- Koronabirusaren pandemiak ez ditu mugak eta gogor jo-tzen du pasatzen den leku guztietatik. Horregatik, nazioarteko laguntzak inoiz baino garrantzi handiagoa hartzen du. Inor atzean ez uzteko, Arabako eta Euskadiko GKEek herrialde behartsuenei laguntzen jarraitzen dute, eta, horregatik, pandemia garaian, Arabar askok erabaki dute atzerrira joatea, GKEren baten bidez lagun-tza emateko. Horixe da Mundukide irabazi-asmorik gabeko erakundearen kasua. Beren lankideek nazioarteko laguntza eskaintzen jarraitzen dute behartsuenei koronabirusaren birusaren, pobreziaren, gosearen edo osasun-egoeraren aurka elkarrekin borrokatzeko, besteak beste.

Elkartasuna ezin da gelditu lelopean, Natxo de Vicente arabarrak Brasilen pandemia nola garatzen ari den azaldu du. Mundukideren lankide horrek dio bertan egoera oso larria dela, Osasun sailean baliabiderik ez dagoelako. "Brasilen Euskal Herrian baino askoz Okerrago gaude, osasun zerbitzua askoz txarragoa baita. Une honetan egoera oso larria da, beste birus bat sartu dela dirudi", azaldu du Natxo de Vicentek. Izan ere, Mundukideren arabera, Brasilen pandemiak gogorrago jo du. "Estatu Batuen ondoren, hildako gehien izan dituen bigarren herrialdea da Brasil", azaldu dute. Hala ere, birusa detektatzeko probarik ez dagoenez, zifrak are handiagoak direla uste da. Horregatik, krisiak Lurrik Gabeko Langileen mugimenduaren eta Mundukideren arteko lankide-tza-harremanak estutu behar izan ditu, pertsonen osasuna zaintzeko eta ekonomiaren narriadura ahalik eta gehien babesteko. Hala, kooperatiben asistentzia telematikoa da eta ez da pertsonen mobilizazioa edo taldekatzea dakarren prestakuntzarik edo jarduerarik egin. "2021erako aurreikuspena osasun-krisiaren jarraipena da, Brasilek txertatze-erritmo baxua duelako", azaldu dute Mundukidetik. Hala, 2021ean, Mundukidetik, Brasilgo lankideek bi erronka garrantzitsuri egin behar diete aurre: alde batetik, e-learning plataforma baten bidez prestakuntza-sistema bat ezarri behar dute, lehendik duten informazio-prozesua eta edukia digitalizatuz. Bestalde, kooperatiben asistentziari eutsi behar diote, dela telematikoki, dela topaketa mugatuekin, baldintzak betetzen direnean.Eremu geografikoak Brasil 2021-2023 Programaren Plan Estrategikoan definitutakoak dira: Hegoaldeko hiru estatuetan, dagoeneko sendoturik dauden kooperatibetara joatea lehenesten dute akonpainamendu taldeen bidez. Merkaturatzeko ahalegina babestea da Sao Pauloko lanaren oinarria. Ipar-ekialdean, berriz, bost nekazaritza-industria jarri eta finkatu nahi dira. "Lana ezin da gelditu, laguntzak jarraitu egin behar du", dio lankideak.

Mundukideren beste lankide bat da Asier Elorza. Langile hau Kolonbian dago laguntza emateko prest. GKE horren arabera, Kolonbian 8,5 milioi pertsona daude pobrezia multidimentsionalean, diru-sarrerak ez ezik, etxebizitza, osasuna, lana edo eskolako otoitza ere neur-tzen dituztenak, besteak beste. Hala ere, azaldu dutenez, 2018tik 2019ra bitartean, 615.000 kolonbiar atera ziren egoera horretatik, nahiz eta aurrerapen hori pandemiaren ondorioen mende eta mehatxupean egon. Coemprender kooperatibako pertsona birziklatzaileen taldeak bezala, lanera atera ahal izan arren, ez dute nahikoa material biltzea lortzen, birziklatzaile espontaneoak ugaritu direlako. Munduko talde ahulenetako batekin hiru urtez lan egin ondoren, Mundukide kooperatibako kideen gaitasun teknikoak, politikoak eta erresilientziakoak hobetzen saiatzen da, trebakuntzarako, laguntza teknikorako eta lanerako estrategia integral baten bidez. Beste helburuetako bat da alkate-tzarekin batera jarduteko sistema lortu eta indartzea, silizio-hondakinen kudeaketa integralerako planean eragiteko eta kolektiboaren baldintzak hobetzeko. Kolonbiako bigarren lankidetza-ildoa indigena-pastoen kolektiboarekin batera egiten dute, batez ere eskubide ekonomiko eta sozialen eremuan, taldeak, elikadura egokia izateaz gain, bizi-tza-maila egokia lor dezan eta abusu mota desberdinen mendekotasun eta zaurgarritasun baldintzak etengabe hobetu ditzan. "Kolonbiak oso arazo handiak ditu. Pandemia dela eta, mugak itxi egin dira Ekuadorrekin, Venezuelarekin, Panamarekin... eta horrek inportazioa zaildu du. Gainera, lehendik ere arazo asko zituen, batez ere bakearekin lotuta; hemen ez dago inolako bakerik eta", dio Asier Elorzak. Hori dela eta, "hemen egiten dugun lana ezin da eten. Haiek badituzte beste arazo batzuk, gizarte-klasearen desnibela, hezkuntza... hori ez da alda-tzen, hori konstantea da eta horregatik jarraitu behar du gure lanak", gaineratu du. Mozambiken, koronabirusaren pandemia sortu baino lehen ere, arazo ekonomiko handiak zeuden, baina egungo krisiaren ondorioz, egoera hori okerrera egin du. Izan ere, Mundukideren ustez, 1,6 milioi pertsonak gaixotasun larriak eta elikadura-segurtasunik eza zituzten 2020ko otsailean. "Gehienak klima-aldaketan eta gatazketan bizi dira, baina koronabirusaren eraginez, zifra horiek areagotzen ari dira", azaldu dute. "Eta hori nahikoa ez balitz, Delgado lurmuturreko probintzia ondorio larriak jasaten ari da, 2017. urteko urrian izandako gatazka armatuaren ondorioz". Egoera horren aurrean, Mundukidek familiei hainbat ekoizpen-aukera eskaintzen jarraitzeko apustua egin du, balio-katea barne hartzen duen metodologia baten bidez. Era berean, atentatu terroristak direla eta, probintziaren iparraldeko barrutietatik 19 urte baino gehiago lanean ari diren ingurura lekualdatu diren 600.000 pertsonen larrialdiari erantzuten saiatzen ari dira. Beñat Arzadun, Mozambikeko GKE horretako langileak azaldu du egoera: "Mozambiken pandemiaren aurkako neurriak hartu ziren, ikastetxeak itxi ziren, mugak itxi ziren, baina ekonomian ondorioak izan zituen", azaldu du. Gaineratu du egoera muturrekoa dela eta litekeena dela analfabetismoa nabarmen handitzea hurrengo urteetan, "belaunaldi asko ez baitira eskolara itzuliko", azaldu du.

Mundu mailako pandemiak urte bat bete duenean, nazioarteko lankidetzan ari diren 79 GKE biltzen dituen Euskadiko Garapenerako GKE-en Koordinakundeak Urtebeteko pandemiaren eragina euskal lankidetza lanean ari den herrialde kalteberetan izeneko txostena prestatu du. Bertan, larrialdi-egoerak herrialde pobretuetan izan dituen ondorioen balantzea egin dute, orobat erreparatuz ondorio horiei aurre egiteko Araba, Bizkaia eta Gipuzkoatik elkartasunez emandako erantzunari eta garapenerako GKE-ek (GGKE) egindako lanari. Lan hori prestatzeko informazioak GGKE-ek, kooperanteek eta tokian tokiko lankideek eman dituzte. Izan ere, atzerrian Mundukide egiten ari den lan desinteresatua Euskadiko beste GKE batzuetan errepikatzen da. Hain zuzen ere, Euskadiko GKEen koordinakundeak egiten ari diren lan guztia balioesten du, eta haiek dira asteak borrokan daramatzatenak Euskal Autonomia Erkidegoko politikek inor atzean utz ez dezaten. Hala, aipatutako txosten honen arabera, GGKE-ek 12 hilabete hauetan egindako lana eta aurreko hamarkadetan zehar egindakoa balio handikoa izan da krisialdi honen ondorioak arintzeko. "Euskal lankidetzari, GGKE-ei eta gure gizartearen elkartasunari esker,nolabait samurtzen ari gara larrialdia; gure laguntzari esker, hobea da egoera oso txarrean diren milaka lagunen bizimodua, eta haien giza eskubideak bermatzen dira", nabarmentzen dute. "Hala eta guztiz ere, mundu mailako larrialdi honek arriskuan jartzen ditu hainbat hamarkadatan pobrezia eta bazterkeria erauzteko eta giza eskubideen aldeko lanean lortutako aurrerapenak". Izan ere, pandemia pobreziaren eta bazterkeriaren eragilea dela berresten dute. "Pertsona askoren bizimodua, lehendik oso ahula zena, are larriago bihurtu du, batez ere gizarte-talde zehatz batzuen kasuan; esaterako, Latinoamerikako afrikar jatorriko pertsonen, pertsona indigenen, emakumeen eta haurren kasuan", ohartarazten dute.

Desberdinkeria horien erakusle, sare horretatik kezka handia adierazten dute txertoen banaketa bidegabea ikusita. "Herrialde aberastuek etorkizuneko horniketa ziurtatzeko dosiak pilatzen dituzte eta gainerako herrialdeentzat ez dago bermatuta eskuratzea. Pandemiari amaiera emateko ezin ditugu txertatu herrialde batzuetako pertsona batzuk bakarrik. Erantzuna eraginkorra izango bada, herrialderik ahaltsuenek konpromisoa hartu behar dute txertoen banaketa bidezkoa izan dadin mundu osoan", adierazten dute. The Intelligence Economist Unit (EIU)-aren arabera, herrialde pobretu askok ezin izango dituzte bertako herritar gehienak txertatu 2023ra arte. Global Justice Now erakundeak dioenez, txertoak Hegoafrikan 2,5 bider gehiago balio du Europako herrialde gehienetan baino. "GGKEok gure lana bideratu behar izan dugu, eta gure ahalegina eta baliabideak pandemiaren aurkako borrokan eta gure lankidetzan lagun ditugun pertsona zaurgarrienei laguntzen eman ditugu, haien premiarik larrienei eta oinarrizkoenei aurre egiten laguntzeko asmoz. Larritasun eta zaurgarritasun handieneko egoeran laguntza humanitarioa emateko lana egiten ari gara", ondorioztatu dute.

"Brasilen Euskal Herrian baino askoz okerrago gaude, osasun zerbitzua askoz txarragoa baita"

Mundukideko langilea