DONOSTIAKO Mirakruzkalean dagoen erloju-termometroanageri denpublizitatea gaztelaniahutsean zegoela jakinarazi zionherritar batek Behatokiari. Kexajaso eta berehala Donostiako Udalarekinharremanetan jarri zen, etaoraintsu Udalak jakinarazi die hirikoerloju-termometroak mantentzekokontratatuta duten enpresarekinharremanetan jarri direla,erlojuetan jarritako publizitate orobi hizkuntzetan jarri beharko dutelagogoraraziz.

Beste herritar baten iritziz, RenfekoAltsasuko geltokian ematen direnabisuak kexarako motiboa dira, etaAkuilari-ra jo du. “Geralekuan ematendiren abisuak gaztelania hutseanizaten dira, euskararen arrastorik ezdago”, agertu du. Mendi federaziokotxartela eskuratzeko egin beharrekoezinformatzera joan zen besteerabiltzaile bat Iruñeko kirol dendabatera: “Artatu nauen dendariarieuskaraz hitz egin diot, eta bereerantzuna honako hau izan da: puedesseguir hablandome en euskeratodo lo que quieras. No te entiendo.No es obligatorio”.

“Horrelako gertaerak ez dira kasuisolatuak, Euskal Herri osotik iristendira”, dio Hizkuntz EskubideenBehatokiko zuzendari GarbiñePetriatik. “Beraz, zoritxarrez, euskararenlurralde osoan euskaraz bizitzekozailtasunak daudela agerikoada”, gehitu du. Zer gertatuko litzateke,ordea, gaixotasun larri bat diagnostikatudioten euskaldun zaharbati tratamendua erdaraz jasotzeaproposatuko baliokete? MaixuxRekalderen kasua dugu honakoa.

Berak, ordea, Alzheimerra diagnostikatueta tratamendua euskarazjaso nahi zuela argi utzi zuen. Horretarako,Behatokira jo zuen eta, egoerazuzentzeko eskumena duten instantziekinlandu ondoren, tratamenduaeuskaraz jasotzea lortu zuenazkenean. Gogoan izan izenekodokumentalean jaso du Behatokiakemakume honen bizipena.

Kasu honekin gertatu den bezala,herritarrek hizkuntza-bazterkeriazkoegoera larriak planteatzendituztenean, egoera zuzentzeko lanketaintentsibo eta sakona egiten duBehatokiak. Petriatiren esanetan,Akuilari 2001ean Behatokiakmartxan jarri zuen Euskararen Telefonoaizeneko zerbitzuaren osagarritzatjo daiteke. “Hizkuntza-eskubideengaineko gertaera ugariakzirela-eta, herritarren eta Behatokiarenarteko hartu-emana hobetzekoaukerak aztertzen hasi ginen duelapare bat urte, eta prozesu horrenemaitza da Akuilari”, azaldu duPetriatik. Gainera, hizkuntza eskubideenurraketa baten aurrean kexajartzeaz gain, “euskarari tratu egokiaeskaini dioten entitate eta erakundeakzoriontzeko aukera” ereeskaintzen dute Euskararen Telefonoaketa Akuilarik.

ERANTZUN BIKAINA Bi hilabeteigaro dira mugikorreko aplikazioberria martxan jarri zenetik etabalantzea positiboa da oso: 1.300deskargatik gora izan ditu aplikazioaketa %25-30 bitartean igo diraBehatokira iritsi diren hizkuntzaeskubideengaineko kexa eta erreklamazioak.Akuilarik, gainera,“oihartzun zabala” izan duela ustedu Petriatik, “aurkeztu genuenetikhainbat mediok eman baitute bereberri. Euskararen Telefonoaren erabiltzaileaskok ere oso ongi baloratudute aplikazioa. Orain arte existitzenez zen zerbait jarri duguherritarren esku. Berritasuna dakareta hori ongi hartu du jendeak”, gaineratudu. “Norberak dena-delakogertaera helarazi eta horren jarraipenaegiteko aukera eskaintzeazgain, beste erabiltzaile batzuk bidalitakoakikusteko aukera ereeskaintzen du, gainera”, gehitu duBehatokiko zuzendariak.Praktikotasuna, berehalakotasunaeta erosotasuna dira, Petriatiren aburuz,Akuilariren abantailak. “Jendeaskorentzat oinarrizko, ezinbestekoeta egunerokoaren parte garrantzitsubihurtu dira mugikorrak. Izanere, irismen handia eskaintzen dugaur egungo teknologiak. Horrela,gertaera ematen den momentuberean Behatokira helarazteko aukeraeskaintzen du Akuilarik”.

Beste esparru batzuetan kexak etaintzidentziak jasotzeko gisa honetakotresnak badirela baieztatu duPetriatik, baina “hizkuntza-eskubideeneremuan ez dugu ezagutzenbeste inon antzekorik garatu denik”,nabarmendu du. Hortaz, Akuilarirenbitartez beste pausu bat emanda hizkuntza eskubideen bermean,“txikia, baina indar handikoa”, bereesanetan. Izan ere, aipatutakokasuen modukoak milaka daudeEuskal Herri osoan, kontziente izateabaino ez da behar. “Kontzientekiegindako praktika txikiek emaitzahandiak eman ditzakete. Akuilu lanaeta indarra egin beharra dago oztopoakgainditu eta euskaraz bizi ahalizateko dauden gabeziak konpontzeko.Indar handiko gertaerak diraaldaketa txikiak, horietatik etorrikobaitira aldaketa handiak”.