GASTEIZ- Arabako Batzar Nagusiek Toki Erakundeak Finantzatzeko Foru Funtsa (Fofel) arautzen duen arauaren aldaketa bat onartu dute, diru-bilketaren salbuespenezko beherakadara egokitzeko, hala nola, koronabirusaren pandemiaren ondoriozkoa. Efe agentziak atzo azaldu zuenez, Arabako Foru Aldundiak hiru hilean behin toki entitateei egiten dizkien ordainketak "berregokitzeko" aukera ematen du aldaketak, aparteko inguruabarrak direla eta, eskura dauden baliabideen hasierako kalkulua ekarri zuen zerga-bilketaren aurreikuspenean aldaketa negatibo nabarmenak gertatzen direnean.

Euskadin indarrean dagoen finantza eredua arrisku partekatuaren printzipioan oinarritzen dela gogorarazi du Aldundiak. Hau da, itundutako zergen errendimendua Eusko Jaurlaritzaren, foru-aldundien eta toki-erakundeen artean banatzen da, banatu beharreko baliabideak handitzen edo murrizten direnean. Hala, egoera arruntetan, zerga itunduetako behin-behineko partaidetza Eusko Jaurlaritzari eta toki-erakundeei helarazten zaie urtean zehar, aurrekontu-aurreikuspenen arabera, eta hurrengo urteko otsailean likidatzen da behin betiko saldoa.

Hala ere, Fofela arautzen duen Arabako araudiak ez du jasotzen gaur egungo egoera bezalako egoerarik, non diru-sarreraren hasierako aurreikuspenaren aldaketa "esanguratsua" den (abuztura arte, Arabako diru-bilketa % 19,6 jaitsi da). "Hori dela eta, beharrezkoa da urtean zehar Eusko Jaurlaritzari eta toki-erakundeei egingo zaizkien konturako ordainketak berrikustea, diru-bilketara zehatzago egokitu ahal izateko eta likidazioaren unean aurrekontu eta diruzaintza desorekak saihesteko", gaineratu dute.

Beraz, Arabako Aldundiko Gobernu Kontseiluak, EAJk eta PSEk koalizioan gobernatuta, araua aldatzea onartu zuen joan den irailean, helburu horrekin. Eta atzo, Arabako Batzar Nagusietan egindako batzorde batean, aldaketa onartu egin zen, Alderdi Popularrak eta foru gobernua sostengatzen duten taldeek sinatutako hurbilketa zuzenketa baten bidez. Horrela, eta akordio horri esker, "Arabako udal eta kuadrilla bakoitzari hiru hilean behin aurreikusitako ordainketen zenbatekoa egokitu ahal izango da, ezohiko inguruabarrek eskura dauden baliabideen hasierako kalkulua ekarri zuen zerga-bilketaren aurreikuspenean aldaketa negatibo nabarmenak eragiten dituzten kasuetan", zehaztu dute.

Efe agentziak ohar baten bidez jakitera eman duenez, EH Bilduk gaitzetsi egin du EAJk eta PSEk ostegun honetan batzordean atzera bota izana bere alderdiaren zuzenketa bat, Arabako erakunde txikiei Fofeletik aurreikusitako likidazio negatiboen ordainketak atzeratzea ahalbidetzeko. Kike Fernandez de Pinedo koalizio subiranistak Batzar Nagusietan duen bozeramailearen hitzetan, bi alderdi horien jarrera "ulertezina" da, Bizkaian EH Bilduren eta EAJren arteko akordioa lortu baitute, Araban orain eskatzen ziren baldintza berberetan.

Fofel da Arabako udalerrientzako finantzaketa-iturri nagusia, eta ikasturte honetan ikusiko dute nola amiltzen diren haien diru-sarrerak, aldundiaren diru-bilketaren beherakadaren ondoriozko laguntza-lerro horren murrizketaren ondorioz.

Ez da Fofela aldatzea eskatzen den lehen aldia. Duela hiru urte, 2017ko apirilean, Gorka Urtaran Gasteizko alkateak agerraldia egin behar izan zuen Arabako Batzar Nagusietan toki-erakundeen finantzaketari buruz egin zen ponentzian. Ponentzia horren helburua toki-erakundeen finantzaketa-sistema berrikustea izan zen. Orduko egoeran azaldu zutenez, "baliagarri dauden baliabide ekonomikoen % 52,3k osatzen dute Toki Erakundeak Finantzatzeko Foru Funtsa (FOFEL), eta lurraldeko udalek eta toki-erakundeek parte hartzen dute horretan.

Bizkaiko udalek (% 56) eta Gipuzkoakoek (% 58) jasotzen dutena baino zerbait txikiagoa da portzentaje hori. Arabaren kasuan, % 52,3 hori, Gasteiz hiriari dagokionean izan ezik, Obra eta Zerbitzuen Foru Planetik datorren % 3,7rekin osatzen da. Gasteizko Udalak horretan ez parte hartzeak, Euskadin foru-finantzaketarik txikiena jasotzen duen hiruburua bihurtzen du", eta gaineratu zuten Udaletik 2017an: "Fofelen zuzkidura ekonomikoa %56koa balitz, 11.498.582 euro gehiago jasoko lituzke Udalak aurten, orain esleitua duenaren aldean.

Azken bost urteetan, Udaren kalterako den desfase ekonomiko hori, guztira, 47.432.564 eurokoa izan da". Bilbok eta Donostiak jaso zuten finantzaketarekin alderatuta Gasteizen zegoen desberdintasunaz gain, Udalak bere gain hartu zituen instalazio batzuei lotutako gastu esklusiboak. Arazo eta inguruabar gehiago gehituta, azkenean alkateak Fofelen aldaketa premiatu zuen, sortu zen desabantaila konpentsatzeko.