Zaintzen eta etxeko lanen %67 baino gehiago emakumeek hartzen dute

Hala, txosten horren arabera, etxeko lanen lan nagusia emakumeen lana da oraindik ere, eta, 2018an, gizonek beren gain hartzen duten ehunekoa bikoiztu egin da, ordaindu gabeko etxeko lan guztiarekiko. Arropa lisatzea, arropa lehortzea, janaria prestatzea edo platerak garbitzea, normalean, emakumeak egiten dituen lanak %67,2 dira, eta etxeko lanak ere egiten dituzten gizonezkoen %32,8. Nabarmentzekoa da, halaber, lan guztiak egiten dituzten emakumeen ehunekoa handitu egin dela 2013koarekin alderatuta, orduan %66,7 inguru baitziren. Funtzioen arabera, emakumeek hezkuntzako eta umeen, adinekoen eta gaixoen zaintzako eginkizunen %65 betetzen dituzte. Etxeko lanen kasuan, arroparekin zerikusia duten jardueren %83 (erosi, garbitu, lisatu, etab.), jatekoarekin zerikusia dutenen %69 (planifikatu, erosi, sukaldatu, harrikoa egin, etab.) eta etxearekin zerikusia dutenen %62 (erosi, alokatu, garbitu, altzariz hornitu, mantendu, konpondu, etab.).

Etxeko lanen banaketa Euskal Autonomia Erkidegoko okupatuen artean aztertzen bada, banaketa kasu horretan ere desberdina da; emakume okupatuek gizon okupatuek baino denbora gehiago ematen dute adingabe eta mendeko pertsonen zaintzetan eta etxeko lanetan. "Etxeko lanen banaketa dela eta, hamar gizonetik bederatzik -%89- 2 ordu edo gutxiago ematen dituzte eginkizun horietan, eta hamar emakumetik ia hiruk -%27,5- hiru edo gehiago, 2019an", nabarmentzen dute.

Era berean, seme-alaben eta mendeko pertsonen zaintzarako eguneko denboran, desberdintasunak daude gizonek eta emakumeek erabilitako denboraren artean. Hala, etxetik kanpo lan egiten duten eta 15 urtetik beherako seme-alabak dituzten emakumeek batez beste egoera berean dauden gizonek baino 1,4 ordu gehiago ematen dituzte egunean haien zaintzan, 4,7 eta 3,3 ordu, hurrenez hurren. Gainera, emakumeen erdiek, %50,6k, bost ordu edo gehiago ematen dituzte egunean adingabeak zaintzen, eta gizonen kasuan ehunekoa laurdena da (%24,6); gehienek (%42) bi ordu edo gutxiago ematen dituzte seme-alaben zaintzan. Modu berean, emakume okupatuek haien kargura dauden mendekoak zaintzen, batez beste, ia ordu bat gehiago ematen dute egunean gizonek baino (2,3 eta 1,5 ordu, hurrenez hurren).

Hain zuzen ere, etxeko lanen banaketa desorekatu horren ondorioz, lanean ari diren emakumeen %18,1 ez dago oso gustura ezkontideak edo bikotekideak etxeko lanetan ematen duen laguntzarekin edota egiten duen lanarekin; ehuneko hori %4,3ra murrizten da gizonen artean. Aitzitik, gizon landunen ehuneko handi bat oso gustura dago bikotekidearen parte-hartzearekin (%74,8), eta emakumeen %44,6 oso pozik daude. Hala ere, etxeko lanetan ematen duten denborarekin oso gustura daudela adierazten duten gizonen ehunekoa (%47,8) emakumeena bezalakoa da (%45,7). Azkenik, esan behar da emakumeek egiten duten ordaindu gabeko etxeko lana BPGren %18,6 izango litzatekeela, eta bikoiztu egingo lukeela gizonek eginiko pisu ekonomikoa, zeina %9,1ekoa baita.

Ikerketa honetan, emakumeak eta gizonak etxetik kanpo egiten duten lanaldia ere aztertu dute. Ondorio orokorrek erakusten dute gaueko lanaldiak batez ere gizonek egiten dituztela, baina emakumeak direla asteburuetan ere lan gehien egiten dutenak. Zehazki, ikerketa honetan adierazten denez, "lan-merkatuari begiratzen badiogu eta Kontziliazio Inkestak genero-ikuspegitik erakusten dituen alderdi batzuk aztertzen baditugu -besteak beste lanaldi mota-, ikusiko dugu lan egiten duten emakume guztietatik %60,5ek lanaldi jarraituan egiten dutela; gizonen kasuan, %50,3k", esan eta gaineratu dute: "Gainera, emakumeen artean, %17,1ek asteburuan egiten dute beti lan. Gaueko ordutegia gizonentzat da. Gizon guztietatik, gaueko lanaldia dutenen ehunekoa %16,6 da; emakumeetan, %9,8".

Sektoreen arabera, nabarmentzekoa da gehienetan emakumeak hezten duela etxetik kanpora, eta hura dela, nagusiki, zaintzekin zerikusia duten jardueren inguruko enplegua duena. 2020an, Hezkuntzaren sektorean, 49.414 emakume enplegatu daude, eta 23.785 gizon; osasun-sektorean eta gizarte-zerbitzuetan, 22.363 gizon eta 73.848 emakume. Industria-sektorean, besteak beste, gizonezkoak nagusitzen dira, nabarmen: manufaktura-industrian, 138.529 gizon enplegatu daude, eta 36.203 emakume. Gainera, zuzendaritza-karguetan dauden emakumeen proportzioa gizonena baino askoz ere baxuagoa da, %34,23, 2019an. Zehazki, 2030 Agendaren helburuetako bat da genero-berdintasuna lortzea eta emakumeen erabateko parte-hartze eraginkorra eta bizitza politikoan, ekonomikoan eta publikoan maila erabakitzaile guztietan lidergo-berdintasuna ziurtatzea, Eustatek Euskal Autonomia Erkidegoan helburu horiek zabaldu eta haien segimendua egiteko Garapen jasangarrirako 2030 Agendaren adierazleak plataforman jasotzen duen bezala.

Hain zuzen ere, desberdintasun horiei aurre egitea eta gizonen eta emakumeen arteko genero-berdintasuna, aukera-berdintasuna eta soldata-berdintasuna eskatzea eskatu zen martxoaren 8an, Emakumearen Nazioarteko Egunean, egindako manifestazioan. Oraingo honetan, pandemia izan arren, emakumeek berriz ere kalea hartu zuten genero-berdintasunaren aldeko borrokan.

Etxeko lanak. Eustatek prestatutako eta emakume eta gizonen berdintasunaren atalean argitaratutako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan etxeko lana funtsean emakumezkoena da; 2018an bikoiztu egin zuen lana beren gain hartzen duten gizonen ehunekoa, ordaindu gabeko etxeko lan guztiari dagokionez. Etxean bertan, etxeko lanaren %67,2 emakumeek egiten dute, eta %32,8, gizonek. Gainera, aztertutako aurreko aldiaren aldean, ehuneko horrek gora egin du pixka bat; izan ere, 2013an %66,7koa zen.

Banaketak. Funtzioen arabera, emakumeek hezkuntzako eta umeen, adinekoen eta gaixoen zaintzako eginkizunen %65 betetzen dituzte. Etxeko lanen kasuan, arroparekin zerikusia duten jardueren %83 (erosi, garbitu, lisatu, etab.), jatekoarekin zerikusia dutenen %69 (planifikatu, erosi, kozinatu, harrikoa egin, etab.) eta etxearekin zerikusia dutenen %62 (erosi, alokatu, garbitu, altzariz hornitu, mantendu, konpondu, etab.).

"Seme-alaben eta mendeko pertsonen zaintzarako eguneko denboran, desberdintasunak daude gizonek eta emakumeek erabilitako denboraren artean. Hala, etxetik kanpo lan egiten duten eta 15 urtetik beherako seme-alabak dituzten emakumeek batez beste egoera berean dauden gizonek baino 1,4 ordu gehiago ematen dituzte egunean haien zaintzan (4,7 eta 3,3 ordu, hurrenez hurren). Gainera, emakumeen erdiek, %50,6k, 5 ordu edo gehiago ematen dituzte egunean adingabeak zaintzen, eta gizonen kasuan ehunekoa laurdena da (%24,6); gehienek (%42) bi ordu edo gutxiago ematen dituzte seme-alaben zaintzan".

%17,1

Emakumeen artean, %17,1ek asteburuan egiten dute beti lan. Gaueko ordutegia gizonentzat da. Gizon guztietatik, gaueko lanaldia dutenen ehunekoa %16,6 da.