EUSKARAK, inguruko bestehizkuntzetatik bereiztendituen ezaugarri askodituela gauza jakina da.Hortik abiatuta, gizartean hedatutadagoen ustea da, mendeetanzehar, hizkuntza bakartua, isolatuaizan dela eta euskara bakarradela munduko hizkuntzen artean.Hizkuntzalariek, ordea, aspaldiikusi dute jende askoren arteanhain errotuta dagoen ikusmoldeaez datorrela bat datu zientifikoekin.Alegia, euskara ez dela hizkuntzaarraro bat eta inguruko herriekinhartuemana izan dutela euskaldunekbetidanik. Asmo dibulgatiboarekinhorri guztiari buruzko azalpenargigarriak ematen hasi diraGasteizko Oihaneder etxean, hileanbehin antolatzen diren mintegietan.Saio bakoitzean, euskararenezaugarriei eta historiari errepasoaegiten dio hizkuntzalari taldebatek, abendura arte iraungo duenekimenean. Euskararen historianbarna, uste dugunetik dakiguneraizenburua eman diote zikloari.Euskarari buruz aurriritzi askodauden arren, Aziti Bihia elkarteantolatzaileko Borja Ariztimuñokargitu du beren asmoa ez dela “egiazein den” kontatzea, huts-hutsean.

“Gehiago da euskararen inguruanegiten den lanaren berri ematekobide bat”, zehaztudu. “Sarri konturatzengara, fakultateetanegiten denlana ez dela kalerabehar bezalairisten”. Interesadaukan orokeuskarari buruzkoikerlanazertan den jakitekoparada dauka,beraz, Gasteizen.

Oihaneder EuskararenEtxean ematen dituzte mintegiak,Aziti Bihia elkarteak antolatutaeta UEUk lagunduta. Filologogazteak nahiz eskarmentu handikohizkuntzalariak dira mintegietakohizlariak, txanda bakoitzean bi aditu.“Interesgarria da ospea dutenikerlarien eta belaunaldiberrien arteko nahasketahori, batzuk tesiaorain prestatzenari gara eta bestepartaide batzukgure tesietakozuzendariakdira”.

“Ikerketa zientifikoanola egitenden erakustea dagure asmoa”, jarraitudu Ariztimuñok.“Iritzi eta usteak sortu diragizartean, baina, metodo zientifikoaaplikatuta, gauzak beste modubatean ikusten dira”. Hain zuzenere, euskara uste oker eta idealizazioetarakohizkuntza aproposa izanda betidanik, inguruko hizkuntzenaldean desberdina izateak misteriokutsua ematen baitio. Alabaina,adituen arabera, euskararen ezaugarriakez dira hain bitxiak, mundukobeste hizkuntza askoren paredago gurea ere. “Hizkuntza guztiek,gizakiaren sorkuntza direnez gero,ezaugarri komun batzuk dauzkateeta diferentziak ez dira hainbesterakoak”,dio Ariztimuñok. Tipologiaribegiratuta, behintzat, euskararenbereizgarri diren elementuakmunduko beste mintzaira askotanageri dira. Esate baterako, arruntsamarra omen da ergatiboa (hauda, “Nork?” galderari erantzutendion kasua). Aditza esaldien bukaeranjarri ohi duten hizkuntzak ereez dira gutxi, Ariztimuñok ohartaraziduenez.

Euskarari buruz zabal dabilen bestemito bat isolamenduarena da.“Erromantizismoaz geroztik, euskaldunakbakartuta egon direlakoideia hori hedatu da, mendietan etalanbro artean ezkutatuta”, dio Ariztimuñok,“baina euskaldunek historianinguruko herriekin kontaktuasko izan dituzte, eta horrekeuskaran eragina izan du”. Ahaideezagunik ez zaio ezagutzen gurehizkuntzari, baina munduan mintzairaisolatu asko daude. “Azkenfinean, hizkuntzen arteko ahaidetasunafrogatzeko metodo konparatiboakez du emaitzarik emaneuskararekin, datu nahikorik ezdagoelako, besterik ez”, jakinarazidu Ariztimuñok.

Aziti Bihia elkartekoen ustez, Gasteizkomintegia bezalako ekimenakbeharrezkoak dira zientzialarienlana gizartertzeko. “Eztabaida akademikoaeta dibulgazioa, biak diraezinbestekoak”, dio Ariztimuñok.Euskararen historian interesa duenedonork eman dezake izena mintegietan,“irakasleak, filologia ikasleak,euskaltzaleak... nahi duen oroetor daiteke”. Gainera, gauzakerrazte aldera, mintegi bakarreanere izena emateko modua dago,ziklo osoan apuntatu beharrean.Hurrengo hitzordua apirilaren21ean izango da, euskarak joandiren mendeetan izan duen eboluzioarieta hizkuntzen aldakortasunariburuzkoa. Euskalkien jatorriaz,antzinako euskaraz, filologiarenzereginez eta, mintegia Gasteizenizanik, Arabako euskarariburuz ere jardungo dira abenduraarteko mintegietan.