakinarazi dute ostiral honetan Bilbon Nerea Melgosa Eusko Jaurlaritzako Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburuak eta Miren Elgarresta Emakundeko zuzendariak, emakumeen aurkako indarkeriari eta pertsonen arteko beste indarkeria mota batzuei buruzko inkestaren aurkezpenean.

Inkesta 2024an egin zen, eta arazo horren garrantzia neurtzeko eta emakumeek edozein eremu publiko edo pribatutan jasaten duten indarkeria mota desberdinen maiztasunari buruzko datuak biltzeko Euskadin egin den lehen inkesta ofiziala da.

Besteak beste, bikote, familia, lan, hezkuntza eta komunitate eremuak eta ingurune birtuala kontuan hartzen ditu, aztergaia Euskadin bizi diren 16 eta 85 urte bitarteko emakumeak izan dira, eta inkesta 4.500 emakumeko lagin adierazgarri bati egin zaio.

Bada, datu adierazgarriena da Euskadin bizi diren 16 eta 85 urte bitarteko emakumeen %48,2k indarkeria motaren bat jasan duela noizbait, fisikoa -mehatxuak barne-, sexuala edo psikologikoa, bikotearen barruan edo kanpoan. Guztira 449.295 emakume dira.

Era berean, Euskadin bizi diren adin tarte bereko emakumeen %7,4k indarkeria motaren bat pairatu du azkemn urtean, fisikoa -mehatxuak barne-, sexuala edota psikologikoa, hau da, denera 68.949 emakumek.

Inkestaren datuen arabera, indarkeriak adin guztietako emakumeei eragiten die, nahiz eta adinaren araberako analisiak desberdintasun batzuk erakusten dituen indarkeria moten prebalentzia tasetan.

Oro har, tasa handiagoa da 30 eta 44 urte bitarteko emakumeen (%62,3) eta 16 eta 29 urte bitartekoen (%55,8) artean, eta tasarik txikiena, berriz, 65 eta 85 urte bitartekoen artean (%30,2).

%33ko desgaitasuna edo handiagoa duten emakumeek edota eguneroko bizitzako jarduerak egiteko muga larriak dituztenek indarkeria jasateko aukera handiagoa dute beste emakume batzuek baino: %49,8 eta %48, hurrenez hurren. Aldeak nabarmenagoak dira indarkeria fisikoaren kasuan: %33,3 desgaitasuna duten emakumeen kasuan, eta %24,7 besteenean.

Gainera, bikotearen eremuan gertatzen den indarkeriak bereziki eragiten die emakume horiei: %34,6, desgaitasunik edo jarduera mugarik ez duten emakumeen %28,9ren aldean.

NAZIONALITATEA ETA IKASKETA MAILA

Nazionalitateari dagokionez, bizitzan noizbait bikotekideren batengandik edo beste pertsonaren batengandik indarkeria jasan duten eta espainiar nazionalitatea ez duen emakumeen proportzioa espainiar nazionalitatea dutenena baino askoz handiagoa da: %61,1 eta %46,8, hurrenez hurren. Zehazkiago, indarkeria fisikoak eta indarkeria psikologikoak bereziki eragiten diete emakume horiei, baita bikotearen eremuan gertatzen den indarkeriak ere.

Ikasketa mailan ere aldeak ikusten dira, baina datuek ez dute zuzeneko erlazioa ondorioztatzeko aukerarik ematen. Bikote barruko eta kanpoko indarkeria mota guztien prebalentzia tasa txikienak lehen mailako edo beheragoko mailako ikasketak dituzten emakumeen artean daude kasu guztietan (%33,5ek indarkeria motaren bat jasan dute), eta hori gertatzen da indarkeria mota edo indarkeria gertatzen den eremua edozein dela ere.

Tarteko posizioetan bigarren mailako ikasketak dituzten emakumeak daude (%41), eta derrigorrezko bigarren hezkuntzaren ondoko ikasketak edo LHI eta goi mailako ikasketak dituzten emakumeak dira tasarik altuenak dituztenak, bai orokorrean (%51,7 eta %55,8, hurrenez hurren), bai aintzat hartutako indarkeria motetan.

Era berean, etxeko hileko diru sarrera garbien mailaren araberako prebalentzia datuek ez dute zuzeneko harremana ondorioztatzeko aukerarik ematen, baina badirudi indarkeriak errenta altuko zein errenta baxuko emakumeei eragiten diela.

Bikotearen barruko eta kanpoko indarkeria motaren baten prebalentzia tasak errenta ertain-baxuko etxekoen unitateetan bizi diren emakumeen %44,9 eta errenta altuko etxekoen unitateetan bizi direnen %56,9 dira. Tarteko posizioak errenta ertain-altuko etxekoen unitateetan bizi diren emakumeek (%48,8) eta errenta baxuko etxekoen unitateetan bizi direnek (%49,9) betetzen dituzte.

LAGUNTZA

Emakume horien %18,4k adierazi du indarkeria gertakarien ondorioz laguntza medikoa edo psikologikoa jaso duela, %17,3k ez zuen jaso baina jaso behar zuela uste du, eta %63,8k esan du ez duela horrelako laguntzarik behar izan.

Indarkeria fisikoa (%29) eta indarkeria psikologikoa (%27,9) jasan duten emakumeek laguntza mediko handiagoa jaso dute sexu indarkeriaren biktimek baino (%17,5). Gainera, laguntza medikoa jaso zuten emakumeen proportzioa handiagoa da indarkeria bikotearen eremuan gertatzen denean (%24).

Laguntza motaren bat jaso dutela ziurtatu duten emakumeak %38,5 dira bikotearen barruan zein kanpoan indarkeria jasan duten emakumeen kasuan. Bikotearen eremuan edota kanpoan indarkeria motaren bat jasan duten emakumeen %11,7k denbora batez egon behar izan du lanera joan gabe edo jasandako indarkeriaren ondorioz ikasketa zentrora joan gabe.

Ohikoagoa da indarkeria fisikoa (%18,8) edo psikologikoa (%16,4) jasan duten emakumeak denbora batez lantokira edo ikasketetara joan gabe egotea sexu indarkeria jasan dutenak baino (%12,5). Indarkeria zer eremutan gertatzen den kontuan hartuta, ohikoagoa da bikotearen eremuan indarkeria jasan duten emakumeak denbora batez lanera edo ikastetxera joan ezinik egotea (%13,3), eremu horretatik kanpo indarkeria jasan dutenen aldean (%7,2).

Indarkeria fisikoa (%29) eta indarkeria psikologikoa (%27,9) jasan duten emakumeek laguntza mediko handiagoa jaso dute sexu indarkeriaren biktimek baino (%17,5)

Indarkeria jasan duten emakumeen kasuan, bikotearen eremuan zein bikotetik kanpo, lantokira edo ikasketetara huts egin duten emakumeen proportzioa %27,8 da. Esan bezala, %33ko desgaitasuna edo handiagoa edo eguneroko jarduerak egiteko muga larriak dituzten emakumeak kontsultatutako emakume guztien %7,8 dira (72.846 emakume inguru), eta horien %12,5ek adierazi du bere desgaitasuna edo muga bikotekideak edo beste pertsona batek jasandako indarkeriaren ondorio dela.

Halaber, indarkeria fisikoa jasan duten emakumeek ziurtatu dute, neurri handiagoan, beren desgaitasuna edo muga indarkeriaren ondorio dela (%17,3). Era berean, handiagoa da hori ziurtatu duten emakumeen proportzioa bikotearen eremuko indarkeria gertakariak kontatzen dituztenen artean (%12,2).

Muga edo ezintasun horiek jasandako indarkeriaren ondorio direla dioten emakumeen proportzioa % 15,8raino igotzen da bikotekidearen barruan zein kanpoan indarkeria jasan duten emakumeen artean.

Bikotearen barruan edota kanpoan indarkeria jasan duten emakumeen %80,8k adierazi du lagunen batekin edo senideren batekin hitz egin dutela bizi izandako indarkeria gertakariei buruz, baina nabarmentzekoa da bostetik ia batek ez duela esperientzia hori inguruko inorekin partekatu (%18,8).